در روزگار قدیم، فرستادن پیام به فردی در یک شهر دوردست کار بسیار دشواری بود؛ برای این کار می‌بایست فردی را می‌فرستادید تا پیام شما را برساند و او باید کیلومترها به صورت پیاده یا سواره طی می‌کرد. آن روزها پیام‌رسانی و مسافرت یک کار خطرناک محسوب می‌شد، بخصوص آن که شانس سالم رسیدن به مقصد فقط ۵۰ درصد بود.
در آن زمان رساندن پیام از زمان نوشتن تا خواندن آن، با مصرف زمان و انرژی بسیاری همراه بود؛ اما حالا کارها خیلی ساده‌تر شده است. خیلی راحت می‌توانید کامپیوتر، گوشی هوشمند، تبلت یا حتی کنسول بازی خود را روشن کنید تا چندین پیام را فقط در مدت چند دقیقه بفرستید و پیام‌ها هم بلافاصله به دست گیرنده برسند. تصور کنید چقدر کار انجام شده و تکنولوژی تا چه اندازه کارها را آسان کرده است؛ اما آیا در این بین واقعا انرژی کمی مصرف می‌شود؟
اگر از جنبه مصرف انرژی به قضیه نگاه کنیم، اینترنت یک سیستم تشنه انرژی است! این سیستم در واقع شبکه عظیمی است که خودش شامل شبکه‌های بسیار بزرگی از کامپیوترهای مرتبط با هم می‌شود و این کامپیوترها در مجموع انرژی الکتریکی خیلی زیادی مصرف می‌کنند! برای این که درباره مصرف انرژی اینترنت بیشتر بدانید در ادامه مطلب با ما باشید:
برای برآورد میزان مصرف انرژی کل اینترنت، باید مصرف انرژی یکایک اجزای متصل به آن را در نظر بگیریم. شبکه اینترنت از میلیاردها قطعه ساخته شده است؛ ابتدا دیتاسنترها را بررسی می‌کنیم:
همسترها و فیل‌ها!
دیتاسنترها (مراکز داده‌ها) مجموعه‌ای از کامپیوترها هستند که تمام سیستم به آنها منتهی می‌شود. لزومی ندارد که یک دیتاسنتر به شبکه اینترنت متصل باشد، بلکه می‌تواند بخشی از سیستم شبکه داخلی یک سازمان یا شرکت را تشکیل دهد. اینترنت به تعداد بسیار زیادی دیتاسنتر وابسته است که شامل صدها هزار کامپیوتر می‌شود. یک دیتاسنتر می‌تواند شامل هر کدام از کامپیوترهای دیتابیس، سرورهای وب، سوپر کامپیوترها، یا ترکیبی از همه آنها باشد. چند سال پیش، صاحبان مشاغل عمده، معمولا از دیتاسنترهای شخصی خود نگهداری می‌کردند و در بعضی از این سازمان‌ها اناق‌های قفسه بندی شده‌ای وجود داشت که با هزاران کامپیوتر پر شده بود؛ در حالی که در سازمان‌های دیگر فقط یک قفسه کوچک از تجهیزات شبکه به چشم می‌خورد.
امروزه بسیاری از کمپانی‌ها و صاحبان مشاغل برای رفع نیازهای خود، به شبکه اطلاعات ابری (Cloud) وابسته هستند؛ یعنی این که سازمان دیگری را برای نگهداری و پردازش اطلاعات مورد نیاز خود به کار گرفته و به لطف اینترنت به راحتی به اطلاعات خود دسترسی دارند! دیتاسنترهای شبکه ابری واقعا غول آسا هستند؛ هزاران هزار کامپیوتر در ساختمان‌های بزرگ!
کمپانی‌های ارایه دهنده خدمات سرویس‌های ابری اطلاعات کاربران را در کامپیوترهای متعددی ذخیره می‌کنند؛ این کار در واقع به منظور محکم کاری انجام می‌شود تا اگر به هر دلیلی برای یکی از دستگاه‌ها اتفاقی افتاد، بابت از دست رفتن اطلاعات کاربران نگرانی وجود نداشته باشد اما جنبه منفی این کار، نیاز به کامپیوترهای بیشتر و در نتیجه مصرف انرژی بیشتر است. همچنین کامپیوترها گرمای زیادی تولید می‌کنند که اصلا خوب نیست و اگر این گرما از حدی بالاتر رود باعث آسیب رساندن به قطعات الکترونیکی می‌شود، بنابراین دیتاسنترها باید به سیستم خنک کننده مجهز باشند و برای این سیستم، معمولا از ایرکاندیشنرهای رایج استفاده می‌کنند. برای برآورد نهایی مصرف انرژی اینترنت، باید سهم ایرکاندیشنرها را هم در نظر بگیریم، چون بدون آنها اینترنت وجود نخواهد داشت. از سال ۲۰۰۸ تعداد دیتاسنترها در آمریکا کاهش یافته است؛ دلیل اصلی این موضوع این است که کمپانی‌ها به استفاده از فضای ابری روی آورده و دیتاسنترهای شخصی خودشان را خاموش کرده‌اند؛ با این وجود، هرچند که تعداد دیتاسنترها رو به کاهش است، آنهایی که باقی مانده‌اند در حال گسترش و بزرگ شدن هستند. این کار مثل عوض کردن ۵۰ همستر با ۱۰ فیل است که در نهایت، با این که حیوانات کمتری داریم، به فضای بزرگتر و غذای بیشتری نیازمندیم!
به دست آوردن تعداد دقیق دیتاسنترها امکان پذیر نیست؛ در بسیاری از کمپانی‌ها اطلاعات مربوط به دیتاسنترها محرمانه است، چون یک امتیاز رقابتی محسوب می‌شود. همچنین بدون این که از جزئیات یک دیتاسنتر آگاه باشیم نمی‌توانیم مصرف انرژی آن را محاسبه کنیم؛ با این حال این موضوع باعث نمی‌شود که دست از تلاش برای محاسبه میزان مصرف این دستگاه‌ها بکشیم. تعدادی از روش‌های محاسبه مصرف انرژی اینترنت را بررسی می‌کنیم:
در سال ۲۰۱۱، Barath Raghavan و Justin Ma از (The International Computer Science Institute (ICSI و دانشگاه برکلی کالیفرنیا، مقدار انرژی الکتریکی مصرفی اینترنت را برآورد کردند. آنها انرژی لازم برای ایجاد شبکه واجزای آن از قبیل کامپیوترها، اتصالات شبکه، دکل‌های تلفن و سایر سخت‌افزارها را بررسی کردند و آن را انرژی تجسمی یا به اختصار Emergy نامیدند.
Raghavan و Ma یک گزارش کلی ارایه دادند و خودشان اذعان کردند که برآوردشان دقیق نبوده و هدفشان جلب توجه دیگران به این موضوع مهم بوده است. آنها موارد زیر را گزارش کرده‌اند:
- ۷۵۰ میلیون کامپیوتر دسکتاپ
- ۷۵۰ میلیون لپ‌تاپ
- ۱ میلیارد تلفن هوشمند
- ۱۰۰ میلیون سرور
همچنین گزارش آنها شامل زیرساخت‌های اینترنت بوده است. در این بررسی تجهیزات مختلف از نظر میزان انرژی مصرفی دسته‌بندی شدند؛ چون انرژی مورد نیاز کامپیوترهای مختلف یکسان نیست. همچنین چرخه عمر هر کدام از تجهیزات هم در نظر گرفته شد. در پایان Raghavan و Ma به این نتیجه رسیدند که اینترنت، سالانه ۸۴ تا ۱۴۳ گیگاوات انرژی الکتریکی مصرف می‌کند که این مقدار بین ۳.۶ تا ۶.۲ درصد تمام انرژی الکتریکی دنیاست و اگر Emergy را هم به این معادله اضافه کنیم، میزان مصرف به ۱۷۰ تا ۳۰۷ گیگاوات می‌رسد! این مقدار خیلی زیاد است اما در واقع کمتر از ۲ درصد کل انرژی مصرف سالانه جهان را تشکیل می‌دهد.
آیا باید اینترنت را خاموش کنیم؟
در سال ۲۰۱۲، در نیویورک تایمز مقاله‌ای به قلم Jamez Glanz منتشر شد، با این عنوان که دیتاسنترها تا چه اندازه می‌توانند بی‌فایده باشند و انرژی زیادی مصرف کنند. گفتیم که به منظور اطمینان و امنیت کافی، دیتاسنترها اطلاعات کاربران را در دستگاه‌های متعددی ذخیره می‌کنند و همه این دستگاه‌ها باید روشن و همیشه در دسترس باشند، همچنین برای این که این دستگاه‌ها به خوبی کار کنند، به سیستم‌های خنک کننده نیاز دارند که مصرف انرژی را دوچندان می‌کند. با توجه به گزارش Glanz، دیتاسنترها سالانه ۳۰ گیگاوات انرژی الکتریکی مصرف می‌کنند. همچنین او می‌گوید که این دستگاه‌ها ۹۰ درصد این انرژی را هدر می‌دهند. با این حجم از اتلاف انرژی، اینترنت بیشتر از آن که مفید باشد ضرر ندارد؟
بر اساس گزارش Raghavan و Ma، مصرف انرژی اینترنت در مقایسه با صنعت حمل و نقل که ۶۱ درصد از انرژی حاصل از تولید نفت را مصرف می‌کند، قابل توجه نیست و از آنجا که اینترنت در مقایسه با صنعت حمل و نقل مصرف انرژی و اثرات نامطلوب زیست‌محیطی کمتری به همراه دارد، بهتر است کارهای بیشتری را به اینترنت بسپاریم؛ مثلا به جای مسافرت کاری و شرکت در جلسه، تله‌کنفرانس برگزار شود.
محاسبه مقدار دقیق انرژی مصرفی اینترنت موضوع بسیار پیچیده‌ای است؛ اما در نبود اینترنت ما باید از روش‌های دیگری برای برقراری ارتباط و دسترسی به اطلاعات استفاده کنیم و این روش‌ها ممکن است مصرف انرژی و آلایندگی بیشتری به همراه داشته باشند و در این صورت، از دیدگاه انرژی، تمرکز بیشتر ما بر روی استفاده از اینترنت منطقی‌تر خواهد بود!
بسیاری از ما کم یا زیاد به اینترنت وابسته‌ایم، از رزرو رستوران و خرید اینترنتی گرفته تا سرگرمی و انجام کارهای بانکی؛ آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که: سهم من از انرژی مصرفی اینترنت چقدر است؟!
