درباره سرورها (Servers) بیشتر بدانید

اگر در محل کار خود سرور جداگانه‌ای ندارید، احتمالا یکی از سیستم‌های دسکتاپ شما نقش سرور را ایفا می‌کند. این کامپیوتر نیز برخی از فایل‌ها و پرینترهایی که با دیگر PCهای موجود در شبکه به اشتراک می‌گذارید را تحت کنترل دارد، اما تفاوت‌های مهمی میان یک دسکتاپ و سرور وجود داشته و استفاده از آن حتی برای سازمان‌ها و مشاغل کوچک هم می‌تواند مفید باشد. مهم‌ترین کاری که باید در ابتدا انجام دهید آن است که با تفاوت‌های کلیدی میان این دو آشنا شوید.
پس نگاهی اجمالی داریم به این تفاوت‌ها؛ سرورها و کامپیوترها بسیار ساده به نظر می‌رسند. هر دوی آن‌ها CPU، رم و هارددرایو دارند با این همه، سرورها برای انجام وظایف دشوارتری طراحی شده‌اند و از امکانات لازم برای اجرای برنامه‌های معمولی کامپیوترهای دسکتاپ مانند اپلیکیشن‌های سنگین گرافیکی برخوردار نیستند. در واقع سرورها برای اجرای سرویس‌های پشتیبان این اپلیکیشن‌ها نظیر دیتابیس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
CPU یک سرور معمولی است و تفاوت زیادی با کامپیوترهای دسکتاپ ندارد، اما از برخی جهات مثلا حجم Cache با آن‌ها فرق دارد. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم Cache در واقع نوعی رم کوچک و اختصاصی برای CPU است که از آن برای ذخیره‌سازی داده‌هایی استفاده می‌شود که به دفعات زیاد به کار می‌روند. هرچه Cache بزرگ‌تر باشد، سرعت CPU هم بیشتر می‌شود، چرا که قادر است داده‌های بیشتری را ذخیره نموده و در نتیجه سرعت یادآوری آن هم بیشتر می‌شود. CPUهایی که در سرورها قرار می‌گیرند معمولا Cache بزرگ‌تری داشته و نسبت به سیستم‌های دسکتاپ از تنوع بالاتری برخوردارند. این CPUها همچون سیستم‌های دسکتاپ مدرن می‌توانند چندین هسته داشته باشند اما کاربرد این هسته‌ها در سرورها به مراتب بیشتر است.
یک CPU چند هسته‌ای معمولا شامل یک CPU می‌باشد که دو یا تعداد بیشتری هسته پردازنده دارد. در واقع مثل این می‌ماند که چندین CPU روی یک تراشه کار گذاشته شده باشد. CPUهای چند هسته‌ای می‌توانند توان پردازش یک سیستم را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش دهند و عمر مفید سرور را نیز بالا ببرند.
برخی از سرورهای معمولی نظیر Intel Celeron 445 ،CPUهای تک هسته‌ای دارند. برای دفتری که کمتر از 10 کاربر دارد این CPU کافی است. اما مطمئن باشید که صرف چند دلار اضافه‌تر و خرید یک سرور قدرتمندتر مثلا نوع دو هسته‌ای و شاید چهار هسته‌ای بیشتر به نفعتان خواهد بود و در صورتی که کسب و کارتان رونق بیابد و گسترده‌تر شود باز هم از عهده برآورده ساختن انتظاراتتان بر می‌آید. از این رو بهتر است کمی آینده‌نگر باشید و سروری را تهیه کنید که در صورت گسترش یافتن کسب و کارتان باز هم قابل استفاده باشد.

آشنایی با RAID
یکی از تفاوت‌های سخت‌افزاری مهم میان سرورها و دسکتاپ‌ها، سیستم داخلی دیسک‌ها (disk subsystem) است. دسکتاپ‌ها تنها یک هارددرایو دارند در حالی که این تعداد در سرورها معمولا چندین برابر است. این هارددرایوها به شیوه‌ای پیکره‌بندی می‌شوند که به شکل یک دیسک واحد به نظر بیایند. به این پیکره‌بندی RAID گفته می‌شود که در واقع ابتدای لغات تشکیل‌دهنده عبارت Reduction Array of Inexpensive Disks (یا آرایه ساده‌سازی دیسک‌های ارزان) است. این پیکره‌بندی عموما برای پیشگیری از بروز اختلال در عملکرد تک‌تک دیسک‌ها و به خصوص مواقعی که امکان بروز مشکل در عملکرد دیسک‌های دیگر وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر عملکرد یکی از درایوهای موجود در این پیکره‌بندی با اختلال روبرو شود داده‌های موجود در آن درایو از بین نخواهد رفت چرا که دیگر درایوها نیز آن اطلاعات را در خود دارند. سطوح متعددی از این پیکره‌بندی وجود دارند که در سرورهای معمولی غالبا از نوع RAID level 1 و 5 است.
سطح اول یا همان RAID Level 1 متشکل از دو هارددرایو است. داده‌هایی که در این پیکره‌بندی ذخیره می‌شوند در تمام مدت روی هر دوی درایوها وجود دارند. اگر عملکرد یکی از آن‌ها با اختلال روبرو شود، دیگری نسخه کاملی از اطلاعات ذخیره شده روی آن را دارد و سرور نیز می‌تواند به کار خود ادامه دهد. پیکره‌بندی RAID 5 از این پیچیده‌تر بوده و دست کم شامل سه درایو می‌شود؛ از این رو بروز اختلال در هر یک از این درایوها هیچ‌گونه مشکلی در عملکرد سرور به وجود نمی‌آورد. هر دوی این آرایه‌ها بروز مشکل در عملکرد سرور را غیرممکن می‌کنند اما RAID 5 نسبت به RAID 1 فضای ذخیره‌سازی بیشتری داشته و سریع‌تر است. حفاظت از داده برای یک سرور امری ضروری است و هر سروری که به سیستم خود اضافه می‌کنید باید مجهز به کنترل‌گر و RAID باشد. همچنین باید مطمئن شوید که علاوه بر یک کنترل‌گر نرم‌افزاری، نوع مبتنی بر سخت‌افزار (Hardware-based RAID) آن هم در سرور وجود داشته باشد. پیکره‌بندی مبتنی بر نرم‌افزار (Software-based RAID) هم از عهده انجام امور برمی‌آید، اما برای تازه‌کارها و آن‌هایی که مهارت خاصی ندارند می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.
اگر تنها از پیکره‌بندی نرم‌افزاری استفاده می‌کنید با بروز اختلال در عملکرد یکی از دیسک‌ها به ویژه اگر تخصص لازم برای انجام فرایند ریکاوری این پیکره‌بندی را نداشته باشید احتمالا دچار مشکل خواهید شد.
دیسک‌های موجود در سرورها نیز معمولا با آنچه در دسکتاپ‌ها وجود دارند متفاوت است. علاوه بر حجم یک هارددرایو، ویژگی‌های مهم دیگری هم وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرند. یکی از آن‌ها سرعت چرخش صفحه‌های موجود در داخل درایو است که می‌تواند عملکرد کلی آن را تحت تأثیر قرار دهد. هارددرایوهایی که با سرعت 10000 دور بر دقیقه می‌چرخند در قیاس با درایوهای کندتری که با سرعت 5400 دور بر دقیقه می‌چرخند با سرعت بالاتری داده‌ها را انتقال می‌دهند. هارددرایوها نیز انواع مختلفی دارند که از آن جمله می‌توان به SATA و SAS اشاره نمود. برای اغلب سرورهای معمولی، درایوهایی با سرعت 7200 دور بر دقیقه با آرایه‌های RAID 1 و RAID 5 مناسب خواهند بود. اگر به دنبال عملکرد بهتری هستید می‌توانید درایوهای نوع SAS را انتخاب کنید، به طور کلی دیسک‌های با عملکرد قوی‌تر تنها در صورتی به کار می‌آیند که قصد اجرای برنامه‌های سنگین مثلا دیتابیس‌ها را داشته باشید.
برخی از سرورها دارای هارددرایوهای قابل تعویض یا اصطلاحا hot-swappable hard drives می‌باشند. با استفاده از این درایوها می‌توان بدون آنکه نیازی به خاموش کردن سرور و حتی باز کردن کیس باشد هارددرایوها را تعویض نمود. چنانچه عملکرد یکی از دیسک‌ها با اختلال روبرو شود می‌توان آن را از سرور در حال کار کردن خارج نموده و عوض کرد. این درایوها پس از تعویض دیسک کنترل‌گر (RAID Controller) آرایه RAID را مجددا از نو می‌سازند تا از امنیت داده‌ها مطمئن شوند. اگر سروری هارددرایوهای قابل تعویض نداشته باشد برای تعمیر آن باید ابتدا سرور را خاموش نموده و پس از باز کردن کیس، هارددرایو خراب را تعویض کنید.

RACK و Tower
سرورهای معمولی عموما یا در داخل محفظه‌ای به نام Rack قرار دارند یا Tower. اگر سرور شرکت شما تاکنون تعویض نشده است احتمالا فاقد محفظه Rack می‌باشد و خرید آن هم تنها برای یک عدد سرور مقرون به صرفه نیست، بنابراین می‌توان گفت که محفظه Tower بهترین گزینه برای شما خواهد بود.
با استفاده از کیت‌های تبدیلی مناسب می‌توان بسیاری از این سرورها (tower servers) را به انواع Rack تبدیل نمود، در نتیجه هرگاه کسب و کار شما تا اندازه‌ای گسترش پیدا کرد که به سرورهای Rack نیاز پیدا کردید می‌توانید بدون صرف هزینه اضافی سرور قبلی خود را به این نوع تبدیل کنید.
سرورهای Tower تنها اندکی از انواع سیستم‌های دسکتاپ معمولی بزرگ‌تر هستند و به راحتی می‌توان آن‌ها را زیر میز قرار داد و در محیط‌های کاری با ترافیک کم از آن استفاده نمود. بسیار خوب است که سرور شما مانیتور، کیبورد و ماوس هم داشته باشد اما حواستان باشد که از سرور خود به عنوان یک سیستم دسکتاپ استفاده نکنید.

رم چیست؟
سرورها معمولا رم‌های بسیار پرسرعتی هم دارند که این ویژگی عملکرد مطلوبی را به آن‌ها می‌بخشد. سرورها وظایف متفاوت بسیاری را به طور هم‌زمان انجام می‌دهند، به همین دلیل بهره‌مندی از یک رم سریع و Bus پرسرعت برای رسیدن به عملکرد روان و سریع اهمیت بالایی برای آن‌ها دارد. ECC یا error correcting (تصحیح خطا) نیز یکی دیگر از امکانات سیستم‌های همرده با سرورهاست. این ویژگی سرور را در حفظ یکپارچگی داده‌های ذخیره شده در رم در زمان پردازش آن‌ها کمک می‌کند، هرچند اندکی از رم‌های فاقد این قابلیت (non-ECC RAM) گران‌تر می‌باشد، اما معمولا وجود آن در یک سرور ضروری است.
منبع برق کمکی از دیگر امکانات اغلب سرورهاست. این بدان معناست که این‌گونه سرورها دست کم دو منبع برق دارند که انرژی مورد نیاز سیستم را در حین انجام اعمال متداول تأمین می‌کند. در صورت خرابی یکی از منابع برق و یا قطع جریان برق ورودی به آن، سرور به کار خود ادامه می‌دهد. همه سرورها این ویژگی را دارند اما در برخی از آن‌ها امکان افزودن یک منبع برق اضافی علاوه بر این دو نیز وجود دارد. درست مانند هر کامپیوتر دیگری لازم است که برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب‌هایی که ممکن است به دلیل بروز نوسانات برق رخ دهد، توصیه می‌شود که یک UPS (یا منبع برق بی‌وقفه) نیز برای سرور خود تهیه کنید.

یک سرور جمع و جور
سرورها در واقع برای اجرای برنامه‌های دسکتاپ تهیه نمی‌شوند، به همین خاطر سیستم‌های گرافیکی داخلی آن‌ها بیش از اندازه ساده و ابتدایی می‌باشد. بسیاری از سرورها حتی کیبورد، مانیتور و ماوس هم ندارند زیرا از داخل خود شبکه می‌توان آن‌ها را مدیریت نمود. با این همه در یک محیط کاری کوچک و به خصوص اگر تنها یک سرور دارید وجود این تجهیزات جانبی می‌تواند بسیار مفید واقع شود. اغلب سرورهای معمولی تنها اندکی از سیستم‌های دسکتاپ بزرگ‌تر هستند و به راحتی در زیر میز یا گوشه دفتر جا می‌شوند. در هر صورت مطمئن شوید که سیستم تهویه مناسب در محل قرار گرفتن سرور وجود داشته باشد.
اغلب سرورها برای اتصال به شبکه، یک رابط شبکه (همان قطعه سخت‌افزاری که با شبکه ارتباط برقرار می‌کند) دست کم یک گیگابایتی دارند. این رابط‌ها با کارت‌ شبکه دسکتاپ‌ها فرق دارند چرا که قادرند به تنهایی کارکردهای شبکه‌ای مشخصی را انجام داده و CPU را در انجام وظایف پیچیده و دشوارتر یاری دهند. به همین خاطر اینترفیس‌های یاد شده در قیاس به رابط‌های معمولی شبکه قادر به انتقال حجم بیشتری از داده هستند. چنانچه یک سرور اینترفیس‌های متعددی داشته باشد می‌توان آن‌ها را با یکدیگر ادغام نمود تا پهنای باند بیشتری ایجاد شود.
افزودن یک سرور حتی نوع معمولی آن به شبکه مزایای متعددی را برای کسب و کار شما به ارمغان می‌آورد که کمترین آن حفاظت از داده‌هاست. همچنین با استفاده از سرورها می‌توان خطر نرم‌افزارهای جاسوسی و ویروس‌های رایانه‌ای علیه داده‌های حساس خود را کاهش دهید که این مسئله منوط به نصب نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس قوی در سرور است.
به طور معمول در محیط‌های کوچک کاری، سرورها برای اجرای تعداد فراوانی از سرویس‌ها و برنامه‌ها به منظور پشتیبانی از کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرند. مواردی نظیر Small Business Server شرکت مایکروسافت برای چنین مقاصدی طراحی شده‌اند. این سرور‌ها کارکردهای فراوانی دارند که روی یک سرور اختصاصی قابل اجرا می‌باشند اما متأسفانه از کاربران محدودی پشتیبانی می‌کنند، هرچند برای استفاده در محیط‌های کاری کوچک مناسب هستند. خبر خوش برای صاحبان مشاغل آن است که این روزها قیمت یک سرور معمولی تقریبا برابر با یک سیستم دسکتاپ متوسط است و از این رو تهیه آن برای شرکت‌های کوچک هزینه چندانی در بر نخواهد داشت.

راستی، اگر فناوری اطلاعات در زندگی‌تون اهمیت زیادی داره، پیشنهاد می‌کنم تولبار آی‌تی را حتما نصب کنید: [نصب تولبار]