امروز می‌خواهیم درباره تکنولوژی اینورتر صحبت کنیم که یقینا نام آن را تا به حال زیاد شنیدید. نامی که کاربردهای فراوانی در صنعت الکترونیک داشته و در روزهای گرم تابستان امسال نیز به خاطر کاربردی که در کولرها دارد، بارها و بارها بر سر زبان‌ها جاری شده است. هنوز هم هستند کسانی که آشنایی کاملی با این فناوری ندارند. پس دعوت می‌کنیم همراه آی‌تی‌رسان باشید تا به پاسخ سوال اصلی یعنی “اینورتر چیست” دست یابید.
در حقیقت اینورتر (Inverter) یک ماژول الکتریکی بوده که وظیفه تبدیل جریان مستقیم (DC) به جریان متناوب (AC) را عهده‌دار است. به همین دلیل از آن‌ها در مواردی مانند پانل‌های خورشیدی و باتری‌ها استفاده می‌شود. اینورتر این امکان را فراهم می‌کند که بتوانیم به کمک تقویت‌کننده‌ها یک جریان متناوب را با فرکانس و ولتاژ دلخواه تولید کنیم که این جریان توسط مدارها و ترانسفورماتورها کنترل می‌شود. موج تولیدی توسط اینورترها یک موج مربعی است که می‌توان با استفاده از فیلترهایی مانند سلف و خازن آن را به موج سینوسی تبدیل کرد. کاری که این مبدل‌ها انجام می‌دهند در حقیقت عکس عملی است که یکسوکننده‌ها انجام می‌دهند. به همین دلیل به آن نوسان‌ساز الکترونیکی قدرت بالا نیز می‌گویند.
در تعریف دیگر، اینورتر یا درایو AC به دستگاهی گفته می‌شود که به کمک آن می‌توان سرعت یک موتور با جریان متناوب سه فاز را کنترل کرد؛ بدون آن‌که قدرت و گشتاور موتور کاهش یابد. اینورترها در ظرفیت‌های مختلف ساخته می‌شوند، قطعات متحرک ندارند و در طیف گسترده‌ای از ابزارهای کاربردی استفاده می‌شوند. از نظر ورودی، اینورترها به دو دسته تک فاز و سه فاز تقسیم می‌گردند. البته خروجی همه آن‌ها سه فاز است. اینورتر به صورت هوشمند میزان بار وارده به موتور را تشخیص داده و متناسب با همان بار به موتور جریان می‌دهد که البته این جریان در بسیاری از مواقع از جریان اسمی موتور کم‌تر است.
مهم‌ترین ویژگی‌های فناوری اینورتر عبارتند از:
- کاهش انرژی مصرفی تا 60 درصد و در نتیجه کاهش هزینه برق مصرفی
- کاهش جریان مورد نیاز برای راه‌اندازی و در نتیجه طولانی شدن عمر موتور
- امکان تغییر سرعت موتور یا همان تنظیم دور موتور
- امکان تغییر جهت حرکت موتور بدون نیاز به کنتاکتور
- قابلیت حفاظت در برابر بار الکتریکی اضافی
- امکان کار کردن موتور در هنگام تغییر ولتاژ ورودی
- امکان کنترل از راه دور
- ایجاد سرعتی بیش‌تر از سرعت اسمی موتور
- برنامه‌ریزی کردن حرکت
- روشن و خاموش کردن موتور بدون نیاز به قطع یا وصل کردن برق اصلی
- کاهش ضربه‌های مکانیکی و در نتیجه افزایش طول عمر مفید قسمت مکانیکی
یکی از کاربردهای اینورتر در کولرهای گازی است که بیش از سایر موارد کاربرد آن پیش روی ما قرار دارد. هنگام خرید و یا بررسی مدل‌های مختلف کولرهای گازی به دفعات با کلمه اینورتر برخورد کرده‌ایم. موردی که از فروشندگان گرفته تا اهالی فامیل، همه روی آن مانور می‌دهند! کمپرسور کولر گازی از نظر نوع سیستم کارکرد می‌تواند دور ثابت و یا دور متغیر (اینورتر) باشد. خب برای بهتر روشن‌تر شدن موضوع نحوه کارکرد این دو مدل را با هم مقایسه می‌کنیم.
در کولرهای سنتی با کمپرسورهای دور ثابت، یک ترموستات در پنل اصلی وجود دارد که مسئول سنجش دمای محیط به صورت مستمر است. هنگامی که دمای محیط به دمای تعیین شده توسط کاربر می‌رسد، ترموستات به صورت دیجیتال موجب قطع کردن جریان موتور کمپرسور می‌شود. در پی قطع شدن جریان موتور کمپرسور، دیگر هیچ جریان سردی وارد محیط نمی‌شود و در نتیجه پس از اندکی زمان، دمای محیط دوباره افزایش می‌یابد تا این‌که ترموستات پس از تشخیص این قضیه و با وصل کردن مجدد جریان کمپرسور دوباره موتور را روشن کند. این خاموش و روشن شدن‌های متوالی باعث وارد شدن شوک به سیستم برق چنین کولرهایی می‌شود.
وجود اینرسی (لختی یا قدرت ذاتی ماده) حرکتی در کمپرسور کولرهای گازی باعث می‌شود تا انرژی مورد نیاز برای راه‌اندازی این مدل‌ها بسیار بالاتر باشد. به همین دلیل در زمان شروع به کار کمپرسور کولرهای گازی معمولی شاهد کاهش ناگهانی جریان برق و افت ولتاژ هستیم که می‌تواند در دراز مدت به تاسیسات برق ساختمان آسیب برساند. اگر از کولرهای گازی سنتی استفاده کرده باشید، کاهش جریان برق را هنگام به کار افتادن کمپرسور از طریق کاهش یک‌باره‌ی نور لامپ‌ها احساس کرده‌اید.
در کولرهای گازی مجهز به اینورتر، ابتدا جریان متناوب برق شهری به جریان مستقیم یا همان DC تغییر می‌کند و پس از آن اینورتر وارد عمل شده و جریان مستقیم را بر حسب نیاز با تعیین دو فاکتور ولتاژ و فرکانس به جریان متناوب تبدیل می‌کند تا کمپرسور با استفاده از این جریان کار کند. در کولرهای گازی اینورتر با حفظ جریان راه‌اندازی و به کمک تغییر دور کمپرسور از روشن و خاموش شدن مکرر جلوگیری شده که این فرایند باعث صرفه‌جویی 60 درصدی در مصرف برق می‌شود. این تکنولوژی بدون نیاز به روشن و خاموش شدن‌های متوالی کمپرسور باعث نگه داشتن دما در شرایط ایده‌آل می‌گردد.
