نمایشگرهای OLED خوش می‌درخشند

اگر یکی از گوشی‌های هوشمند امروزی را خریداری کرده باشید، احتمالا نمایشگرهای OLED اکتیو ماتریکس را هم دیده‌اید. OLEDها یک نیمه‌رسانای طبیعی هستند که پس از اتصال به برق از خود نور تصاعد می‌کنند. این نمایشگرها نسبت به پلاسما و نمایشگرهای ساخته شده با استفاده از کریستال مایع مصرف برق کمتری دارند، ضمن اینکه روشنایی بالاتری دارند و علاوه بر این سرعت واکنش آن‌ها به فرامین هم بیشتر است. این نمایشگرها به خاطر ماهیت درخشان خود، برخلاف انواع LCDها فاقد روشنایی پس‌زمینه (Backlit) هستند.
نمایشگرهای OLED چندان هم جدید و تازه نبوده و مدت‌هاست که در ابزارهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ برای نمونه کمپانی سونی در اواخر سال 2007 میلادی تلویزیون XEL-1 را به همراه یک نمایشگر OLED عرضه کرد و دو سال پس از آن هم تلویزیون 15 اینچی ال‌جی وارد بازار شد. اما این فناوری به خاطر قیمت بالای خود هیچ‌گاه به صورت گسترده در نمایشگرها مورد استفاده قرار نگرفت. برای نمونه همان تلویزیون XEL-1 سونی اوایل حدودا 2500 دلار قیمت داشت، شاید به نظرتان چندان هم زیاد نباشد اما اگر بشنوید که این مبلغ برای یک تلویزیون 11 اینچی در نظر گرفته شده بود تعجب می‌کنید. همان‌گونه که انتظار می‌رفت کمی بعد سونی تولید این نمایشگر را متوقف کرد، اما زمان به سرعت سپری شد و اکنون شرایط کاملا فرق کرده است. در نمایشگاه CES امسال دو شرکت ال‌جی و سامسونگ تلویزیون‌های 55 اینچی خود را به همراه نمایشگرهای OLED معرفی کردند. بر اساس اطلاعات دریافتی از ال‌جی نمایشگر فوق‌ باریک EM900 (به زودی بررسی این مدل را در آی تی رسان خواهید خواند) با قطری برابر با 4 میلی‌متر تنها 7.5 کیلوگرم وزن دارد و در زمره سبک‌ترین تلویزیون‌های جهان قرار می‌گیرد. در این تلویزیون به جای استفاده از پیکسل‌های RGB از یک کامپوننت سفید اضافی (RGBW) به همراه فیلترهای Kodak برای ایجاد رنگ‌های طبیعی و زنده بهره گرفته شده است. جالب آنجاست که خود کمپانی Kodak یکی از دست‌اندرکاران اصلی ساخت نمایشگرهای OLED بود که این فناوری را به شرکت‌ ال‌جی فروخت. بهای این نمایشگر حدودا 10000 دلار آمریکا است که شاید چندان هم ارزان به نظر نرسد اما ارزیابی‌های انجام شده در بازار نشان می‌دهد که به خاطر بالا رفتن حجم تولید این محصول و پایین‌ آمدن هزینه‌ها، تا اواخر سال 2013 میلادی قیمت‌ها به پایین‌تر از 4000 دلار تنزل پیدا خواهد کرد.
بر اساس گفته‌های Jennifer Colegrove معاون بخش فناوری‌های جدید نمایشگر شرکت تحقیقاتی NDP Displayresearch، طولی نخواهد کشید که این فناوری به مصارف متعددی برسد، با این همه هنوز هم تولید نمایشگرهای بزرگ با هزینه پایین چالشی مهم است که پیش روی شرکت‌های تولید‌کننده قرار دارد.
البته عده‌ای احتمال استفاده از این فناوری را در تلویزیون‌ها بسیار پایین می‌دانند، این در حالی است که تغییر و تحولات رخ داده در بازار چیز دیگری را نشان می‌دهد. اخیرا دو شرکت سامسونگ و ال‌جی از طرح‌های آتی خود جهت راه‌اندازی نسل 8 کارخانجات AMOLED برای تولید پنل‌های بزرگ‌تر خبر داده‌اند. شرکت‌های مطرح تولید‌کننده پنل نظیر AUO و کمپانی چینی BOE نیز به بازار نمایشگرهای OLED وارد شده‌اند.
مهم‌تر از همه اینکه بر اساس گفته‌های Fumio Ohtsubo ریاست کمپانی پاناسونیک، این شرکت به جمع کمپانی‌های‌ فعال در این زمینه ملحق خواهد شد و نخستین تلویزیون OLED پاناسونیک تا اواخر امسال وارد بازار می‌شود. شارپ یکی دیگر از شرکت‌های مطرح تولید‌کننده نمایشگر است که قصد ورود به این رقابت دشوار را ندارد و در عوض تصمیم گرفته که کیفیت محصولات فعلی خود را ارتقاء دهد. هنوز مشخص نیست که آیا این شرکت از تصمیم خود منصرف خواهد شد یا خیر، اما با در نظر گرفتن ابعاد باریک و کیفیت تصویر بسیار بالای این نمایشگرها، احتمال آنکه این فناوری بازار نمایشگرهای فلت را به تسخیر در آورد بسیار بالاست. تردیدی نیست که نمایشگرهای OLED از هر نظر بر انواع پلاسما و LCD ارجحیت دارند، شاید نمایشگرهای پلاسما، رنگ مشکی بسیار عمیقی را تولید کنند، با این حال باز هم به پای انواع OLED نمی‌رسند.
در نمایشگرهای OLED شرکت سامسونگ بر خلاف محصولات ال‌جی از ماتریکس RGB معمولی استفاده خواهد شد. زمانی فسفر آبی عامل اصلی کاهش دوام و ماندگاری OLEDها بود و شرکت سامسونگ با اعمال پاره‌ای تغییرات در محصولات خود به پیشرفت‌های محسوسی در این حوزه دست یافت و موفق شد که عمر محصولات خود را افزایش دهد.
در حال حاضر مهم‌ترین چالش پیش روی شرکت‌های تولیدکننده نمایشگرهای OLED هزینه بالای تولید این نوع نمایشگرها است و در صورت برطرف شدن این مشکل با اطمینان می‌توان گفت که این نمایشگرها به رقیب بلامنازع انواع دیگر تبدیل خواهند شد و دیری نخواهد پایید که بازار را به تسخیر خود در خواهند آورد. کسی چه می‌داند شاید به زودی نام نمایشگرهای پلاسما از صحنه روزگار محو شود.

نحوه تولید نور توسط سلول‌های OLED
1. جریان برق از طریق لایه‌های OLED از کاتد یا همان قطب منفی به سمت آند حرکت می‌کند و الکترون‌های خود را به لایه تابنده داده و الکترون‌های موجود روی لایه رسانه را بر می‌دارند.
2. با حذف الکترون‌های موجود روی لایه رسانا حفره‌هایی روی آن بر جای می‌مانند که باید با استفاده از الکترون‌های موجود در لایه تابنده پر شوند.
3. این حفره‌ها به لایه تابنده جهش پیدا می‌کنند و با الکترون‌ها ترکیب می‌شوند، با جهش یافتن الکترون‌ها به داخل این حفره‌ها، انرژی اضافی آن‌ها به شکل نور آزاد می‌شود.

دلایل برتری OLEDها بر انواع دیگر
چنانچه نمایشگرهای OLED به شکل انبوه و با قیمت ارزان‌تر به مرحله تولید برسند، مسلما بر انواع دیگر ارجحیت یافته و پیروز این رقابت خواهند شد. شاید پایین آمدن قیمت این نمایشگر جدید سال‌ها به طول بیانجامد اما این فناوری مطمئنا برای همیشه ماندگار خواهد شد. در این قسمت در نظر داریم دلایل خود برای برتری این فناوری را بر انواع دیگر بیان کنیم.
• مصرف برق کمتر در قیاس با نمایشگرهای LCD و پلاسما.
• زمانی که پیکسل‌های OLED این نمایشگرها در وضعیت خاموش یا Off قرار داشته باشند، نه برقی مصرف می‌شود و نه نوری متصاعد می‌شود.
• این نمایشگرها همچون انواع پلاسما نیازی به Backlit یا نور پس‌زمینه ندارند.
• OLEDها باریک‌ترین انواع نمایشگر هستند که تاکنون ساخته شده‌اند.
• رنگ تصاویر آن‌ها در تمامی زوایا بیشترین دقت را دارند.