امواج آنتن‌های رادیو و تلویزیون آنالوگ خطرناک‌تر هستند یا امواج آنتن‌های موبایل؟!

در محیط اطراف ما امواج و تشعشعات رادیویی گوناگونی وجود دارد. آنتن‌های موبایل گونه‌ای از امواج رادیویی و تشعشعات الکترومغناطیس را منتشر می‌کنند ولی تنها منبع ساطع‌کننده این امواج نیستند.

ایستگاه‌ها و آنتن‌های رادیو و تلویزیون، آنتن‌های اینترنت پرسرعتی مانند TD-LTE، آنتن‌های مخابراتی برای ارتباطات سطح بالا و چندین منبع دیگر، امواج رادیویی در محیط و غالبا شهرها و مناطق مسکونی رها می‌کنند.

یک موضوع و پرسش مهم درباره امواج رادیویی می‌تواند این باشد که از کدام‌یک این آنتن‌ها و امواج ساطع شده از آن‌ها باید بیشتر ترسید یا قوی‌تر هستند؟

باور عمومی جامعه آنتن‌های BTS را تنها منبع خطرناک ساطع‌کننده امواج رادیویی می‌شناسد اما آیا تحقیقات و مطالعات مراکز علمی هم چنین باوری را تصدیق می‌کند؟ آیا تشعشعات رادیویی آنتن‌های موبایل قوی‌تر است یا امواج آنتن‌های رادیو و تلویزیون و دیگر رسانه‌های صوتی و تصویری؟

اگر بدانیم امواج آنتن‌های رادیو و تلویزیون چگالی توان بیشتری نسبت به امواج آنتن‌های موبایل دارند برای بدن انسان خطرناک‌تراند؛ بهتر با آنتن‌های BTS کنار می‌آییم

ما ابزارهای اندازه‌گیری چگالی توان امواج رادیویی گوناگون محیط اطراف‌ما را نداریم. در اینترنت هم منابع معتبر و قابل اعتماد بسیار کمی درباره مقایسه امواج رادیویی آنتن‌های موبایل با آنتن‌های رادیو و تلویزیون یافت می‌شود و نمی‌توان به هر مطلبی استناد کرد. به‌ویژه اینکه درباره برخی از آنتن‌های رادیویی مانند آنتن‌های اینترنت پرسرعت هیچ‌گونه مطلبی یافت نمی‌شود. بنابراین، ناگزیر هستیم سراغ گزارش‌های معتبر موسسات بین‌المللی برویم و نظرات آن‌ها درباره امواج رادیویی و تاثیرات‌شان بر بدن انسان را ملاک قرار دهیم.

سازمان بهداشت جهانی چه می‌گوید؟

این سازمان متولی تامین سلامت ساکنان کره زمین است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای پیرامون امواج رادیویی در مقاطع مختلفی انجام داده است و گزارش‌های رسمی آن‌ها منتشر شده و روی سایت این سازمان قابل مطالعه هستند.

در این گزارش‌ها آمده دانشمندان تنها اثری که از میدان‌های تشعشعی الکترومغناطیسی یا همان امواج رادیویی کشف کردند؛ افزایش دمای بدن انسان به اندازه کمتر از یک درجه سانتی‌گراد بوده که آن هم در زمان مواجهه با میدان‌های الکترومغناطیس شدید در برخی کارخانه‌ها دیده شده است.

این سازمان به صراحت می‌گوید سطح تشعشع رادیویی منتشر شده از ایستگاه‌های پایه (آنتن‌های موبایل) و شبکه‌های بی‌سیم به حدی پایین هستند که دمای بدن را در حد بسیار ناچیزی افزایش می‌دهند و تاثیری بر سلامت انسان ندارند.

افزون بر این، باز هم گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد در مکان‌های عمومی و محیط‌های حساسی مانند بیمارستان‌ها و مدارس، چگالی توان امواج رادیویی ساطع شده از آنتن‌های بی‌سیم و موبایل معمولا صدها تا هزاران برابر پایین‌تر از حد استانداردهای جهانی هستند.

بنابراین، فارغ از اینکه منبع امواج رادیویی کجا است؛ به طور کلی این امواج خطری برای سلامتی انسان ندارند.

مقایسه امواج رادیویی

حالا که به استناد گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی امواج رادیویی منتشر شده در محیط‌های عمومی هیچ خطری برای بدن انسان ندارند؛ سراغ مقایسه میزان انتشار و چگالی توان امواج رادیویی آنتن‌های موبایل با آنتن‌های رادیو و تلویزیون می‌رویم.

جالب است همین سازمان بهداشت جهانی در گزارشی خبر می‌دهد بدن انسان تشعشعات رادیویی ساطع شده از آنتن‌های رادیو و تلویزیون آنالوگ را ۵ برابر بیشتر از تشعشعات رادیویی آنتن‌های موبایل و بی‌سیم جذب می‌کند.

فرکانس‌های رادیویی AM و FM به همراه فرکانس‌های رادیویی تلویزیون‌های آنالوگ در طیف‌های پایین یا اصطلاحا «طیف اول» منتشر می‌شوند. فرکانس رادیوی FM حدود ۱۰۰ مگاهرتز و برای پخش تلویزیونی آنالوگ حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ مگاهرتز است. اما آنتن‌های موبایل در فرکانس‌های ۹۰۰، ۱۸۰۰، ۲۱۰۰ و ۲۶۰۰ مگاهرتز کار می‌کنند که اصطلاحا «طیف دوم» هستند.

برای دریافت امواج الکترومغناطیس در فرکانس‌های پایین‌تر به آنتن‌هایی بلندتر نیاز داریم. برعکس، امواج رادیویی دارای فرکانس موج بالاتر، انرژی بیشتری هم داشته و برای دریافت نیاز به آنتن‌های کوتاه‌تری دارند.

به همین دلیل است که آنتن‌های رادیو و تلویزیون آنالوگ بلند هستند ولی آنتن گوشی‌های تلفن همراه بسیار ریز و کوچک طراحی می‌شوند. بدن انسان می‌تواند همانند یک آنتن عمل کرده و امواج رادیویی را جذب کند. قد یک انسان باعث می‌شود تا بدن او مانند یک آنتن دریافت‌کننده امواج عمل کند و ۷ برابر بیشتر سیگنال‌های طیف اول (فرکانس پخش رادیو و تلویزیون) را جذب کند.

مسئله دیگر، عمق نفوذ انرژی امواج بر حسب فرکانس است. برای بافت‌های با میزان آب بالا، عمق نفوذ برای طیف اول، حدود ۵ میلی‌متر و برای طیف دوم حدود ۲ میلی‌متر است. پس می‌توان نتیجه گرفت با توجه به عمق نفوذ کمتر طیف دوم، تاثیر آن نیز کمتر از طیف اول باشد.

همه اینها موجب می‌شوند بدن انسان امواج رادیو و تلویزیون آنالوگ را چندین برابر بیشتر از امواج رادیویی موبایل و تجهیزات بی‌سیم جذب کند ولی آیا این پدیده تا کنون برای انسان مضر بوده است؟ تا حالا شنیدید فردی بر اثر امواج رادیو و تلویزیون سرطان بگیرد یا اینکه بی‌خواب شود و بیماری‌های عصبی سراغ‌اش بیایند؟

آنتن‌های موبایل بی‌خطرتر از آنتن‌های رادیو تلویزیون

اجازه دهید به نتایج تحقیقات یک سازمان معتبر دیگر اشاره کنیم. اداره تنظیم ارتباطات استرالیا (ACA)طی آزمایشی به مقایسه چگالی توان آنتن‌های موبایل و آنتن‌های رادیو تلویزیون پرداخته است.

ما در اینجا از ذکر جزییات این آزمایش و نحوه محاسبه و مقایسه چگالی‌ توان آنتن‌ها صرف‌نظر می‌کنیم ولی نتایج این آزمایش می‌گویند چگالی توان سایت‌های موبایل BTS برابر با ۱.۴ درصد امواج ناشی از فرستنده‌های رادیویی AM و ۲۸ درصد امواج ناشی از فرستنده‌های رادیویی FM است.

پژوهش مشابه ولی پیشرفته‌تری در ایران سال ۱۳۹۴ انجام شده است که باز نشان می‌دهد میزان تشعشعات آنتن‌های رادیویی و تلویزیونی دست کم دو برابر تشعشعات آنتن‌های موبایل است. این نتیجه حاصل ۴۵۰ بار اندازه‌گیری تصادفی در محله‌های مختلف است. در این پژوهش مشخص شد همه آنتن‌های رادیویی اعم از رادیو و تلویزیون، موبایل و بی‌سیم تشعشعاتی پایین‌تر از حد استاندارد دارند.

چرا باید نگران باشیم؟

قدمت آنتن‌های رادیویی و تلویزیونی در جهان به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد. در ایران، بیش از ۵۰ سال است همه مردم از رادیو و تلویزیون استفاده می‌کنند. بدن انسان امواج این آنتن‌ها را ۵ برابر بیشتر از آنتن‌های موبایل جذب می‌کند و چگالی توان آن‌ها حداقل دو برابر بیشتر از تشعشعات الکترومغناطیس موبایل است.

تا کنون هیچ گزارشی مبنی بر خطرناک بودن آنتن‌های رادیو تلویزیون منتشر نشده و هیچ انسانی بر اثر امواج رادیویی آن‌ها بیمار نگردیده است

اما تا کنون هیچ گزارشی مبنی بر خطرناک بودن آنتن‌های رادیو تلویزیون منتشر نشده و هیچ انسانی بر اثر امواج رادیویی آن‌ها بیمار نگردیده است. پس، چرا باید نگران امواج رادیویی آنتن‌های موبایل باشیم؟

وقتی هنوز هیچ گزارشی رسمی و معتبری درباره خطرناک بودن آنتن‌های رادیویی و ارتباط‌شان با برخی بیماری‌ها منتشر نشده است؛ چه لزومی دارد خودمان و دیگران را از فناوری‌های جدید محروم کنیم؟

اگر نگران آنتن‌های BTS نصب شده در شهر هستیم؛ ابتدا باید رادیو و تلویزیون خانه‌مان را خاموش کرده و خواستار جمع شدن آنتن‌های آن‌ها از سطح شهر باشیم!