شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد حافظه فیل‌ها عالی است به طوری که یکی از دلایل هوش سرشار فیل‌ها داشتن حافظه قوی است.
بگذارید این نکته را با یک نمونه واقعی برایتان روشن کنیم. بین سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۱، پارک ملی تارانگیر تانزانیا دچار خشکسالی بسیار شدیدی شد. پس از آن در سال ۱۹۹۳ بود که این منطقه دومین خشکسالی را هم تجربه کرد. فیل‌ها هم مانند سایر حیوانات، باید تصمیم می‌گرفتند که یا به امید پایان یافتن خشکسالی در مکان فعلی‌شان بمانند یا اینکه به جای دیگری مهاجرت کنند. دانشمندان دریافتند، گروه‌هایی از فیل‌ها که در آن‌ها فیل‌های مادری حضور داشتند که خشکسالی اول را نیز تجربه کرده بودند، پارک ملی را ترک کردند. با این حال گروه‌هایی که از مادران جوانتری تشکیل شده بودند، در پارک ماندند. نتایج حاصل نشان داد درصد نجات یافتن گروه‌هایی که از پارک مهاجرت کرده بودند بیشتر از گروه‌های دیگر بود.
چه چیزی در مورد این قضیه از نظرتان جالب بود؟ حس مشترکی که از خواندن این مثال بوجود می‌آید این است که فیل‌های باهوش ناحیه خشکسالی را ترک کردند. اما درنظر داشته باشید که گروه‌هایی که پارک ملی را ترک نکردند در حقیقت هیچ رییس یا مادری نداشتند که به اندازه‌ای بالغ بوده که خشکسالی اول را تجربه کرده باشد. بنابراین حافظه مادرهایی که یکبار خشکسالی را تجربه کرده بودند به کمک آن‌ها آمد!
اما برخورداری از حافظه بلند مدت قوی، تنها نکته مثبت در رابطه با حافظه فیل‌ها نیست! شواهد نشان داده که فیل‌ها از حافظه کوتاه مدت قوی نیز برخوردارند که به آن‌ها در ردیابی و سازماندهی گروه‌های اجتماعی‌شان کمک می‌کند. فیل‌ها در دسته‌های بزرگ، مسافرت‌های طولانی انجام می‌دهند و باید همواره اعضای خانواده خود را درون گروه ردیابی کنند. شاید وقتی که اعضای یک خانواده ۲۰ تا ۳۰ نفر باشند، پیدا کردن آن‌ها راحت به نظر برسد اما فیل‌ها از حس بویایی و قدرت حافظه خود برای پیدا کردن محل هریک از اعضای خانواده کمک می‌گیرند. دانشمندان نمونه‌ای از اوره که توسط فیل پیرو ترشح شده بود را در مقابل فیل رهبر مشاهده کردند. به نظر می‌رسد که آن‌ها به این ترتیب از موقعیت سایر فیل‌ها نسبت به خودشان مطلع می‌شوند!
علاوه براین‌ها، به نظر می‌رسد که فیل‌ها قادرند تا تفاوت زبان‌های مختلف را به خاطر بیاورند. محققان با انجام یکسری از آزمایشات به این نتیجه رسیدند. آن‌ها صدای ضبط شده دو فرد متفاوت را برای فیل‌ها پخش کردند. فرد اول از قبیله ماسای انتخاب شده بود. این قبیله فیل‌های زیادی را برای حفظ چراگاه‌ها می‌کشند. فرد دوم از قبیله کامبا که قبیله نسبتا کم خطرتری هستند انتخاب شد. با این که هر دو صدا عبارات یکسانی را تکرار می‌کردند اما اکثر فیل‌ها نسبت به صدای مربوط به قبیله ماسای حالت دفاعی‌تری به خود گرفتند. به این ترتیب نه تنها حافظه فیل‌ها بسیار قدرتمند بوده بلکه برایشان فوق‌العاده مفید نیز هست.
