دانشمند را با هر بینشی تعریف کنیم تفاوتی ندارد، دانشمند کسی است که پیشگام کشف قلمروهای جدید در عرصه دانش به حساب میآید و چه بهتر که این دانش وسیلهای برای ساختن جهانی زیباتر و بهتر باشد. بسیار بودند دانشمندانی که در طول زندگی خود نه تنها بهرهای از دستاوردهای خود نبردهاند بلکه مورد شماتت و آزار اطرافیان خود قرار گرفتهاند. به هر حال تمامی تکنولوژیهای امروزی جهان در اثر تلاشهای دانشمندان حاصل شده بنابراین همه ما مدیون آنها هستیم و شناختن و حفظ نام و یاد آنها کمترین کاری است که میتوانیم انجام دهیم!
بخش چهره در آیتیرسان به معرفی دانشمندان حوزههای مختلف علم به ویژه فناوری اطلاعات میپردازد و حتما تاکنون با بسیاری از بزرگان عرصه دانش آشنا شدهاید؛ امروز میخواهیم از یک دانشمند بزرگ و نامآشنای ایرانی یاد کنیم، البته دانشمندان ایرانی مایه افتخار ما هستند اما به شخصه، دخیل بودن جغرافیا را در این زمینه نمیپسندم و اعتقاد دارم که یک دانشمند، صرف نظر از هر ملیتی که داشته باشد متعلق است به تمام جهان!
پروفسور رضا کیست؟
پروفسور فضلالله رضا، فرزند شیخ اسدالله رضا و نواده امیر هدایتالله فومنی در سال ۱۲۹۳ هجری شمسی در رشت چشم به جهان گشود؛ او تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و برای گذراندن دوران دبیرستان و دانشگاه راهی تهران شد. پروفسور رضا از اولین فارغالتحصیلان رشته مهندسی برق دانشگاه تهران است. او در سال ۱۳۲۴ دوره کارشناسی ارشد را از دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده به پایان رساند و سپس دکتری رشته مهندسی برق را از دانشگاه پلیتکنیک نیویورک دریافت کرد. پروفسور رضا از اعضای Electrical Engineers Group دانشکده مهندسی موسسه تکنولوژی ماساچوست در بوستون و استاد بسیاری از دانشگاههای معتبر از جمله MTI، دانشگاه Syracuse کلرادوی آمریکا، دانشگاه سوربن فرانسه، دانشگاههای McGill و Concordia در کانادا، موسسه پلیتکنیک زوریخ سوییس و دانشگاه سلطنتی کپنهاگ دانمارک است. علاقه و تمرکز پروفسور رضا در زمینه نظریه سیستمهای ریاضی و مدارهای الکتریکی بوده و از او تاکنون ۴ کتاب به زبان انگلیسی و ۱۱ کتاب به زبان فارسی منتشر شده که کتابهای انگلیسی او بارها به زبانهای گوناگون ترجمه شده است. پروفسور فضلالله رضا عناوینی از قبیل ریاست دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف، نمایندگی مجلس شورای ملی و مجلس سنا و سفیر ایران در یونسکو را در کارنامه خود دارد؛ همچنین قبل از انقلاب اسلامی برای مدتی عهدهدار سفارت ایران در کانادا بوده است. او از سال ۱۳۵۸ به عنوان استاد افتخاری دانشگاههای مکگیل و کنکوردیا در مونترال کانادا برگزیده شده و متعهد شده که برخی از فصلهای دایرهالمعارف آمریکانا و دایرهالمعارف علوم فیزیک و تکنولوژی را به زبان انگلیسی تالیف نماید. همچنین این دانشمند، سمتهایی از قبیل ریاست افتخاری انجمن الکترونیک ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رییس انجمن علمی ایران در آمریکای شمالی (کانادا و ایالات متحده) و رییس انجمن توسعه زبان فارسی در آمریکای شمالی را در اختیار دارد؛ به علاوه، بسیاری از مدالها و گواهینامههای افتخار از مراکز مختلفی در آمریکا، اروپا و ایران را کسب نموده و در نهادهای آموزشی و تحقیقاتی زیادی مانند I.E.E.، I.E.E.E و A.A.AS.A.M.S عضویت دارد.
تندیس پروفسور رضا در سبزهمیدان رشت
پروفسور رضا یکی از بنیانگذاران نظریه اطلاعات و ارتباطات در جهان است. او تحقیقات گستردهای در زمینههایی مانند نظریه حداکثر انتقال اطلاعات در کانالهای ارتباطی، نظریه اطلاعات و فرایندهای تصادفی، سیستمهای خطی، تجزیه و تحلیل شبکه، نظریه سیستمها و مدارهای الکتریکی، نظریه کنترل سیستمهای دینامیکی، فضاهای خطی در مهندسی، اپراتورهای خطی، انتقال و استهلاک انرژی در شبکههای دروازه را انجام داده است. از او تاکنون بیش از ۱۰۰ مقاله علمی به زبانهای انگلیسی و فرانسه در مجلات و کنفرانسهای معتبر خارجی و بیش از ۵۰ مقاله ادبی و فرهنگی به زبان فارسی در نشریات خارجی و داخلی منتشر شده است.
در سال ۹۲ به مناسبت یکصدمین سال تولد این دانشمند بزرگ مراسمی با حضور او در دانشگاه تهران برگزار شد. پروفسور رضا در حال حاضر در شهر اتاوای کانادا ساکن است؛ او به جوانان ایرانی توصیه میکند که با مطالعه تاریخ، از تجارب نسلهای پیشین درس بگیرند؛ همچنین از ضعف ایرانیان در انجام موفقیتآمیز کارهای گروهی انتقاد میکند. او میگوید:
بسیاری از نشریات فارسی در آمریکا و کانادا منتشر میشوند اما میتوانند کیفیت بهتر و هدف مشخصی داشته باشند و موجب اتحاد و همبستگی ایرانیان مقیم آمریکا شوند. در جهان امروز فقط میتوانیم از یک نوع استقلال سخن بگوییم و آن هم استقلال فرهنگی است! در حال حاضر انواع دیگر استقلال معنایی ندارند.
پروفسور رضا تواناییهای علمی، پاکدامنی و فروتنی را به عنوان ویژگیهای ایرانیان اصیل میداند و اعتقاد دارد که به منظور کسب افتخار و سربلندی برای کشورمان امروزه بیش از هر زمان دیگری به این ویژگیهای اخلاقی و انسانی نیاز داریم.