خواب یکی از مهمترین نیازهای بشر است. امروزه با توجه به مشغلههای فراوان زندگی، کیفیت و کمیت خواب در بسیاری از افراد در حد مطلوبی قرار ندارد.
گجتهای پوشیدنی نیز که امروزه در دنیای تکنولوژی بسیار فراگیر شدهاند، این مطلب را تایید میکنند. حال دانشمندان امید دارند که با استفاده از همین تکنولوژی و بررسی وضعیت خواب در حیوانات، بتوانند در جهت بهبود خواب در انسانها نیز گامهای مثبتی بردارند.
پروفسور پاول مَنگِر از دانشگاه ویتس و همکاران وی از یک ردیاب به نام Actiwatch به منظور بررسی الگوهای خواب فیلها در کشور بوتسوانا در جنوب قاره آفریقا استفاده کردهاند.
آنها بند این ساعتهای هوشمند را جدا کرده و با استفاده از چسب برق و یک نوع موم بدون خطر عایق بندی کردهاند. سپس این ساعتها را به خرطوم فیلها وصل کردهاند. خرطوم فیل پرتحرکترین عضو بدن این حیوان است. به گفته پروفسور منگر از خرطوم فیل به مدت بیش از 5 دقیقه ساکن و بدون حرکت باقی بماند، نشاندهنده این است که حیوان خوابیده است.
با بررسی نتایج حاصل از اطلاعاتی که این ساعتهای هوشمند در اختیار محققان قرار دادند، منگر و همکارانش دریافتند که فیلها در طول شبانه روز به طور میانگین به مدت 2 ساعت میخوابند. این حیوانات اکثر مواقع بصورت ایستاده به خواب میروند.
همچنین هر سه یا چهار روز یک مرتبه و فقط به مدت یک ساعت بر روی زمین دراز کشیده و میخوابند و احتمالا تنها در همین حالت است که خواب آنها وارد مرحله REM میشود. این بدان معنی است که ممکن است فیلها هر روز خواب نبینند.
تیم بررسی کننده فیلها همچنین دریافتند که این جانور عظیم الجثه هنگامی که از سوی شکارچیها خطری را احساس کند، میتواند تا 48 ساعت بدون خوابیدن و حتی چرت زدن، دوام بیاورد. فیلها در این مدت از خوابیدن صرفنظر کرده و حدود 35 کیلومتر راه میروند تا خود را از خطر دور کنند.
نتیجه تحقیق پیشین در مورد فیلها در باغ وحش نشان داده بود که این حیوان روزانه حدود 4 ساعت میخوابد. اگر مطالعه پروفسور منگر تایید شود، میتوان اعلام کرد که فیلهای وحشی کمترین زمان خواب را در بین سایر پستانداران روی کره زمین دارند.
پروفسور منگر معتقد است فهمیدن تفاوتهای خواب در حیوانات مختلف به دو دلیل از اهمیت ویژهای برخوردار است. اول اینکه ما را در شناخت بهتر و کاملتر این حیوانات یاری میکند و همین امر باعث میشود که بتوانیم راهکارهای بهتری برای محافظت از آنها بیندیشیم. دلیل دوم این است که دانستن این مطلب که حیوانات مختلف چگونه میخوابند و چرا این کار را به روش خاص خود انجام میدهند، کمک میکند که بفهمیم ما انسانها چگونه میخوابیم، چرا میخوابیم و چگونه میتوانیم خواب شبانه بهتری داشته باشیم؟