به نظر می‌رسد هیچ‌چیز نمی‌تواند روند روبه رشد استفاده از گجت‌های هوشمند تناسب اندام را متوقف کند. مردم را در هر جا می‌بینید که مشغول پیاده‌روی و حرکت هستند، در حالی که بر روی مچ دست‌شان دستگاه‌هایی به منظور کنترل شرایط بدنی و تعداد گام‌هایی که بر می‌دارند، قرار گرفته است. آنها یک هدف دست‌نیافتی برای خود تعریف کرده‌اند، برداشتن 10000 قدم در روز!
اما در این بین یک سوال مطرح می‌شود، آیا این هدف واقعا قابل تحقق است؟ تحقیقات جدید نکات جالبی را در این رابطه مشخص کرده است که در ادامه آنها را بیشتر مورد بحث قرار می‌دهیم.
ماجرا به ماه مه سال 2013 برمی‌گردد. زمانی که Fitbit ردیاب هوشمند Fitbit Flex خود را وارد بازار نمود. این محصول اولین ردیاب تناسب اندام Fitbit محسوب می‌شد که بر روی مچ دست قرار می‌گرفت.
تا آن زمان افراد بسیار کمی بودند که از تعداد گام‌هایی که در طول روز بر‌می‌دارند، آگاهی داشتند و تقریبا اغلب کاربران حتی هرگز به فکر دانستن این نکته نیز نیفتاده بودند. با این حال امروزه افراد بسیاری را مشاهده می‌کنیم که با استفاده از این ردیاب‌ها حرکات خود را در طول روز مورد سنجش قرار می‌دهند و رکورد‌های خود را برای بقیه به اشتراک می‌گذارند. رکورد‌هایی که حتی بیش از 12000 قدم نیز اعلام شده است!
تخمین زده می‌شود تا سال 2020 بیش از 500 میلیون نفر در سراسر دنیا از این گجت استفاده نمایند. اما این عدد جادویی 10000 قدم در روز از کجا آمده است؟ قطعا برای یک بار هم که شده باشد به ذهن هر کاربری خطور کرده که آیا این ردیاب‌های تناسب‌اندام تمام حقیقت را درباره سلامت و توانایی‌مان به ما می‌گویند؟ گاهی به نظر می‌رسد این گجت‌های هوشمند دروغ‌گوهای ماهری نیز هستند!
اگر شما در یک شهر بزرگ زندگی می‌کنید و از خودرو شخصی نیز استفاده نمی‌کنید، احتمال دارد به رکورد 10000 قدم در روز برسید ولی در بقیه موارد چطور؟ دقیقا مشکل نیز از همین‌جا شروع می‌شود. کل این صنعت به دور طلسم این عدد بنا شده است. پیش از این نیز با مواردی از این دست اعداد در جوامع مختلف مواجه شده‌اید. مثلا هشت لیوان آب در روز، 5 واحد مصرف سبزی و میوه در روز، یا در انگلستان اعلام شد مصرف 21 واحد الکل در هفته برای سلامتی بدن مضر نیست! ولی آیا نوشیدن 21 واحد الکل سالم است ولی 22 واحد نیست؟ واقعا این اعداد برگرفته از حقیقت است و آیا تاکنون برای ما دستاوردی داشته است؟
بگذارید بر روی عدد جادویی خودمان تمرکز کنیم، هدف 10000 قدم اولین بار در یک کمپین بازاریابی ژاپنی مطرح شد. بعد از بازی‌های المپیک تابستانی 1964 توکیو، یک شرکت به نام یاماسا (Yamasa) یک مسافت‌یاب پوشیدنی را طراحی نمود که مانپومتر (Manpo-meter) نام‌گذاری شده بود که در معنا می‌توان آن را 10000 قدم متر ترجمه نمود! این گجت بیشتر برای افزایش توجهات به بهبود سبک زندگی افراد و دوری از زندگی ماشینی و اصلاح کم‌تحرکی افراد بود.
این عدد از روی تصادف انتخاب شده بود و تنها به علت رندی و خوش‌صدایی عدد 10000 مورد استفاده قرار گرفته بود. به عبارت دیگر هیچ مبنای علمی یا پزشکی در انتخاب این عدد دخیل نبود. در زبان ژاپنی کلمه سانپو (sanpo) به معنای پیاده‌روی است و کلمه مان (man) به معنای 10000 است. در ترکیب این دو کلمه با یکدیگر کلمه مانپو (manpo) بدست آمده که منظور ده‌هزار قدم است!
در این رابطه مایک براننان، سرپرست بخش ملی فعالیت‌های بدنی مرکز بهداشت عمومی انگلستان در سال 2017 اعلام نمود که هیچ راهنما و دستور‌العمل کلی برای سلامت انسان‌ها وجود ندارد و بدن و ذهن هر فردی با دیگری متفاوت است و عکس‌العمل‌های متفاوتی به فعالیت‌های یکسان نشان می‌دهد و ما تنها می‌توانیم به ابراز نظر‌های کلی و پیشنهاد‌های عمومی اکتفا کنیم.
در ایالات متحده نیز دکتر گریگ هاگر از دانشگاه جان هاپکینز، در American Association اعلام نمود که براساس تحقیقاتی که سال گذشته در مورد پیشرفت‌های علمی ردیاب‌های تناسب‌اندام انجام شده، مشخص گشت که برای رسیدن به بهترین نتیجه باید به هر فرد به صورت اختصاصی برنامه داد و نمی‌توان برای همه از یک الگوی یکسان استفاده نمود.
برخی از شما نیز ممکن است از محصولات Fitbits یا دیگر شرکت‌های مشابه استفاده نمایید و بعد از مدت کوتاهی پیامی جذاب و فوق‌العاده روحیه‌بخش را دریافت کنید مبنی بر اینکه توانسته‌اید به رکورد 10000 قدم در روز دست‌یابید. اما این عدد برای بدن و توانایی‌ها و میزان تغذیه شما مناسب است؟ آیا اندام شما با رسیدن به این عدد به تناسب خواهد رسید؟
در نظر بگیرید که اگر بدن شما برای تحمل این سطح فعالیت ضعیف باشد یا رژیم غذایی متناسب با این حجم فعالیت نداشته باشید، پس باید بدانید که به مرور ادامه این کار به سلامت شما آسیب خواهد زد و یا برعکس بدنی ورزشکار و قدرتمند با یک رژیم غذایی پر کالری و حجیم دارید که حتی 10000 قدم در روز نیز برای تضمین تناسب اندام شما کفاف نمی‌دهد. پس دقت داشته باشید این عدد تنها یک عدد است نه رمز سلامت و تناسب اندام!
به علاوه بر فرض حتی اگر این عدد 10000 قدم ژاپنی‌ها برگرفته از یک فکر درست و علمی باشد آیا ردیاب تناسب اندام تعداد قدم‌ها را به درستی به شما اعلام کرده است؟ آیا همان‌قدر که شما فکر می‌کنید در واقعیت هم به همان تعداد گام برداشته‌اید؟ اگر با اطمینان از رسیدن به 10000 قدم در طول امروز، شام امشب را بدون نگرانی نوش‌جان می‌کنید در حالی که در واقعیت تنها 7500 گام برداشته باشید، چه خواهد شد؟
خب حدس بزنید، مطمئنا نتیجه چندان خوشایند نیست. طبق تحقیقات دانشگاه بریتیش کلمبیا ایالات متحده، دستگاه‌های کنترل و ردیابی میزان فعالیت‌های بدنی شرکت Fitbit و بقیه برند‌های مشابه، که تعداد گام‌های شما را در طول روز می‌شمارند، همواره تا 25 درصد بیشتر از میزان واقعی تعداد گام‌های افراد را ثبت می‌کنند! براساس یافته‌های این تحقیقات، ثابت شد که این گجت‌ها در بیشتر از نیمی از زمان‌های ثبت فعالیت‌های کاربر، دقت قابل قبولی ندارد و داده‌های بی‌معنی و کاملا اشتباه را در اختیار فرد قرار می‌دهد.
این مطالعه توسط تیم تحقیقاتی گروه فیزیوتراپی به سرپرستی دکتر Lynne M Feehan انجام گرفت و در پایان اعلام شد بهتر است در استفاده از این گجت‌ها احتیاط بیشتر شود و سلامت و تندرستی خود را براساس تصمیمات فردی کنترل نمایید و نه براساس داده‌های حاصل از ردیاب‌های تناسب اندام. در واقع اکنون مشکل دو برابر شده است. زیرا حالا ما نه تنها تمام تلاش خود را برای رسیدن به یک عدد تبلیغاتی معطوف کرده‌ایم، بلکه با داده‌های نادرست و پر اشتباه نیز روبه‌رو هستیم که از آن به عنوان راهنمایی برای سنجش میزان شکست‌ها و پیروزی‌هایمان بهره می‌گیریم!
Fitbit امروزه یک شرکت چهار میلیارد دلاری محسوب می‌شود. خب آنها با استفاده از این داده‌های اشتباه به پیروزی بزرگی رسیده‌اند، حقیقتا موفقیت خوبی برای این محصول اساسا بی‌ارزش است. در هر صورت اگر شما نیز از این محصولات تناسب اندام استفاده می‌کنید، می‌توانید از طریق بخش نظرات، تجارب خود را در اختیار دیگر دوستان قرار دهید.
