نیروی هوایی آمریکا قصد دارد سفارش خرید جنگنده F-35 را به میزان یک سوم کاهش دهد

در طول این چند سال که از شروع برنامه ساخت جنگنده چند منظوره نسل پنجم F-35 می‌گذرد، هزینه‌های ساخت آن به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته و اکنون نیروی هوایی آمریکا به فکر کاهش مخارج، کنترل هزینه‌ها و برنامه‌ریزی به منظور ارائه یک هواپیمای کاربردی برای آینده افتاده‌ است. در همین راستا به نظر می‌رسد که مقامات آمریکایی قصد دارند سفارش جنگنده F-35 را به میزان یک‌سوم کاهش دهند.

بدون در نظر گرفتن مخارج تعمیر و نگهداری این جنگنده‌ها، هزینه‌های برنامه فعلی از چهارصد میلیارد دلار گذشته است. طبق گزارش بلومبرگ از وضعیت فعلی جنگنده F-35 انتظار می‌رود طی دهه‌های آتی این مبلغ از رقم 1.1 تریلیون دلار هم بگذرد. این عدد به اندازه کافی بالا هست که نیروی‌ هوایی ایالات متحده از همین حالا به فکر کاهش حدود سی درصدی سفارش خود افتاده است.

طبق برآورد نیروی هوایی ایالات متحده، آن‌ها ناچارند بودجه پشتیبانی از جنگنده F-35 را برای ده سال آینده تا 38 درصد افزایش دهند. در غیر این صورت مجبور خواهند شد نزدیک به 600 فروند از این جنگنده را از ناوگان خود خارج کنند. طبق برنامه فعلی تعداد 1763 فروند از این نمونه در دستور سفارش خرید قرار دارد که اگر هزینه‌های پشتیبانی کاهش پیدا نکند، غربی‌ها مجبورند تعداد 590 فروند را از سفارش خود را کم کنند.

افزایش میزان هزینه‌ها مربوط به طرف سازنده یعنی شرکت لاکهید مارتین است که مسئولیت مدیریت، کنترل، پشتیبانی، تعمیر و نگهداری، مهندسی و توسعه نرم‌افزار را بر عهده دارد. از سوی دیگر نیز نیروی هوایی در پی یافتن پاسخ این سوال است که چرا این هزینه‌ها در حال افزایش است. سخنگوی دولت آمریکا نیز در این رابطه ابراز داشت، با این‌که جنگنده F-35 توانایی‌های بی‌سابقه و منحصر به فردی را برای ارتش آمریکا به ارمغان آورده است اما از کنترل خارج شدن هزینه‌ها، پنتاگون را در معرض خطر ناتوانی در نگهداری از هواپیما‌های تازه خریداری شده قرار داده است.

با این‌که پیش از این بحث‌ها و کارشناسی‌های بسیاری در مورد برتری و مزایای جنگنده F-35 نسبت به F-16 یا F-22 مطرح شده بود اما این سوال مهم اکنون ذهن بسیاری از مقامات و ژنرال‌های ارتش آمریکا را به خود مشغول کرده است، با توجه به این حقیقت که هواپیما‌های بدون سرنشین عملا جنگنده F-35 را از منسوخ کرده‌اند، آیا این هزینه هنگفت ارزشش را دارد؟

شاید بسیاری با این دیدگاه مخالف باشند و بگویند هنوز مشخص نیست هواپیما‌های بدون سرنشین قادر به انجام عملیات‌های جنگنده F-35 باشند. اما باید به این نکته دقت کرد که توسعه این جنگنده بیش از شانزده سال در جریان است و بالغ بر یک تریلیون دلار هزینه صرف آن شده است و ما صحبت از آینده‌نگری به منظور برنامه‌ریزی برای انجام ماموریت و اجرای عملیات در ده‌ها سال آینده می‌کنیم.

زمانی که هنوز هواپیما‌های چوبی بر فراز اروپا پرواز می‌کردند کمتر کسی در فکر هواپیما‌های مافوق صوت و ناو‌های هواپیمابر بود اما این پیشرفت بزرگ اتفاق افتاد. مثال دیگر به موشک‌های پرنده و بالستیک V-1 و V-2 آلمان می گدردد. این ابزارها با این‌که در زمان خود پیشرفته‌ترین تکنولوژی شناخته نمی‌شدند اما بعد از مدتی سبب بی‌اهمیت شدن و از رده خارج شدن هواپیما‌های بمب‌افکن‌ هسته‌ای شدند.

در هر حال با توجه به سرعت بالای رشد علم و تکنولوژی، همواره تغییرات گسترده و قابل ملاحظه‌ای در استراتژی‌های نظامی ایجاد می‌شود که موجب از دور خارج شدن سخت‌افزار‌های قدیمی‌تر می‌گردد؛ حتی اگر این تسلیحات به شدت قابل تحسین باشند و شما را تحت تاثیر قرار بدهند. بنابراین باید در نظر داشت که هواپیما‌های بدون سرنشین با پیشرفت تکنولوژی دیر یا زود به توانایی‌ها و قابلیت‌های F-35 خواهند رسید.