زبانهای مختلفی که انسانها به آن صحبت میکنند نه تنها در تُن صدا، ترتیب قرارگیری کلمات و سرعت ادا کردن جملات با همدیگر فرق دارند، بلکه روش انتقال اطلاعات آنها هم با یکدیگر متفاوت است.
گروهی از محققین زبانشناسی در یک مطالعه جدید، تعداد ۱۷ زبان مختلف دنیا را مورد بررسی قرار دادهاند تا به تفاوتهای آنها درباره «نرخ اطلاعات» پی ببرند. نرخ اطلاعات به این معنی است که یک زبان با چه سرعتی اطلاعات را منتقل میکند. نتیجه تحقیق که این هفته در مجله ساینس به چاپ رسیده، نشان میدهد که زبانهای مختلف بهرغم تفاوتهای زیادشان، نرخهای انتقال اطلاعات نسبتا مشابهی دارند؛ گرچه آنها به روشهای مختلفی به این نرخ دست مییابند.
۱۷ زبان مورد مطالعه در این تحقیق، شامل استایلهای صحبت کردن بسیار متنوعی میشوند: بعضی از آنها، تُنهای متضاد دارند در حالیکه بقیه آنها فاقد این تنها هستند؛ زبانهای ژاپنی و اسپانیایی در مقایسه با زبانهای انگلیسی و تایلندی که ۴۰ واج دارند، شامل ۲۵ واج هستند؛ همچنین در مقابل حدود چند صد سیلابی که در زبان ژاپنی وجود دارد، زبان انگلیسی تقریبا دارای ۷۰۰۰ سیلاب است.
بهعلاوه، تفاوتهای مهمی در دانسیته (تراکم) اطلاعات هر زبان وجود دارد. دانسیته اطلاعات یعنی اینکه مقدار اطلاعات موجود در هر سیلاب چقدر است. محققین در این مطالعه متوجه شدند که دانسیته اطلاعات هر زبان تمایل دارد که به وسیله نرخ اطلاعات (سرعت صحبت کردن) آن بالانس گردد. این بدین معنی است که انسانها بهطور کلی میزان اطلاعات تقریبا یکسانی را در مدت زمان مشابه دریافت میکنند.
برای مثال، هر چند زبان ژاپنی خیلی سریع بیان میشود، اما در هر سیلاب آن، میزان اطلاعات کمی وجود دارد؛ در حالیکه ویتنامیها با وجود اینکه با سرعت پایینی حرف میزنند، اما سیلابهای زبان آنها دانسیته بسیار بالایی دارد. مقایسه این دو حالت نشان میدهد که هر دو زبان، اطلاعات را با نرخهای تقریبا مشابهی منتقل میکنند.
محققین مطالعه مذکور میگویند که انسانها ظاهرا از زبانهای پردانسیته که سریع صحبت میشوند (high-fast) و همچنین از زبانهای کمدانسیته که کُند صحبت میگردند (low-slow) اجتناب میکنند. آنها میگویند که هر دوی این نوع زبانها، بسیار چالشبرانگیز هستند: زبان نوع اول، خیلی پیچیده است و صحبت کردن و فهم آن هم بسیار دشوار، در حالیکه زبان نوع دوم با وجود راحتی، نیاز به یک حافظه قوی برای بهخاطر سپاری دارد.
در رتبهبندی انجام شده توسط محققین، زبانهای فرانسه و انگلیسی بالاترین نرخ اطلاعات را داشتند، در حالیکه زبانهای مجاری، تایلندی و باسکی دارای پایینترین نرخ اطلاعات بودند.
همچنین نتایج این تحقیق میتواند توضیح دهد چرا افرادی که سریع صحبت میکنند (به هر زبانی) اطلاعات کمتری را به مخاطب خود منتقل میکنند. ذکر این نکته هم ضروری است که صرفنظر از اینکه ما با چه سرعتی صحبت کنیم، مغز ما تنها میتواند نرخ اطلاعات خاصی را پردازش کند.