افزودن یک ساعت بر ساعات روز اولین بار در طول جنگ جهانی اول به کار گرفته شد تا افراد از ساعات طولانی‌تر در روز استفاده کنند و در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی شود. امروزه مزایای تغییر ساعت بسیار مورد بحث است. در حقیقت، اکنون پژوهشات نشان می‌دهند که تغییر ساعت زمستانی و تابستانی، تأثیرات منفی به ویژه بر سلامتی افراد دارد.
در طول روزهای اول پس از تغییر ساعت زمستانی یا تابستانی، بسیاری از افراد ممکن است از علائمی مانند تحریک‌پذیری، خواب کم، خستگی در طول روز و کاهش عملکرد سیستم ایمنی رنج ببرند. نگران‌کننده‌تر از آن این می‌تواند باشد که حملات قلبی، سکته‌های مغزی و آسیب دیدگی در محل کار در طی هفته‌های اول پس از تغییر ساعت در مقایسه با هفته‌های دیگر بیشتر است. همچنین در این هفته تصادفاتی که منجر به مرگ می‌شوند، شش درصد افزایش پیدا می‌کند.
دلیل اینکه تغییر ساعت زمستانی یا تابستانی می‌تواند بسیار بر ما تأثیر بگذارد به دلیل وجود ساعت بیولوژیکی داخلی بدن ما است. این ساعت عملکردهای اساسی فیزیولوژیکی بدن ما مانند زمان احساس گرسنگی و احساس خستگی را کنترل می‌کند. آن به ریتم شبانه‌روزی معروف است و تقریباً 24 ساعت طول می‌کشد.
بدن ما نمی‌تواند همه کارها را در یک زمان انجام دهد، بنابراین هر عملکردی در بهترین زمان خود در بدن انجام می‌شود. به عنوان مثال، حتی قبل از اینکه صبح بیدار شویم، ساعت داخلی بدن، ما را برای بیدار شدن آماده می‌کند. تولید هورمون خواب ملاتونین در غده پینه آل را متوقف می‌کند و شروع به ترشح کورتیزول (هورمونی که در تنظیم متابولیسم نقش دارد) می‌کند.
تنفس نیز سریع‌تر می‌شود، فشار خون بالا می‌رود، ضربان قلب تندتر می‌شود و دمای بدن نیز کمی افزایش می‌یابد. همه این‌ها توسط ساعت بیولوژیکی داخلی بدن افراد اداره می‌شود.
ساعت اصلی بدن ما در بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس قرار دارد. در حالی که تمام بافت‌ها و اندام‌های بدن ساعت خاص خود را دارند (که به عنوان ساعت‌های محیطی نیز شناخته می‌شود)، ساعت اصلی مغز ساعت‌های محیطی را همزمان می‌کند و همه بافت‌ها در زمان مناسب روز با هم هماهنگ می‌شوند. اما تغییر ساعات دو بار در سال، این ریتم را مختل می‌کند، این به این معنی است که ساعت اصلی و تمام ساعت‌های محیطی از همگام‌سازی خارج می‌شوند.
از آنجا که ریتم ساعت بدن ما دقیقا 24 ساعته نیست، اما این ساعت به طور روزانه با استفاده از نشانه‌هایی که در محیط وجود دارد، دوباره تنظیم می‌شود. سازگارترین نشانه محیطی، نور است. نور به طور طبیعی این ریتم‌های شبانه‌روزی را کنترل می‌کند و هر روز صبح ساعت اصلی بدن ما با دنیای خارج تنظیم می‌شود.
سپس ساعت اصلی بدن، ساعات محیطی ترشح هورمون و فعالیت سلول عصبی موجود در اندام‌ها و بافت‌ها را بازگو می‌کند. وقتی ما به طور مصنوعی و ناگهانی ریتم روزانه خود را تغییر می‌دهیم، ساعت اصلی سریع‌تر از ساعت‌های محیطی تغییر می‌کند و به همین دلیل است که احساس بدی داریم. ساعت‌های محیطی بدن ما هنوز در همان زمان قدیمی خود کار می‌کنند و به همین دلیل نیز خستگی ناشی از پرواز طولانی و اختلاف ساعت را تجربه می‌کنیم.
ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد تا بدن ما با تغییر ساعت زمستانی یا تابستانی سازگار شود و دوباره بافت‌ها و اندام‌های ما نیز هماهنگ کار کنند. با توجه به اینکه چه مقدار فرد سحرخیز یا شب‌زنده‌داری هستید، تغییر ساعات زمستانی و تابستانی ممکن است بر شما تاثیر متفاوتی داشته باشد.
شب‌زنده‌دارها سازگاری با تغییر ساعت بهاری را دشوارتر می‌دانند، در حالی که سحرخیزان بیشتر تحت تأثیر تغییر ساعت پاییزی قرار می‌گیرند. بعضی از افراد حتی به طور کامل قادر به تغییر زمان نیستند. در حالی که هرگونه اختلال در ریتم شبانه‌روزی می‌تواند بر سلامتی افراد تأثیر بگذارد، هنوز مواردی وجود دارد که می‌توانیم به بدن خود کمک کنیم تا با شرایط جدید سازگارتر شود که شامل:
- قبل و بعد از تغییر ساعت، الگوی خواب خود را منظم نگه دارید. منظم نگه داشتن زمان بیدار شدن در صبح بسیار مهم است. آن می‌تواند به این دلیل باشد که بدن ما در صبح‌ها کورتیزول آزاد می‌کند تا هوشیاری افراد را افزایش دهد. در طول روز با کاهش سطح کورتیزول بسیار خسته می‌شوید و این باعث کاهش تأثیر تغییر زمان بر خواب می‌شود.
- با تغییر برنامه خواب، بدن به آرامی طی یک هفته یا بیشتر خود را با زمان جدید تنظیم می‌کند. تغییر ساعت خواب ده تا پانزده دقیقه زودتر یا دیرتر در روز به بدن کمک می‌کند تا به آرامی با برنامه جدید تنظیم شود و خستگی ناشی از تغییر ساعت زمستانی یا تابستانی را راحت‌تر کند.
- کمی در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار بگیرید. نور صبح به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر تنظیم شود و ساعت بدن را سریع‌تر هماهنگ کند. در حالی که نور عصر ساعت بدن را به تأخیر می‌اندازد. نور صبح همچنین باعث خوش‌اخلاقی و هوشیاری شما در طول روز می‌شود و به شما کمک می‌کند تا شب‌ها بهتر بخوابید.
- در عصر از نور زیاد خودداری کنید. این نور شامل نور آبی تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و سایر وسایل الکترونیکی است. نور آبی می‌تواند ترشح هورمون خواب ملاتونین را به تأخیر بیندازد و ساعت داخلی بدن را دیرتر تنظیم کند. یک محیط تاریک بهترین زمان هنگام خواب است.
- الگوی غذایی خود را منظم نگه دارید. سایر نشانه‌های محیطی مانند غذا نیز ممکن است ساعت بدن افراد را هماهنگ کنند. تحقیقات نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض نور و غذا در زمان مناسب، می‌تواند به شما کمک کند تا ساعت اصلی و محیطی خود را با همان سرعت تغییر دهید. زمان هنگام صرف غذا را ثابت نگه دارید و از وعده‌های غذایی در هنگام آخر شب خودداری کنید.
بعد از تبادل‌نظر گسترده در اروپا، در اسفند ماه سال 2019 پارلمان اروپا به حذف زمان تابستانی رای مثبت داد، بنابراین این آخرین باری است که بسیاری از خوانندگان اروپایی نگران تنظیم ساعت‌های داخلی خود پس از تغییر زمان هستند. اگرچه کشورهای عضو این رایزنی تصمیم می‌گیرند که زمان استاندارد (از پاییز تا بهار) یا زمان تابستانی (از بهار تا پاییز) را به طور دائمی انتخاب کنند، دانشمندان موافق این هستند که زمان استاندارد انتخاب شود، زیرا در آن زمان نور خورشید با ما در هنگام رفتن به محل کار، مدرسه و معاشرت سازگارتر است.
