کامپیوتر‌ها نیز با گذشت زمان همانند انسان‌ها دچار پیری و فرسودگی می‌شوند. با این حال دانستن این حقیقت هیچ کمکی برای جلوگیری از آن نخواهد کرد. مخصوصا اگر با این افزایش وحشتناک قیمت لوازم الکترونیکی و قطعات کامپیوتری، هیچ تمایلی نداشته باشید تا دست به جیب شوید و سیستم‌تان را آپگرید نمایید. پس بهتر است فعلا برای تهیه هارد درایو بزرگ‌تر، رم بیشتر و… عجله نکنید، چند توصیه برای بهبود وضعیت و افزایش کارایی سیستم‌تان داریم. آنها را امتحان کنید و مطمئن باشید هیچ هزینه‌ای برایتان نخواهد داشت!
قبل از شروع، همواره مرورگر خود را به روز نگه دارید و در زمان وبگردی از باز کردن هم زمان تعداد زیادی تب خودداری نمایید، مخصوصا اگر ظرفیت رم سیستم‌تان پایین است. در ضمن عادت بسیار بد ذخیره کردن فایل‌ها بر روی دسکتاپ را ترک کنید! سری به درایو‌های سیستم بزنید و برخی از فایل‌های غیر لازم را حذف نمایید یا بر روی یک هارد اکسترنال بریزید تا کامپیوتر کمی نفس بکشد. خب اکنون اگر باز هم مشکل وجود دارد موارد زیر را انجام دهید.
دستگاه‌تان را تمیز نمایید!
شاید خیلی به چشم نیاید ولی کامپیوتر دستگاهی است که برای انجام درست برخی وظایف نیازمند مراقبت فیزیکی است. یکی از بزرگ‌ترین مجرمین در زمان پایین آمدن کارایی سیستم، گرد و خاک است! کامپیوتر نیاز دارد در زمان فعالیت، خنک نگه داشته شود. گرد و خاک زیاد، سبب جلوگیری از تبادل حرارتی مناسب و در نتیجه گرم شدن قطعات می‌شود که به نوبه خود عملکرد سیستم را به شدت پایین می‌آورد.
برای مقابله با مشکل گرد و خاک، کمک گرفتن از جریان هوای فشرده بهترین سلاح شما است. دقت داشته باشید منظور جاروبرقی یا هر دستگاه مکنده دیگری نیست! اگر شما دارای یک لپ‌تاپ هستید که به احتمالا زیاد حتما دارید، باید بسیار دقت کنید آن را در کجا قرار می‌دهید. در اغلب لپ‌تاپ‌ها دریچه خروج هوای فن سیستم به سمت پایین یا کناره‌ها قرار دارد، بنابراین اگر در مسیر ورود و خروج هوا یک مانع قرار داشته باشد یا روی زمین صاف قرار بگیرد، به راحتی سبب اختلال در فرایند تهویه و خنک‌سازی آن شده‌اید و در نتیجه کارایی سیستم به شدت پایین می‌آید و حتی ممکن است دستگاه شما هنگ کند!
بخش پردازش بوت سیستم را بررسی و از موارد غیر ضروری پاکسازی کنید
در هر دو سیستم عامل ویندوز و مکینتاش، سیستم به شما اجازه تنظیم برنامه‌های مورد علاقه برای اجرای خودکار در زمان بالا آمدن سیستم را می‌دهند. اما دقت داشته باشید این قابلیت تنها برای برنامه‌های ضروری سیستم مانند آنتی‌ویروس و برنامه‌های پرکاربردی که شما همواره از آنها استفاده می‌کنید، مفید است. ولی اگر در زمان روشن شدن و بالا آمدن سیستم برنامه‌های غیرضروری نیز در لیست بوت شدن قرار داشته باشند، شما با مشکل کاهش سرعت سیستم رو‌به‌رو خواهید شد.
اگر از سیستم عامل مکینتاش استفاده می‌کنید ابتدا به بخش تنظیمات وارد شوید سپس از این مسیر System Preferences > Users and Groups > Login Items می‌توانید وجود برنامه‌های غیر لازم در بوت را بررسی کنید. هر برنامه‌ای را که نیاز ندارید از لیست خط بزنید. در سیستم عامل ویندوز هم کافی است ابزار Task Manager را باز کنید و در تب Startup برنامه‌های بوت را مدیریت کنید.
دستی به سر و گوش هارد سیستم بکشید!
با گذشت زمان فایل و فولدر‌های فراوانی در روی هارد ذخیره خواهید کرد که در حقیقت از بسیاری از آنها نیز استفاده نمی‌کنید یا حتی دیگر مورد نیازتان نیستند! پس عقل حکم می‌کند هر از چند گاهی کمی وقت بگذارید و فولدر‌ها و فایل‌های هارد سیستم‌تان را بررسی کنید و موارد غیر ضروری را حذف نمایید. به خصوص فراموش نکنید که حتما سری هم به فولدر دانلود‌ها بزنید. این فولدر از محل‌های اختفای بسیاری از فایل‌های بدرد نخورد است، فایل‌هایی که می‌توانند حجم زیادی هم اشغال کرده باشند. همچنین در پایان کار اطمینان حاصل کنید سطل آشغال سیستم را نیز خالی کرده‌اید.
با این حال باید اعتراف کرد که حتی اگر این کار‌ها را نیز انجام دهید باز هم بخش‌هایی از هارد باقی خواهند ماند که انباشته از فایل‌های موقتی (Temporary files) است که خود سیستم عامل ایجاد کرده تا در روز مبادا، در صورت بروز مشکل برای سیستم از آنها استفاده نماید، هر چند در اغلب موارد نیز این فایل‌ها نمی‌توانند کمک مفیدی به رفع مشکل کنند!
برای رفع این مسئله نیز بهتر است از برنامه‌های خاصی که بدین منظور ساخته شده‌اند، استفاده کنید. برای مثال نرم‌افزار CleanMyMac برای سیستم عامل مکینتاش بسیار مناسب است هر چند برای استفاده از تمامی قابلیت‌های آن باید سالیانه 40 دلار بپردازید ولی خوشبختانه نسخه آزمایشی آن را به رایگان می‌توانید دانلود کنید.
از طرف دیگر نسخه‌های جدید سیستم عامل ویندوز مجهز به ابزار‌های قابل قبولی است که در بسیاری از موارد به کاربر برای پاکسازی سیستم کمک می‌کند. از جمله ابزار Disk Cleanup در این زمینه بسیار کارآمد است ولی برنامه Storage Sense نیز از جمله نرم‌افزار‌های مفیدی است که به طور خودکار می‌تواند فایل‌های ویندوز را مورد پایش قرار دهد و مدیریت نماید.
