ویکی‌پدیا صرف‌نظر از جوانب مثبت و منفی خود یکی از مکان‌هایی است که افراد هنگام نیاز به اطلاعات قطعی حول یک موضوع به آن مراجعه می‌کنند. اما رسوایی اخیرا کشف شده یکی از بزرگترین مشکلات این پلتفرم را آشکار می‌کند: کلیه ویراستاران ویکی‌پدیا در زمینه کاری خود تخصص ندارند.
اوایل هفته جاری یکی از کاربران وبسایت Reddit با نام Ultach در گفتگو با نشریه گاردین به تشریح یافته‌های جدید خود پیرامون ورژن اسکاتلندی‌زبان ویکی‌پدیا پرداخت. زبان اسکاتلندی در کنار گیلیک از جمله زبان‌های مورد استفاده توسط بومیان اسکاتلند به‌شمار می‌رود. تاکنون هزاران پست ویکی‌پدیا با این زبان نگارش یافته و یکی از بزرگترین مجموعه‌های محتوایی اسکاتلندی‌زبان قابل دسترس به‌صورت آنلاین و رایگان را ایجاد نموده است. مشکل موجود یک نوجوان آمریکایی اهل ایالت کارولینای‌شمالی است که نمی‌تواند به زبان اسکاتلندی صحبت کند؛ اما 49 درصد کلیه مطالب نوشته شده با این زبان توسط وی به رشته تحریر در آمده است.
Ultach پیش از آنکه موفق به شناسایی این نوجوان با نام کاربری AmaryllisGardner شود نیز دوران پرمشغله‌ای را پشت سر گذاشته است. این نوجوان 19 ساله تا سال 2018 اقدام به نگارش بیش از 20 هزار مطلب مجزا و ویرایش تقریبا 200 هزار مطلب نموده بود. وی از آغاز سن 12 سالگی موفق به نگارش مطالب متعددی شده بود. اکثر مطالب نگارش یافته توسط AmaryllisGardner دارای چندین واژه اسکاتلندی هستند. این واژگان غالبا نادرست بوده و با ساختار گرامر اسکاتلندی هیچ‌گونه هماهنگی ندارند. به‌نظر می‌رسد که AmaryllisGardner برای کنار هم قرار دادن کلمات اسکاتلندی و تبدیل آن‌ها به جملات نگارش‌یافته با زبان انگلیسی آمریکایی از یک مترجم آنلاین استفاده کرده است.
علاقه نه‌چندان فراوان کاربران به وبسایت اسکاتلندی زبان ویکی‌پدیا پیش از هفته جاری یکی از دلایلی بود که موجب شد هیچکس به وجود این خرابکاری پی نبرده و برای توقف آن هیچ تلاشی نکند. Wikipedian MJL؛ یکی از مدیران وبسایت خاطرنشان کرد: “هیچکس برای حراست از ویکی‌پدیای اسکاتلندی اهمیت قائل نشد. هیچ شخصی در این راستا تلاش نکرد. کاربر مذکور هیچ‌گاه از راهنمایی‌های لازم بهره‌مند نشد. در نتیجه مقالات با کیفیت بسیار نامناسبی ترجمه شدند.”
این مشکل ماهیتی دوگانه دارد. اسکاتلندی یک زبان در معرض خطر است و جامعه ویکی‌پدیا اکنون بایستی در خصوص سرنوشت مطالب منتشر شده با این زبان تصمیم‌گیری نماید. برخی کارشناسان معتقدند که وبسایت ویکی‌پدیا بایستی مطالب منتشر شده توسط AmaryllisGardner را حذف نماید. آن‌ها بر این باورند که مضرات این پست‌ها به‌مراتب بیش‌تر از منافع آن‌ها است. اما مایکل دمپستر؛ مدیر مرکز زبان اسکاتلندی در پرت می‌گوید که نجات محتوای منتشر شده گزینه مطلوب‌تری به‌شمار می‌رود. وی در گفتگو با نشریه گاردین اعلام کرد: “اکنون می‌دانیم که این کودگ کاری باورنکردنی را انجام داده و زیرساختی قابل ویرایش را ایجاد نموده است. این مطالب منبعی فوق‌العاده به‌شمار می‌روند؛ اما نیازمند افرادی هستند که از سواد اسکاتلندی برخوردار بوده و قادر به ویرایش محتوا در مقطع فعلی هستند. این مطالب از پتانسیل کافی برای تبدیل شدن به یک بانک متمرکز آنلاین زبانی در آینده برخوردار هستند.”
یکی دیگر از پیامدهای ناگوار وضعیت فعلی این است که برخی افراد علیرغم نیت مثبت خود برای کمک‌رسانی به ویکی‌پدیا اقدام به آزار و اذیت این نوجوان کردند. این نوجوان طی یادداشتی در ویکی‌پدیا خاطرنشان کرد: “در زمان آغاز به کار من تنها یک کودک 12 ساله بودم. گاهی اوقات هنگامی که کاری را در دوران جوانی آغاز می‌کنید؛ با افزایش سن خود قادر به پذیرش ماهیت ناسالم یا بی‌فایده آن‌ها نیستید.”
همان‌طور که وبسایت AV Club خاطرنشان می‌کند؛ تمامی این ماجرا یادآور آن است که ویکی‌پدیا یک منبع اطلاعاتی کامل و ایده‌آل به‌شمار نمی‌رود. کلیه اطلاعات قابل دسترس در این وبسایت مدیون تلاش خستگی‌ناپذیر داوطلبان بی‌نام و نشان است؛ اما این افراد نیز می‌توانند مرتکب اشتباه شوند. زبان اسکاتلندی یک مورد بسیار حاد است؛ اما پیش از مطالعه هرگونه مطلبی در وبسایت ویکی‌پدیا یا هر پایگاه اطلاع‌رسانی دیگری توصیه می‌شود صحت و سقم مطلب را مورد بررسی قرار دهید.
