معمولا وقتی خودروی سواری شما خراب میشود، شاید بتوانید آن را تعمیر کنید. وجود کتابچههای راهنمای تعمیر، مکانیکهای با تجربه و فروشگاههای قطعات یدکی، باعث شده که تعمیر خودرو خیلی رایج، سریع و به نسبت ارزان باشد. حتی خیلی از افراد تعمیرات ساده وسایل نقلیه جدید که به کامپیوترهای مدرن مجهز شدهاند را خودشان انجام میدهند: مثل عوض کردن روغن، عوض کردن لاستیک و بسیاری از کارهای دیگر.
اما زمانی که کامپیوتر یا اسمارتفون افراد خراب میشود به سختی میتوان آنها را تعمیر کرد و معمولا دستگاههای خراب، دور انداخته میشوند. دستگاههای الکترونیکی کوچک که خراب شدهاند، مقدار زیادی زباله ایجاد میکنند. سالانه بین 20 تا 50 میلیون تن زباله از وسایل الکترونیکی ایجاد میشود. مقداری از این زبالهها بازیافت میشوند. اما بیشتر آنها که اکثرا شامل عناصر سرب و جیوه هستند بهصورت زباله دفن میشوند.
تجهیزات الکترونیکی بزرگتر را میتوان تعمیر کرد. امروزه کشاورزان اغلب نمیتوانند کامپیوتری که تراکتور آنها را میراند را تعمیر کنند؛ زیرا که سازندگان دستگاه مدعی هستند که کشاورزان در واقع به آن دسترسی ندارند. شرکتهای سازنده معتقدند که نرمافزارهای خاصی که تراکتور و دیگر وسایل را راه اندازی میکنند، توسط قوانین کپی رایت و ثبت اختراعات، حفاظت میشوند و اگر به کشاورزان اجازه دسترسی به آنها داده شود به حقوق مالکیت معنوی شرکتها آسیب میرسد.
کاربران حق دارند وسایل خود را زمانی که در معرض خطر هستند، تعمیر کنند (یا از دیگران بخواهند که وسیله را تعمیر کنند). در بررسیها و معایناتی که من و همکارانم در مورد چرخه زندگی وسایل انجام دادهیم، به این نتیجه رسیدیم که حمایت از افرادی که قصد دارند وسایل خراب خود را تعمیر و دوباره استفاده کنند، میتواند سود و مزایای زیادی برای شرکتهای تولیدکننده داشته باشد.
هشت ایالت آمریکا که شامل نبراسکا، کانزاس، وایومینگ، ایلینوی، ماساچوست، مینهسوتا، نیویورک و تنسی میشود، در حال تدوین قوانینی هستند که از شرکتها بخواهند به کاربران اجازه دهند وسایل خراب الکترونیکی خود را تعمیر کنند. به شرکتها پیشنهاده داده شده که قطعات یدکی وسایل را به فروش برسانند، کتابچههای راهنمای تعمیر منتشر کنند و اینکه ابزارهای تشخیص خرابی را در دسترس قرار دهند مثل دستگاههای اسکنی که منبع مشکل را پیدا میکنند. در یک حرکت تشویقی اداره کپیرایت آمریکا در ماه ژوئن پیشنهاد کرد که قوانین این هشت ایالت در کل کشور بهکار گرفته شوند و از طرف دیگر اخیرا دادگاه عالی آمریکا هم دستور داده که حق ثبت اختراع شرکتها مانع از فروش دوباره وسایل الکترونیکی شخصی نشود.
به نظر میرسد این قوانین شرکتهای تولیدی را در شرایط سختی قرار میدهد. اما تولیدکنندها میتوانند سود زیادی را از فروش مجاز قطعات و ارایه خدمات دریافت کنند. با این حال برای حفظ رقابت آنها باید به طور مداوم در حال نوآوری و توسعه محصولات جدید باشند. بهمنظور پایین نگهداشتن هزینهها، شرکتها نمیتوانند تولید و فروش قطعات دستگاههای قدیمی را برای همیشه ادامه دهند، که این منظور منجر به چیزی به نام “انقضا برنامهریزی شده” میشود. در اصل شرکتها محصولات خود را برای داشتن یک زندگی مفید نسبتا کوتاه طراحی میکنند به طوری که با آمدن محصول جدید، عمر محصول قبلی به پایان برسد.
با این وجود تحقیقات ما رویکرد دیگری را به شرکتها پیشنهاد میکند. به این صورت که شرکتها محصولاتی طراحی و تولید کنند که بتوان آنها را برای استفاده مجدد مرمت و تعمیر کرد. این کار باعث وفاداری بیشتر مصرفکنندهها به نام تجاری میشود. با تجزیه و تحلیل صنعت تعمیر وسایل ما متوجه موانعی مثل کمبود کتابچههای راهنمای تعمیر و قطعات یدکی شدیم که مانع از رشد و تکامل این صتعت میشود. با برداشتن این موانع میتوان این صنعت را بهبود بخشید و پیشرفت داد.
مصرفکنندگان میخواهند وسایل خود را تعمیر کنند
با وجود اینکه اخیرا ماشین آلات و دستگاهها کمتر مکانیکی و بیشتر الکترونیکی شدهاند، اما به نظر میرسد هنوز هم مصرفکنندگان انتظار دارند بتوانند وسایل خود را تعمیر و به استفاده از آنها ادامه دهند. شرکتها میتوانند با برآورده کردن این انتظار مشتریها توسط انتشار دفترچههای راهنمای تعمیر، فروش قطعات یدکی و موارد دیگری که به تعمیر وسایل کمک میکند، آنها را راضیتر کنند.
بهطور مشخص در این بررسیها ما به این نتیجه رسیدیم که مشتریها به احتمال زیاد محصولات دیگر شرکت را هم خریداری میکنند و به احتمال زیاد این شرکت را به دوستان خود معرفی میکنند که اهمیت مشتری وفادار را میرساند. زمانی که شرکت مشتری وفادار بیشتری داشته باشد پول بیشتری را هم بدست میآورد.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که بیشتر خرابیهای وسایل الکترونیکی بخاطر حوادث سادهای مثل افتادن وسیله روی زمین یا ریختن آب روی آنها رخ میدهد. شکستن صفحه نمایش رایجترین خرابی این وسایل است. مشکل رایج بعدی خالی شدن سریع شارژ باتری وسیله است.
گاهی کاربران غیرفنی هم با پرداخت هزینه به فردی دیگر میخواهند که دستگاهشان را تعمیر کنند. اگر تولیدکنندهها دسترسی به قطعات یدکی را فراهم کنند میتوان دستگاههای آسیب دیده بیشتری را تعمیر کرد و کاربری آنها را بیشتر کرد. به طور مثال اپل میتواند در هند شروع به مونتاژ مدلهای قدیمی آیفون کند که با این کار میتواند فرصتی برای تعمیر دستگاههای قدیمی ایجاد کند.
کمک به مصرفکنندهها، شرکتها و محیط زیست
تولید کنندههای تکنولوژی باید قدمهایی برای تشویق مشتریهای خود به سمت تعمیر وسایل الکترونیکی بردارند که این کار به کاهش تولید زبالههای الکترونیکی کمک میکند و وفاداری مشتریها به برند را هم بیشتر میکند. اگر شرکتها داوطلبانه این قدمها را برندارند، قوانین میتوانند کمک کننده باشد.
بهطور مثال از سال 2015 در فرانسه قانونی اجرا میشود که تولیدکنندهها را وادار میکند که به مصرفکنندها بگویند (قبل از خرید محصول) که برای کدام قسمت این وسیله امکان تعمیرات وجود دارد. این کار به مشتریان اجازه میدهد تا تصمیم بگیرند چه مقدار میخواهند عامل تعمیر پذیر بودن دستگاه را در موقع خرید دستگاههای جدید در نظر بگیرند.
حمایت از تعمیرات همچنین میتواند مزایای اقتصادی حتی بیشتر از بخش فناروی را ایجاد کند. در سال 1998 در ایالات متحده آمریکا 4623 شرکت تعمیر و نگهداری وسایل الکتریکی مصرفی وجود داشت و تا سال 2017 این تعداد به 2072 کاهش یافته است. فروشندگان مستقل در حال ایجاد بازارهای آنلاینی هستند که مردم میتوانند خرید و فروش ابزارهای استفاده شده و تعمیر شده را انجام دهند. شرکتهای دیگری مثل iFixit و Repair cafe شبکهای از افراد را ایجاد کردهاند که اطلاعات مربوط به تعمیر وسایل الکترونیکی را به اشتراک میگذارند و حتی گروههایی را ایجاد کردهاند که بهصورت شخصی روی دستگاهها کار کنند.
در همین حال پرینترهای سه بعدی تولید قطعات جایگزین برای دستگاههای قدیمی را برای افراد آسانتر و ارزانتر کردهاند.
مردم علاقهمند هستند وسایلی را که شرکتهای بزرگ ساختهاند، بخرند. کاربران دستگاههای محتلف فقط میخوتحلیلاهند هنگام خراب شدنشان توانایی تعمیر آنها را داشته باشند.