نگرانی‌های جدید درباره دسترسی متا به محتوای شخصی کاربران
در روزهای اخیر، بحث‌های فراوانی پیرامون نحوه استفاده شرکت متا (مالک فیسبوک و اینستاگرام) از عکس‌های خصوصی کاربران برای توسعه و آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی مطرح شده است. این موضوع با اعلام ویژگی جدیدی به نام «پردازش ابری» (Cloud Processing) در اپلیکیشن فیسبوک، شک و تردیدهای گسترده‌ای را میان کاربران و کارشناسان حوزه فناوری برانگیخته است.
اعلامیه متا و سیاست‌های شفافیت
براساس گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌هایی نظیر The Verge و TechCrunch، متا از کاربرانش درخواست کرده تا با فعال‌سازی یک گزینه جدید، اجازه دسترسی منظم به گالری دوربین (Camera Roll) گوشی خود را به این شرکت دهند. هدف رسمی این اقدام، امکان ارائه خلاصه‌های تصویری و استایل‌دهی جدید مبتنی بر هوش مصنوعی بر روی عکس‌های کاربران اعلام شده است. اما نکته مهم‌تر اینجاست که متا در شرایط استفاده جدید خود، به صراحت ذکر کرده: «با اشتراک‌گذاری تصاویر، کاربر رضایت می‌دهد تا متا این تصاویر – از جمله ویژگی‌های چهره – را با هوش مصنوعی تحلیل کند.» همچنین، حق «نگهداری و استفاده» از داده‌های استخراج‌شده نیز به متا اعطا می‌شود.
هوش مصنوعی متا و دغدغه‌های حفظ حریم خصوصی
درحالی که تاکنون شرکت متا میلیاردها پست عمومی در فیسبوک و اینستاگرام را برای آموزش مدل‌های خود به‌کار برده، حالا به نظر می‌رسد که به دنبال یافتن منابع داده جدید و دست نخورده است. این اقدام، زنگ خطر جدی برای حریم خصوصی کاربران به صدا درآورده است. زیرا هر داده‌ای که وارد یک سیستم هوش مصنوعی می‌شود، بالقوه قابلیت بازتولید یا افشای غیرمجاز را دارد.
برخلاف گوگل فوتوز که به‌طور واضح اعلام می‌کند از عکس‌های خصوصی برای آموزش هوش مصنوعی استفاده نخواهد شد، شرایط متا این موضوع را صریح نکرده و همین ابهام بر نگرانی‌ها افزوده است. این مسئله، به‌ویژه برای کاربران حرفه‌ای و علاقمندان به فناوری که دغدغه امنیت اطلاعات دارند، بسیار حائز اهمیت است.
پاسخ مبهم متا به انتقادات رسانه‌ای
با بالا گرفتن انتقادات، سخنگویان متا هرگونه استفاده فعلی از عکس‌های خصوصی برای آموزش هوش مصنوعی را رد کرده‌اند اما سکوت معنادار آنها درباره آینده و توسعه‌های احتمالی، اهمیت موضوع را دوچندان می‌کند. به بیان «رایان دنیلز»، مدیر روابط عمومی متا،: «آزمایش فعلی از عکس‌های افراد برای بهبود یا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ما استفاده نمی‌کند.» «ماریا کوبتا»، مدیر ارتباطات متا نیز تاکید کرده که فعال‌سازی این قابلیت کاملاً اختیاری است و در هر زمان قابل غیرفعال‌سازی است. با این حال، عکس‌های گالری ممکن است برای بهبود پیشنهادات شخصی استفاده شوند، اما فعلاً وارد فرآیند آموزش مدل‌های اصلی نمی‌شوند.
بررسی قابلیت‌ها و سناریوهای استفاده
ویژگی پردازش ابری فیسبوک این امکان را می‌دهد تا ۳۰ روز عکس منتشرنشده از گالری کاربر به سرورهای متا منتقل شود، اما اشاره شده که پیشنهادات مبتنی بر هوش مصنوعی (مانند خلاصه‌سازی عکس‌های مراسم‌ها) می‌تواند بر اساس تصاویری با قدمت بیشتر نیز انجام شود. این مورد به طور بالقوه زمینه‌ساز نگرانی‌های بیشتر برای کاربران حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان فناوری است که می‌خواهند کنترل کامل بر داده‌های شخصی خود داشته باشند.
مقایسه با رقبا و منظر بازار
در حالی که دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری همچون گوگل و اپل رویکردی شفاف‌تر نسبت به نوع داده‌های مورد استفاده در آموزش هوش مصنوعی اتخاذ کرده‌اند، سیاست‌های کمتر شفاف متا باعث شده این شرکت بیش از پیش هدف انتقادات فعالان حریم خصوصی قرار گیرد. بازار فناوری به شدت به سمت استفاده وسیع‌تر از داده‌های تازه و غیرآلوده برای تغذیه مدل‌های هوش مصنوعی حرکت کرده است؛ امری که دسترسی بیشتر شرکت‌ها به اطلاعات خصوصی کاربران را توجیه می‌کند، اما آسیب بالقوه به اعتماد عمومی است.
چالش‌های هوش مصنوعی و آینده داده‌های کاربر
امروزه، تقریبا تمام داده‌های قابل دسترس از فضای اینترنت به عنوان مواد خام آموزش هوش مصنوعی توسط شرکت‌های بزرگ فناوری جمع‌آوری شده است. اما انگیزه اصلی متا برای دسترسی به عکس‌های خصوصی، یافتن منابع باکیفیت و غیرتکراری برای ارتقاء مدل‌های پیشرفته‌تر است. این در حالیست که به خاطر شرایط، راهکار نهایی در گرو اعتماد کاربران و شفافیت شرکت‌ها درباره نحوه استفاده از داده‌ها خواهد بود.
تجربه کاربران و نمونه‌های جدید
گزارش‌های رسانه‌ای نیز از کاربرانی حکایت دارد که به‌دلیل رضایت دادن به استفاده از داده‌های گالری، عکس‌های قدیمی‌شان به‌طور خودکار به سبک انیمه یا تصاویر برگزیده جدید توسط هوش مصنوعی متا تبدیل شده و این موضوع موجب اعتراض برخی کاربران شده است.
جمع‌بندی و توصیه به کاربران فناوری
در مجموع، رویکرد تازه متا درباره دسترسی به عکس‌های غیرمنتشرشده و استفاده آن برای پردازش و احتمالا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، پرسش‌های مهمی را برای آینده حریم خصوصی و امنیت داده‌ها در فضای فناوری مطرح کرده است. توصیه می‌شود کاربران، خصوصاً فعالان حوزه فناوری اطلاعات، پیش از موافقت با گزینه پردازش ابری، تمامی شرایط و سیاست‌های مرتبط با هوش مصنوعی متا را دقیقا مطالعه و ارزیابی نمایند تا از عواقب احتمالی محافظت اطلاعات شخصی خود اطمینان حاصل شود.
