ستاره‌شناسان ممکن است دومین جرمی را که از یک سیستم ستاره‌ای دیگر، منظومه شمسی ما را ملاقات می‌کند، کشف کرده باشند. این جرم آسمانی حتی احتمال دارد که اواخر امسال از کنار سیاره مریخ بگذرد؛ با این‌حال، هنوز فاصله زیادی با ما دارد.
حدس دانشمندان درباره اینکه این جرم، از یک سیستم ستاره‌ای دیگر باشد بسیار قوی است، اما آنها هنوز مطمئن نیستند. در حال‌حاضر، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که شی مذکور که به دنباله‌دار C/2019 Q4 معروف است، متعلق به فضای بین‌ستاره‌ای باشد و از داخل خود منظومه شمسی نباشد.
اولین جرم آسمانی بین‌ستاره‌ای این‌چنینی که تابهحال شناسایی شده است، یک سنگ فضایی مرموز و بحث‌برانگیز به نام Oumuamua’ بود که در سال ۲۰۱۷ مورد مشاهده قرار گرفت.
C/2019 Q4 را اولین بار یک ستاره‌شناس آماتور اوکراینی به نام Gennady Borisov در تاریخ ۳۰ اگوست امسال در آسمان کشف کرد. ستاره‌شناسان در حال جمع‌آوری اطلاعاتی هستند تا بتوانند مسیر حرکت آن و همچنین جایی که از آنجا می آید را مشخص کنند.
Olivier Hainaut، ستاره‌شناس رصدخانه European Southern روز چهارشنبه به وب‌سایت Business Insider گفته بود که، این واقعا بسیار هیجان‌انگیز است که تمرکز ما در حال‌حاضر بر روی چیزی متفاوت‌تر از همه پروژه‌های قبلی‌مان قرار گرفته است.
Hainaut، عضو تیمی از ستاره‌شناسان بین‌المللی بود که دو سال پیش Oumuamua’ را هنگام عبور آن از داخل منظومه شمسی مطالعه کرده بودند. او در ادامه صحبت‌هایش افزوده که تفاوت اصلی Oumuamua’ و C/2019 Q4 در این است که ما زمان خیلی خیلی زیادی قبل از رسیدن آن در اختیار داریم و اکنون ستاره‌شناسان با آمادگی بیشتری به استقبال آن خواهند رفت.
تصاویر اولیه حکایت از آن دارند که C/2019 Q4، یک دنباله کوچک یا هاله‌ای از گردوغبار دارد. این نوع دنباله از مشخصه‌های اصلی دنباله‌دارها است. دنباله‌دارها معمولا حاوی تکه‌های یخی هستند که با نزدیک شدن به ستاره‌ها گرم می‌شوند و گاز و سنگ‌ریزه به سمت بیرون پرتاب می‌کنند.
وجود گردوغبار، ردیابی C/2019 Q4 را راحت‌تر از Oumuamua’ خواهد کرد؛ چراکه این گردوغبارها می‌توانند نور خورشید را بازتاب داده و دنباله‌دار را درخشان‌تر نشان بدهند. این موضوع همچنین با توجه به اینکه ابزارهای تلسکوپ کنونی قادر هستند از طریق نور دریافت‌شده، به ترکیبات شیمیایی جرم آسمانی پی ببرند، دانشمندان را قادر خواهد ساخت تا با راحتی بیشتری درباره ترکیب دنباله‌دار C/2019 Q4 مطالعه کنند.
Hainaut گفته است که ما با یک جرم آسمانی روبه‌رو هستیم که در یک منظومه دیگر متولد شده و حالا به سمت ما در حال حرکت است. این بهترین فرصتی است که با استفاده از آن می‌توان درباره یک سیستم ستاره‌ای دیگر تحقیق کرد.
ستاره‌شناسان با بیشترین تعداد تلسکوپ‌های ممکن به رصد جرم جدید خواهند پرداخت
ستاره‌شناسان از سرتاسر دنیا در حال آماده کردن تلکسوب‌های خود برای تعیین مسیر دقیق حرکت C/2019 Q4 هستند. آنها می‌خواهند بدانند آیا مسیر این دنباله‌دار، بیضوی است یا هذلولی.
براساس آنچه که تابهحال معلوم شده، احتمال بسیاری وجود دارد که شکل آن هذلولی باشد؛ هرچند که ستاره‌شناسان می‌گویند مشاهدات زیادی برای دانستن این موضوع لازم است. ضمن اینکه آنها تلاش دارند تا گریز از مرکز C/2019 Q4 یا میزان کشیدگی مدار آن را نیز مشخص کنند.
Hainaut می‌گوید که ابتدا براساس حدس‌وگمان‌های اولیه احتمال داده می‌شد که شی مذکور از منظومه شمسی باشد، اما حالا با کاهش خطاها و دستیابی به اطلاعات بیشتر به نظر می‌رسد که ما با یک جرم بین‌ستاره‌ای روبه‌رو هستیم.
به گفته Hainaut، دنباله‌دار C/2019 Q4 ظاهرا سرعت بالایی دارد و زاویه حرکت آن به صورتی است که احتمال بین‌ستاره‌ای بودن آن را تقویت می‌کند. او اظهار کرده که آنها تنها با فاصله چند روز یا چند هفته زودتر خواهیم توانست درباره آن با قطعیت حرف بزنیم، اما حتی با بهترین داده‌ها هم ممکن است باز به اطلاعات بیشتری نیاز باشد.
زمانی که Oumuamua’ در اکتبر سال ۲۰۱۷ از فاصله ۲۴ میلیون کیلومتری زمین عبور کرد، ستاره‌شناسان حتی ایده‌ای درباره اینکه این جرم در حال نزدیک شدن به زمین است نداشتند. اما حالا Hainaut می‌گوید که این‌بار آنها آماده هستند و باید تلکسوپ‌های بیشتری را برای رصد آن مهیا کرد.
اگر C/2019 Q4 یک جرم بین‌ستاره‌ای باشد، در این صورت در اواخر ماه دسامبر به نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید خواهد رسید و دانشمندان احتمالا قادر به مشاهده آن در حوالی ژانویه ۲۰۲۱ خواهند بود.
Hainaut و همکارانش چندین تلسکوپ کوچک‌تر برای مشاهده آن دارند، اما او گفته که آنها از هر چیزی برای دیدن C/2019 Q4 استفاده خواهند کرد. تیم او تلاش دارد تا از تلسکوپ‌های بزرگ‌تری که در رصدخانه‌های شیلی و هاوایی وجود دارند نیز بهره بگیرند.
او می‌گوید که یکی از همکارانش همچنین پیشنهاد داده است که از تلسکوپ فضایی هابل برای مشاهده دنباله‌دار استفاده کنند؛ اما سایر اعضای گروه به دنبال استفاده از دو تلسکوپ فضایی فروسرخ ناسا یعنی Spitzer و Wide-field Infrared Survey Explore هستند.
دانشمندان درباره هویت C/2019 Q4 محتاط هستند
هرچند بسیاری از ستاره‌شناسان درباره C/2019 Q4 بسیار هیجان‌زده هستند، اما کار بیشتری لازم است تا موضوع بین‌ستاره‌ای بودن آن را تایید گردد.
Michele Bannister یک ستاره‌شناس از دانشگاه Queen’s University Belfast، روز چهارشنبه در توییتی گفته بود که: این اولین جرمی از زمان Oumuamua’ در سال ۲۰۱۷ نیست که احتمالا مدار هذلولی داشته باشد. با چنین مشاهدات محدودی، یک جرم می‌تواند در ابتدا یک شی بین‌ستاره‌ای به نظر برسد، اما بعدا مشخص شود که از داخل منظومه شمسی خودمان بوده است.
در حال‌حاضر، چنین مشاهداتی درباره C/2019 Q4 آسان نیست، چراکه این دنباله‌دار درست از نزدیک خورشید عبور خواهد کرد و این اتفاق، آن را بسیار نزدیک به خط افق زمین قرار خواهد داد. با این وضعیت، مدت زمان بسیار محدودی قبل از طلوع خورشید وجود خواهد داشت تا ستاره‌شناسان بتوانند آن را مورد مطالعه قرار دهند.
Hainaut می‌گوید که دیدن C/2019 Q4 کار سختی است، اما در حال‌حاضر دانشمندان بسیار زبده و کار‌کشته‌ای وجود دارند که برای اندازه‌گیری موقعیت آن در آسمان تلاش می‌کنند.
اگر مشخص شود که C/2019 Q4 دومین جرم بین‌ستاره‌ای است که از منظومه شمسی عبور می‌کند، احتمال اینکه در آینده نزدیک، کاوشگرهایی برای رصد این نوع اجرام به فضا فرستاده شوند بیشتر خواهد شد. به گفته Hainaut، یکی از موضوعات اصلی این است که تعداد اجرامی مانند C/2019 Q4 چقدر است؟ اگر قرار باشد در هر صد سال، تنها یک مورد مثل آن را مشاهده کنیم، پروژه فرستادن کاوشگر بسیار بعید خواهد بود. اما اگر این اجرام بین‌ستاره‌ای هر چند سال یکبار در منظومه شمسی ما دیده بشوند، در این صورت ستاره‌شناسان بین اینکه برای کدامیک از آنها کاوشگر بفرستند مردد خواهند بود.
