بارها این جملات را شنیده‌اید که تاکید می‌کنند، هرگز در مدت زمان طولانی به نمایشگر اسمارت‌فون‌ها یا رایانه‌ها و … نگاه نکنید؛ چرا که استفاده طولانی از آن‌ها باعث تنبلی چشم یا دیگر بیماری‌های بینایی خواهد شد. همچنین مورد دیگری که در چند سال اخیر شدت گرفت استفاده از گوشی‌های موبایل در شب و نبود نور کافی بود که بارها محققان بسیاری اعلام کردند که این طرز استفاده باعث ضعیف شدن چشم و مانع از خوابیدن کاربران خواهد شد.
تا به امروز مقالات بسیاری منتشر شدهاند که درستی یا نادرستی این موضوع را بررسی می‌کنند، در این مقاله قصد داریم این موضوع را به‌طور کامل به چالش بکشیم. شاید این جمله که استفاده از موبایل در شب باعث آسیب جدی به چشم انسان خواهد شد، چندین بار به گوش شما نیز رسیده باشد و همین موضوع یکی از دلایل اصلی معرفی حالت شب (night mode) در سیستم‌عامل‌های مختلف بود.
این ویژگی بالاخره در اندروید نسخه نوقا هم به‌کار گرفته شد ولی نکته منفی این‌جا بود که هر کمپانی این قابلیت نرم‌افزاری را به روش خودش و با نام دل‌خواهش مانند: حالت شب، محافظ چشم، فیلتر نور آبی و… در محصولات خود قرار داد؛ به همین خاطر راه‌حل یکسانی برای رسیدن به تنظیمات این بخش و فعال‌سازی آن وجود ندارد و در دستگاه‌های مختص هر شرکت متمایز است. ولی باید این حقیقت را ذکر کرد که همه این عبارات همان مفهوم فیلتر کردن نور آبی (blue light filter) را دارند.
فیلتر کردن نور آبی در نمایشگر به چه معناست؟
برای آشنا شدن با مفهوم این فیلتر در ابتدا باید بدانید که هر رنگ طول موج مخصوص به خودش را دارد و مغز ما قادر است رنگ‌ها را به وسیله تفکیک طول موج‌شان تشخیص دهد. به‌عنوان مثال عدد طول موج بین 510 تا 541 نشان‌دهنده رنگ سبز یا اندازه طول موج بین 478 تا 483 نیز رنگ آبی را به نمایش می‌گذارد. خب بیاید وارد جزییات شویم، به طور کلی چشم (یا به‌طور دقیق‌تر شبکیه چشم) دارای گیرنده‌های رنگی است که به طول موج رنگ‌های آبی تا بنفش بسیار حساس بوده و آن‌ها را دنبال می‌کند.
رنگ‌هایی که دارای طول موج کمتری هستند، مانند: آبی، بنفش و… انرژی بیشتری نیز دارند، به همین خاطر معمولا به‌طور مداوم نگاه کردن به این رنگ‌ها و ورود این میزان انرژی، باعث آسیب دیدن چشم کاربران خواهد شد. در حقیقت نور آبی باعث تحریک بیش از حد رنگ‌دانه گیرنده فتوسنت چشم شده و به دنبال آن سلول‌های گانگلونی حساس به نور به صورت مداوم به‌کار گرفته می‌شوند و آسیب می‌بینند و این موضوع زمانی جدی‌تر خواهد شد که بدانید این اثرات مخرب نور آبی فقط زمانی که در معرض نورهای مصنوعی قرار گرفته‌اید یعنی دقیقا زمانی که از محصولات الکترونیکی استفاده می‌کنید، وجود دارند و نور طبیعی هیچ آسیبی برای شما ندارد.
بسیاری از متخصصان خطرات این نور آبی را متذکر شدهاند و به‌ویژه کودکان و افراد در سن رشد به شدت در معرض این آسیب قرار دارند و خطرات جدی‌تری آن‌ها را تهدید می‌کند، چرا که این موضوع ممکن است آسیب‌های دائمی را به بافت چشم آن‌ها وارد کند. تاکنون برای در امان ماندن از این خطرات راه‌حل جامع و مناسبی بیان نشده ولی بسیاری از متخصصان بینایی استفاده از عینک‌های ضد نور آبی را ارائه می‌دهند.
آیا استفاده از این فیلترهای نور آبی موثر است؟
اگر شما از این نوع فیلترها بهره می‌گیرید، خوب است بدانید با این راهکار به طرز چشم‌گیری چشمان شما کمتر خسته شده و از آسیب‌های احتمالی نیز جلوگیری می‌شود. همچنین خواب شما نیز کمتر تحت تاثیر این نورها قرار می‌گیرد. البته خوابیدن بستگی به عوامل زیادی دارد، به همین خاطر این راهکار نتیجه‌گیری کلی را به شما نمی‌دهد ولی اگر دستگاه‌تان این قابلیت را در اختیارتان قرار می‌دهد، حتما از آن استفاده کنید تا بیش از پیش مراقب چشمان‌تان باشید.
مرسی مقاله خیلی کاربردی بود