هر کاربری که گوشی اندرویدی غیر نکسوس داشته باشد حتما انتظار طولانی برای عرضه آپدیت یا حتی محرومیت از دریافت آپدیت نسخه جدید اندروید را تجربه کرده است. این معضل Android Fragmentation یا چندپارگی اندروید نام دارد که مدت‌هاست گریبان‌گیر این پلتفرم محبوب است و صدای بسیاری از کاربران را در آورده است.
البته ممکن است کاربران معمولی که تنها استفاده آن‌ها از گوشی برای تماس و چت است اصلا اهمیتی به دریافت آپدیت نسخه‌های جدید اندروید ندهند اما در واقع برای کاربران دیگر و برای خود اندروید که بزرگ‌ترین پلتفرم موبایلی حال حاضر است، این مشکل بزرگ و مهمی است. دلیل عمده این مشکل را می‌توان نسخه‌های شخصی سازی شده سازندگان و رابط کاربری و موضوعات دیگری مانند وصله‌های امنیتی دانست. معضل چندپارگی اندروید سبب شده تا حتی با وجود معرفی اندروید نوقا ۷.۰ هنوز هم شاهد حضور گوشی‌هایی با اندروید فرویو ۲.۲ (Froyo) در بین کاربران باشیم که چندین سال از معرفی آن گذشته است.
علت چندپارگی اندروید چیست؟!
توضیح علت مشکل اندروید Fragmentation چندان سخت نیست. دلیل وجود این ناهماهنگی در دستگاه‌های مبتنی بر پلتفرم گوگل، این است که اندروید یک سیستم عامل منبع باز است و سازندگان می‌توانند نه کاملا ولی تا حد زیادی آن را به شکل دلخواه خود درآورند و بنا به این دلیل است که شرکت‌های تولیدکننده گوشی‌های اندرویدی در عرضه به‌روزرسانی نسخه‌های جدید این سیستم عامل تاخیر دارند. تمامی کمپانی‌های سازنده به تعهد خود در آپدیت دستگاه به نسخه‌های جدید عمل نمی‌کنند و برخی نسخه‌های اندروید که در حال اجرا بر روی دستگاه‌ها هستند هم به حدی تغییر داده شده‌اند که آپدیت آن‌ها به نسخه جدید تاثیری ندارد.
اما بخش عمده این تغییرات و شخصی سازی‌ها مربوط به پوسته‌ها و رابط‌های کاربری است که تقریبا امروزه هر شرکت و برندی نسخه مخصوص به خودش را دارد، به همین دلیل است که وقتی یک نکسوس را در دست می‌گیرید محیط کاربری آن با یک گلکسی از شرکت سامسونگ تفاوت دارد، درحالی که هر دو از یک سیستم عامل استفاده می‌کند (در این مطلب دلیل وجود رابط‌های کاربری مختلف را به تفصیل توضیح داده‌ایم).
اخیرا برخی تولیدکنندگان مانند اچ‌تی‌سی دست به ساده‌تر کردن رابط کاربری خود زده‌اند تا عملکرد، سرعت به‌روزرسانی و تجربه کاربری بهتری را ارایه کنند. در برخی موارد رابط‌های کاربری تنها برای تمایز شکل و ظاهر گوشی‌های تولیدکنندگان مختلف از یکدیگر عرضه شده‌اند، اما در مواردی هم می‌توان آن‌ها را کاربردی دانست. برای مثال گلکسی نوت ۷ را در نظر بگیرید؛ این گوشی به سنسور اسکنر عنبیه چشم مجهز است که در حال حاضر اندروید خالص از آن پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین سامسونگ با تغییر در اندروید و ارایه رابط کاربری خود توانست این مشکل را حل کرده و امکان استفاده از اسکنر عنبیه را به گلکسی نوت ۷ اضافه کند. اما زمانی که آپدیت نسخه جدید اندروید عرضه شود سامسونگ شاید زمان بیشتری را برای افزودن ویژگی‌های جدید به نرم افزار اسکنر عنبیه خود و تطبیق آن با نسخه جدید اندروید صرف کند. علاوه بر سامسونگ سایر شرکت‌ها هم باید چنین عملی را برای سرویس‌ها و سخت افزارهای ویژه گوشی خود انجام دهند پس نمی‌توان انتظار داشت که هم‌زمان با گوگل و گوشی‌های خانواده نکسوس، سایر برندها هم آپدیت نسخه جدید را دریافت کنند.
اگر این طور فکر کنیم که سرعت عمل سازندگان در همگام سازی نرم افزار خود با نسخه جدید اندروید کم است، کاربرانی که هنوز روی گوشی خود اندروید کیت‌کت یا لالی پاپ را اجرا می‌کنند حق دارند آن‌ها را سرزنش کنند. اما تنها عامل، سرعت عمل شرکت‌ها نیست، یکی دیگر از فاکتورها اصرار شرکت‌ها بر شخصی سازی سیستم عامل است که گاهی نیاز به ورود کردن به ریشه‌های اندروید دارد، عامل دیگر پافشاری آن‌ها بر ارایه نرم افزارهایی است که حتی ممکن است کاربر نیازی هم به آن‌ها نداشته باشد؛ اما نمی‌توان از گوشی حذف‌شان کرد. دلیل دیگر این است که سازندگان به عمد فرآیند آپدیت را طولانی می‌کنند تا ویژگی‌های جدید نسخه تازه را روی دستگاه امتحان کنند.
چرا چند پارگی اندروید خوب نیست؟!
چرا دریافت سریع و به موقع جدیدترین نسخه اندروید اهمیت دارد؟! شاید در اولین پاسخ برداشت‌مان این باشد که در هر نسخه ویژگی‌های جذاب و امکانات جدیدی به اندروید اضافه می‌شود که کاربران را مشتاق امتحان کردن نسخه جدید می‌کند، ولی اگر عمیق‌تر فکر کنیم، در واقع مسئله اصلی امنیت است.
گوگل به صورت ماهانه وصله‌های امنیتی را برای اندروید عرضه می‌کند تا دستگاه‌های اندرویدی را از آسیب پذیری‌های جدیدی که کشف می‌شوند، محافظت کند. دلیل افزایش این آسیب پذیری‌ها و بدافزارها هم مشخص است، طبیعی است که پر کاربردترین پلتفرم دنیا بیش از هر سیستم عامل دیگری مورد حمله قرار می‌گیرد. اما معمولا شرکت‌ها این به‌روزرسانی‌های امنیتی را همراه با به‌روزرسانی‌های نرم افزار خود یا آپدیت نسخه جدید سیستم عامل عرضه می‌کنند، بنابراین وصله‌های امنیتی به طور مرتب و آن طور که گوگل می‌خواهد در دسترس کاربران قرار نمی‌گیرد.
مشکل آپدیت وصله‌های امنیتی حتی گریبان گیر گوشی‌های تولید شده در سال جاری هم شده است، برای مثال اگر گوشی هوشمندی که خریده‌اید به طور پیش فرض وصله امنیتی ماه ژوئن را داشته باشد، شما در مقابل آسیب پذیری‌هایی که در ماه جولای یا آگوست کشف شد‌اند، ایمن نخواهید بود. از طرفی چون این آپدیت‌ها همه گوشی‌ها را شامل نمیشود و بسیاری از گوشی‌ها پس از بازه‌ای یک تا دوساله از پشتیبانی نرم افزاری محروم می‌شوند، گوشی‌های قدیمی این وصله‌های امنیتی را هم دریافت نمی‌کنند و در معرض خطر قرار می‌گیرند.
آیا گوگل می‌تواند این مشکل را حل کند؟!
حل مشکل چندپارگی اندروید کار ساده‌ای نیست. در طول سال‌های اخیر گوگل با تجزیه کردن بسیاری از ویژگی‌های هسته اندروید و آپدیت آن‌ها از طریق پلی استور تا حدودی به جنگ با Fragmentation رفته است. برخی اپ‌ها مانند Contacts و Phone در بسیاری از دستگاه‌ها نیازی به دریافت یک آپدیت در وصله امنیتی ندارند زیرا گوگل می‌تواند این مشکل را از طریق آپدیت آن‌ها در پلی استور حل کند.
همچنین ساکنان مانتین ویو در حال ارتقا سرویس‌های پلی هستند تا ماموریت خطیر عرضه وصله‌های امنیتی را به خوبی انجام دهند و حالا این بخش می‌تواند به طور جداگانه از کل سیستم عامل آپدیت شود. گوگل در اندروید نوقا هم بسیاری از ویژگی‌های هسته اندروید را از دسترس سازندگان و محدوده شخصی سازی آن‌ها خارج کرده است. این کار باعث می‌شود تا بخش‌های اساسی و لایه‌های زیرین سیستم عامل راحت‌تر و با دردسر کمتری به‌روزرسانی شوند. راه حل دیگر گوگل هم عرضه نسخه‌های پیش نمایش بیشتری برای توسعه دهندگان است تا بتوانند مشکلات احتمالی را کشف کنند. این قدم‌ها هرچند دیر برداشته شدند اما نسبت به گذشته چشم‌انداز بهتری از اندروید را نشان می‌دهند.
این گام‌ها هر چند بزرگ هستند و تلاش می‌کنند تا مشکل امنیت اندروید حل کنند، اما یک عامل موثر درباره چندپارگی اندروید همچنان باقی می‌ماند و آن هم تعهد گوگل مبنی بر منبع باز بودن اندروید برای سازندگان است که هیچ‌گاه و با هیچ آپدیتی حل نمیشود. نکته دیگری که باید ذکر کنیم این است که گوگل هنوز حرکت اساسی برای حل این مشکل و پاسخ به درخواست کاربران مبنی بر تغییر را انجام نداده است.
گوگل می‌تواند سازندگان را محدودتر کند، برای مثال آن‌ها را ملزم کند تا وصله‌های امنیتی اندروید برای دستگاه‌هایی با عمر کمتر از ۱۸ ماه را هر دو هفته یکبار عرضه کنند یا دیگر به اندروید دسترسی نخواهند داشت. راه‌کار دیگر این است که گوشی‌هایی با اندروید خالص را در بازار بیشتر کند و یا نسخه گوگل پلی ادیشن که در گذشته برای چند پرچم‌دار مانند گلکسی S4 و اچ‌تی‌سی وان M8 عرضه شده بود و از اندروید خالص بهره می‌برد را دوباره راه اندازی کند.
در حال حاضر تنها راه برای دریافت سریع آپدیت نسخه‌های جدید اندروید و وصله‌های امنیتی، استفاده از گوشی‌های نکسوس است و باید قید رابط‌های کاربری رنگارنگ با ویژگی‌های مختلف را بزنید. راه دیگر هم خرید پرچم‌داران است که هر چند گران‌تر هستند و مانند نکسوس سریعا آپدیت نمی‌شوند اما با سرعت بیشتری نسبت به گوشی‌های میان‌رده آپدیت می‌شوند و پشتیبانی نرم افزاری از آن‌ها طولانی‌تر است.
