ایلان ماسک، چهره شناختهشده دنیای فناوری و مدیرعامل اسپیس ایکس، بارها بر ضرورت گسترش حضور انسان در منظومه شمسی، به ویژه سیاره مریخ، تأکید کرده است. او دیدگاه بلندپروازانهای دارد که فراتر از اکتشاف صرف است؛ ماسک به دنبال ایجاد یک تمدن پایدار در سیاره سرخ است تا بشریت را در برابر تهدیدات وجودی و فجایع احتمالی مصون نگه دارد. از نگاه او، وابستگی تنها به یک سیاره، بقای گونه ما را در بلندمدت با خطرات جدی روبرو میکند. مریخ، به دلیل ویژگیهای نسبی و نزدیکی در مقایسه با دیگر اهداف، به عنوان نخستین گام منطقی برای تبدیل شدن به یک “تمدن چندسیارهای” مطرح میشود. این راهبرد، هم برای مقابله با بلایای ناگهانی در مقیاس جهانی روی زمین و هم برای رویارویی با سرنوشت کیهانی سیاره ما در آیندهای بسیار دور طراحی شده است.
تحقیقات علمی نشان میدهند که ستاره میزبان ما، خورشید، با گذشت زمان دچار تحولاتی میشود که نهایتاً زندگی روی زمین را ناممکن خواهد ساخت. بر اساس گزارشهای علمی، طی چند صد میلیون سال آینده، افزایش تدریجی درخشندگی و انرژی ساطع شده از خورشید باعث از بین رفتن جو زمین و تبخیر اقیانوسها خواهد شد و سیاره ما را به مکانی غیرقابل سکونت تبدیل خواهد کرد. با این حال، پایان واقعی حیات روی زمین احتمالا حدود پنج میلیارد سال دیگر فرا میرسد، زمانی که خورشید به فاز غول سرخ وارد شده، به شدت منبسط میشود و مدار زمین را در بر گرفته، سیاره ما را در آتش خود خواهد سوزاند و نابود خواهد کرد. این آینده محتوم، یکی از دلایل اصلی اصرار ماسک بر ضرورت یافتن خانهای دیگر برای انسان است.
ایلان ماسک در مصاحبهای اخیر، ضمن اشاره به این مسیر اجتنابناپذیر کیهانی برای زمین، صراحتاً هدف خود از سرمایهگذاری بر سفر به مریخ را توضیح داد. او این اقدام را به مثابه “بیمه عمر جمعی برای بشریت” توصیف کرد. به گفته او، تا زمانی که تمام جمعیت انسانی تنها روی یک سیاره متمرکز باشند، وقوع هرگونه فاجعه بزرگ – چه طبیعی و چه ناشی از فعالیت انسان – میتواند به سرعت به انقراض کامل گونه ما منجر شود. اما با ایجاد یک پایگاه مستقل و خودکفا در سیارهای دیگر مانند مریخ، میتوان از بقای بشریت در صورت بروز چنین فجایعی روی زمین اطمینان حاصل کرد. مریخ با وجود چالشهای اقلیمی، همچنان مناسبترین و در دسترسترین گزینه در منظومه شمسی برای ایجاد چنین پایگاهی محسوب میشود.
این کارآفرین پیشگام تخمین میزند که انسانها تقریباً ۴۵۰ میلیون سال فرصت دارند تا قبل از اینکه گرمای فزاینده خورشید، زمین را به کلی غیرقابل سکونت کند، در مریخ مستقر شوند و تمدنی مستقل بسازند. شرکت فضایی اسپیس ایکس تحت هدایت او، پیشتاز توسعه فناوریهای لازم برای تحقق این رؤیاست. اسپیس ایکس برنامههای مشخصی برای رسیدن به این هدف اعلام کرده است؛ طبق برنامهریزیهای فعلی، قرار است در سال ۲۰۲۶ میلادی چندین کاوشگر رباتیک برای انجام تحقیقات و آمادهسازیهای اولیه به مریخ فرستاده شوند. ماسک ابراز امیدواری کرده است که تا سال ۲۰۲۸، امکان ارسال نخستین فضانوردان انسانی به سیاره سرخ فراهم شود. این گامها، سنگ بنای تحقق چشمانداز جاهطلبانه ماسک برای تبدیل انسان به یک گونه چندسیارهای و تضمین بقای آن در مواجهه با چالشهای پیش رو است.