دیرینه‌شناسان به‌تازگی موفق به کشف بقایای یک دایناسور منقار اردکی (hadrosaur) شده‌اند که میلیون‌ها سال پیش در جایی که حالا استان آلبرتای کانادا در آن قرار دارد زندگی می‌کرده است. اما فسیل این هیولای گیاه‌خوار، یک فرق اساسی با فسیل‌های سایر دایناسورها دارد و آن اینکه نوعی بیماری سرطان در داخل استخوان‌های آن شناسایی شده است.
این دایناسور حدود ۶۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده و حالا فقط ۱۱ تکه استخوان از دم آن باقی مانده است. دانشمندان نمی‌دانند که چه چیزی باعث مرگ این حیوان شده است، اما آن‌ها فکر می‌کنند که او در آخرین لحظات زندگی‌اش، از شدت درد، دم بلند و سنگین خود را بر زمین کوبیده و سپس بر روی زمین دراز کشیده و مرده است.
اما چیزی که باعث شده تا دانشمندان به چنین نتیجه‌ای برسند این است که آن‌ها در داخل ۸ تا از ۱۱ تکه استخوان باقی‌مانده از دم دایناسور، آسیب‌های غیرعادی‌ای شناسایی کردند که قبلا هرگز در فسیل دایناسورها یافت نشده بود.
Hila May، آناتومی‌شناس و از اعضای گروه تحقیق می‌گوید: ما در بررسی‌های خود متوجه شدیم که منفذهای زیادی در داخل استخوان‌های دم این دایناسور وجود دارند که بسیار شبیه به منفذهای ایجادشده توسط توموری مرتبط با یک بیماری نادر به نام هیستیوسیتوز سلول لانگرهانس (Langerhans cell histiocytosis) است.
تیم تحقیق، برای بررسی دقیق‌تر این منفذهای مرموز، از فناوری اسکن micro-CT استفاده کردند. بررسی‌های آن‌ها تایید کرد که این سرطان نادر، دست‌کم به مدت ۶۶ میلیون سال، یعنی از زمان پایان دوره کرتاسه، بر روی زمین وجود داشته است.
May می‌گوید: ما با اسکن استخوان‌های دایناسور، یک مدل سه بعدی از تومور و رگ‌های آن درست کردیم. آنالیزهای مختلف ما تایید کردند که بیماری دایناسور LCH بوده است. درواقع برای اولین بار است که ما این بیماری را در فسیل یک دایناسور شناسایی می‌کنیم.
آن‌طور که گروه تحقیق در مقاله خود نوشته‌اند: بیماری LCH، قبلا در سایر انواع حیوانات، مانند ببرها و حشره‌خواران درختی (tree shrews)، شناسایی شده است؛ ولی دیرینه‌شناسان تابه‌حال چنین موردی در فسیل‌های دایناسورها پیدا نکرده‌اند.
هیستیوسیتوز سلول لانگرهانس، نوع بسیار نادری از بیماری سرطان است که سلول‌های اضافی سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد تومورهایی به نام گرانولوم (granulomas) در بدن می‌شوند. این بیماری معمولا بچه‌های کوچک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با اینکه اکثر بیماران مبتلا به آن تا حدودی بهبود می‌یابند، اما دردهای ناشی از آن بسیار شدید هستند.
علت اصلی به‌وجودآورنده بیماری LCH هنوز مشخص نیست، اما یافتن هر مدرکی در این‌باره می‌تواند ما را با آسیب‌شناسی این بیماری نادر و باستانی بیشتر آشنا کند.
تیم تحقیق می‌گوید که شناسایی بیماری LCH در فسیل دایناسوری که ۶۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است، می‌تواند در پیدا کردن روش‌های درمان آن بسیار مهم و حائز اهمیت باشد.
هدف از چنین مطالعاتی، پی بردن به علت واقعی این بیماری است و اگر ما بدانیم که چه نوع مکانیسمی باعث توسعه و تدوام آن شده است؛ شاید بتوانیم راهی برای درمان آن پیدا کنیم.
یافته‌های این مطالعه در مجله Scientific Reports چاپ شده است.
