اگر لایه اوزون از بین برود چه اتفاقی می‌افتد؟!

Carrie بر خلاف میلش زمان زیادی را در فضای آزاد سپری نمی‌کند او صبح‌ها در دفترش مشغول کار است و عصرها هم با انجام کارهای خانه به ندرت فرصتی برای گردش و تفریح در طبیعت برایش باقی‌ می‌گذارد؛ هر چند که امروز این رویه را تغییر داده است. او امروز وقت آزاد دارد و می‌خواهد کنار ساحل و زیر آفتاب استراحت کند. البته می‌داند برای این که در پایان روز دچار آفتاب سوختگی دردناک نباشد باید از کرم ضد آفتاب استفاده نماید. آنچه نمی‌داند این است که به صورت همیشگی یک لایه طبیعی ضد آفتاب وجود دارد که بدون آن، قرار گرفتن در نور آفتاب برابر است با سوختن فوری!

این ضد آفتاب طبیعی به عنوان لایه اوزون شناخته می‌شود؛ این لایه قسمت اعظم اشعه UV ساطع شده از خورشید را جذب نموده و مانع از رسیدن آن به زمین می‌شود. اگر لایه اوزون وجود نداشت نور ماورای بنفش خورشید به زمین رسیده و باعث سوختگی و آسیب به DNA همه جانداران از جمله انسان می‌شد؛ همچنین سرطان پوست و مرگ و میر به شدت افزایش می‌یافت و حتی ممکن بود طول عمر ما به اندازه‌ای نرسد که علت این موضوع را بدانیم!

تنها ظرف مدت چند روز پس از نابود شدن لایه اوزون ممکن است بسیاری از گیاهان بمیرند. انرژی نور حورشید از طریق فتوسنتز به انرژی شیمیایی تبدیل می‌شود و بدون پوشش گیاهی، منبع اصلی انرژی ما غیر قابل استفاده خواهد شد. به این ترتیب زنجیره غذایی هم قطع می‌شود و گیاهخواران می‌میرند؛ انسان و موجودات گوشتخوار تا مدتی زنده می‌مانند اما با گذشت زمان دیگر غذایی وجود نخواهد داشت، بنابراین انقراض رخ می‌دهد.

اما این لایه دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟ لایه اوزون در فاصله ۱۵ تا ۳۰ کیلومتری سطح زمین واقع شده و مانند یک سپر محافظ عمل می‌کند. همانطور که از نامش مشخص است این لایه از گاز اوزون -که O3 یا trioxygen هم نامیده می‌شود- پر شده است. این گاز از مولکول‌های اکسیژن (O2) ساخته شده است؛ به این صورت که در اثر نور خورشید مولکول‌O2 شکسته شده و هر اتم آزاد O پس از ترکیب با یک اکسیژن مولکولی، O3 را می‌سازد. با وجود قدرت حفاظتی زیاد، لایه اوزون پایداری بالایی ندارد و در اثر برخی از مواد شیمیایی نظیر کلوروفلوروکربن‌ها (CFC) می‌تواند به مولکول‌های سازنده خود تبدیل شود. CFC‌ها در یخچال‌ها و سیستم‌های مبرد و همچنین قوطی‌های اسپری به کار می‌روند و با انتشار و صعود آنها به طبقات فوقانی جو، یک واکنش زنجیره‌ای فاجعه بار برای لایه اوزون شکل می‌گیرد. CFC‌ها در اثر نور UV می‌شکنند و اتم‌های کلر آزاد می‌کنند؛ سپس کلر باعث جدا شدن یکی از اتم‌های اوزون می‌شود. اگر یک اتم اکسیژن از اوزون حذف شود چه اتفاقی می‌افتد؟! نتیجه این فرایند تولید اکسیژن خواهد بود.

CFC‌ها می‌توانند به سرعت باعث نابودی لایه اوزون شوند و به خاطر همین در دهه‌های اخیر، قوانین سفت و سختی برای محدود کردن و عدم استفاده از آنها وضع شده است.

1 در مورد “اگر لایه اوزون از بین برود چه اتفاقی می‌افتد؟!”

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به بالا بروید
TCH