اگر در مورد خواص شکر به جستجوی آنلاین بپردازید، احتمالا قانع می‌شوید که شکر ماده‌ای مضر و اعتیادآور است و شیرینی به سلامت دندان‌های شما آسیب وارد می‌کند. همچنین توصیه‌های متعددی را پیرامون چگونگی محدود کردن اشتیاق خود نسبت به طعم لذت‌بخش شیرینی مشاهده خواهید کرد.
اما ما واقعا در مورد تاثیرات شکر بر بدن خود چه می‌دانیم؟ آیا خوردن قند موجب افزایش اشتهای ما برای مصرف بیش‌تر آن خواهد شد؟
قبل از هر چیز، شکر یک کربوهیدرات است؛ دسته‌ای از موادغذایی که مواد نشاسته‌ای را شامل می‌شود. به عنوان مثال، ریختن یک قاشق غذاخوری شکر در یک فنجان قهوه علاوه بر شیرین کردن دهان، سطح قند یا گلوکز موجود در خون شما را نیز افزایش خواهد داد.
با خوردن یک عدد سیب، بدن شما به شکلی متفاوت واکنش نشان می‌دهد؛ چرا که طعم شیرین سیب به دلیل وجود قند میوه‌ای است و به ازای مقادیر یکسانی از کربوهیدرات، خوردن شکر بسیار بیش‌تر از صرف چند برش سیب موجب افزایش گلوکز خون خواهد شد.
به گفته دیوید لودویگ، پزشک و استاد تغذیه دانشکده بهداشت عمومی چان در دانشگاه هاروارد دلیل این مسئله آن است که قند موجود در سیب “از نوع طبیعی در تمامی میوه‌جات” است.
“این قند از ساختار میوه جدا شده و به آرامی مصرف می‌شود.” به بیان واضح وی می‌گوید که “قند موجود در نوشابه‌ها و آبنبات‌ها سریعا وارد کبد شده و میزان گلوکز خون را افزایش می‌دهد.”
این همان چیزی است که متخصصان تغذیه از آن تحت عنوان نمایه گلایسمی غذاها یاد می‌کنند. یک ماده غذایی با نمایه گلایسمی بالا بیش‌تر از غذایی با نمایه گلایسمی متوسط یا پایین سطح قند خون را بالا خواهد برد.
به گفته انجمن دیابت آمریکا، قاعده کلی این است که میزان شاخص گلایسمی در غذاهای فرآوری شده یا تصفیه شده بالاتر است. این موضوع تنها به موادغذایی شیرین مربوط نمی‌شود و به عنوان مثال نان سفید دارای نمایه گلایسمی بالا است و چیپس سیب‌زمینی نیز در رده متوسط قرار می‌گیرد.
دانشمندان بر این باور هستند که افزایش قند خون ناشی از اشتهای افراد به مصرف غذاهایی خاص است. اشلی گیرهارت، روان‌شناس دانشگاه میشیگان می‌گوید که “غذاهای شیرین و کربوهیدرات‌های تصفیه شده باعث افزایش میزان قند خون می‌شوند. 3 تا 4 ساعت بعد قند خون افت می‌کند. این چرخه مغز شما را درگیر نموده و باعث می‌شود تا تمایل بیشتری به خوردن این قبیل موادغذایی داشته باشید.”
لودویگ مغز 12 مرد چاق یا دارای اضافه وزن را 4 ساعت پس از مصرف یک میان‌وعده با نمایه گلایسمی بالا مورد بررسی قرار داد و متوجه افزایش میزان فعالیت قسمت‌هایی از مغز شد که به سوء مصرف موادمخدر واکنش نشان می‌دهند.
گیرهارت از 120 دانشجوی کالج درخواست کرد تا موادغذایی که بیش‌تر و بیش‌تر مصرف می‌کنند را مشخص نمایند تا به آن‌ها در جهت کاهش احساسات منفی و یا افزایش لذت کمک کند. هدف از این کار کشف موادغذایی مصرف شده با رویه‌ای اعتیادآور است. شکلات رتبه اول را به خود اختصاص داد و پس از آن با فاصله‌ای نزدیک، بستنی، سیب‌زمینی سرخ کرده، پیتزا، کلوچه، چیپس و کیک قرار گرفتند.
واژه‌های صعود، سقوط، تمایل و درخواست، الفبای اعتیاد را شکل می‌دهند. گیرهارت می‌گوید: “مواد اعتیادآور معمولا ظرفیتی بالقوه و نرخ جذب سریعی دارند.” تصور کنید که در عوض جویدن برگ کوکا، کوکائین را بجوشانید (برگ‌ها حاوی مقادیر منفی کوکائین هستند و جویدن آن‌ها سرعت تاثیر مخدر را کاهش خواهد داد). همچنین وی اظهار می‌کند که این موضوع به موازات در مورد موادغذایی با فرآوری بالا و هضم سریع نیز صدق می‌کند. غذاهایی که مردم با روش‌هایی قابل کنترل برای خوردن آن‌ها تلاش می‌کنند.
ممکن است برخی افراد بگویند که به شکر اعتیاد دارند و احتمالا این مدل اعتیادآور برای مطالعات محققان در زمینه تمایلات غذایی و پرخوری مفید واقع می‌شود.
لری چسکین، رئیس مرکز مدیریت وزن موسسه جان هاپکینز می‌گوید که “آبنبات همانند هروئین نیست. برای مردم، خوردن و پرخوری تنها از نشانه‌های فیزیولوژیکی نتیجه نمی‌شود.” بعلاوه ما به دلیل خستگی، استرس، جشن گرفتن با دوستانی که مشغول خوردن هستند یا احساس این‌که اکنون زمان خوردن فرا رسیده است، به خوردن موادغذایی مشغول می‌شویم.
جنیفر تمپل، مدیر آزمایشگاه تحقیقاتی تغذیه و سلامت در دانشگاه بوفالو بررسی کرد که آیا خوردن موادغذایی شیرین باعث افزایش تمایل به مصرف آن‌ها می‌شود یا خیر.
شرکت‌کنندگان یک آیتم موردعلاقه خود را انتخاب نموده و برای مدت زمان 1 هفته هر روزه آن‌را مصرف کردند. سپس آن‌ها به آزمایشگاه بازگشتند؛ جایی که فرصتی برای انتخاب یک غذای دیگر به ایشان داده شد. وی متوجه شد که “نه کلیه افراد، اما 40 درصد از اشخاصی که هر روزه غذای موردعلاقه خود را می‌خورند، اکنون چاق هستند و یا اضافه وزن دارند و این 3 برابر شدیدتر از حالتی است که طی 7 روز هفته یک نوع غذا را مصرف نکنند.
آیا شیرین‌کننده‌های مصنوعی این چرخه اعتیادآور را ایجاد می‌کنند؟ گیرهارت می‌گوید که “هیچ مبنای علمی در این زمینه وجود ندارد.”
آیا در صورت توقف مصرف غذاهای شکردار برای یک مدت زمانی، می‌توان میل خود برای خوردن شیرینی را کاهش داد؟ به شکل حیرت‌انگیزی به نظر می‌رسد پاسخ مثبت است. اما تحقیقات اندکی در این زمینه انجام شده است.
آیا غذاهایی جایگزین وجود دارند که بتوانند در کاهش اشتهای شما به طعم شیرینی موثر باشند؟ واقعا نه، اما جایگزینی موادغذایی با شاخص گلایسمی پایین‌تر ممکن است چرخه افزایش و کاهش قند خون را کنترل نماید ؛ مسئله‌ای که محققان تمایل زیادی به بررسی آن دارند.
(شما با جستجوی عبارت “Harvard Health glycemic list” می‌توانید به فهرستی از 100 ماده غذایی و نمایه گلایسمی آن‌ها دسترسی داشته باشید.)
چسکین روش‌های رفتاری را برای تغییر و تحول توصیه می‌کند. حفظ سوابق الگوهای تغذیه‌ای و شناسایی عوامل تحریک‌آمیز و تهدیدکننده سلامت شما نظیر مکان، حالات روحی و شیوه پاسخگویی به استرس در این مسیر به شما کمک خواهد کرد. در ادامه می‌توانید به طراحی روشی برای مدیریت این عوامل محرک بپردازید. وی می‌گوید: ” آیا هنگامی که پس از یک روز پر استرس کاری به منزل بازمی‌گردید، میان‌وعده مصرف می‌کنید؟ در این صورت یک رفتار آرامش‌بخش دیگر مثلا پیاده‌روی را جایگزین آن نمایید.”
من ک اصللا دور ور این چیزا نمیرم .دیابت خیلی بده خیلی
مقاله اموزنده و خوبی بود ممنون
با این که مطلب متفرقه ای بود ولی بسیار جالب بود و دانستنی خوبی بود