همانطور که احتمالا میدانید، یک سیاه چاله فوقسنگین در مرکز کهکشان راه شیری ما وجود دارد. البته این موضوع عجیبی نیست؛ چرا که دانشمندان معتقدند تقریبا در مرکز هر کهکشانی، سیاه چالههای فوقسنگین وجود دارد. اما در مورد سیاه چاله کهکشان ما که دانشمندان اسم آن را *Sagittarius A یا *Sgr A گذاشتهاند چیزی در حال اتفاق افتادن است که بسیار غیرمنتظره است و آن اینکه سیاه چاله رفتهرفته گرسنهتر میشود.
Andrea Ghez پروفسور فیزیک و ستارهشناسی در دانشگاه UCLA و یکی از نویسندگان مقاله حاضر میگوید که: ما در طول مدت ۲۴ سالی که این سیاه چاله فوقسنگین را مورد مطالعه قرار دادهایم، هرگز چنین چیزی را ندیدهایم. *Sgr A از نظر تغذیه معمولا یک سیاه چاله تقریبا آرام و ضعیف است، اما الان نمیدانیم چه چیزی باعث اشتهای سیریناپذیر آن شده است.
Ghez و تیم او سالهاست که *Sagittarius A را تحت نظر دارند. آنها نتایج تحقیق خود را بعد از تحلیل و بررسی بیش از ۱۳۰۰۰ بار مشاهده سیاه چاله، که از سال ۲۰۰۳ آغاز شده بدست آوردهاند. تصاویر آن، توسط تلسکوپهای دو رصدخانه پیشرفته دنیا یعنی رصدخانههای W.M. Keck در هاوایی و European Southern در شیلی ثبت شده است.
آنها با نگاه کردن به عکسهای ثبتشده متوجه شدند که در ماه مه سال ۲۰۱۳، ناحیه نزدیک به نقطه غیرقابل بازگشت سیاه چاله ـجایی که نیروی گرانش به قدری قوی است که هیچ مادهای حتی نور نمیتواند از آن فرار کند- بهطور غیرعادی درخشانتر از قبل شده است.
Ghez میگوید که با مشاهده دو تغییر دیگر در سال ۲۰۱۹ به این نتیجه رسیدم که اینگونه بیثباتی و نوسان در رفتار *Sagittarius A آنهم در این مدت زمان کوتاه واقعا «بیسابقه» است.
البته دانشمندان علت روشنایی ناحیه مذکور را میدانند. درخشندگی آنجا ناشی از تابش گازها و گردوغباری است که به داخل سیاه چاله سقوط میکنند. اما علت گسترش آن همچنان مبهم است. آیا این اتفاق عجیب یک فوران ناگهانی است که ادامهدار خواهد بود یا اینکه فروکش خواهد کرد؟
Mark Morris پروفسور فیزیک و ستارهشناسی در دانشگاه UCLA و یکی دیگر از نویسندگان مقاله میگوید که: سوال بزرگ این است که آیا سیاه چاله در حال وارد شدن به فاز جدیدی است یا اینکه ما صرفا شاهد تابش حاصل از سقوط گازهای غیرعادی به داخل آن هستیم.
پاسخ احتمالی دیگری که دانشمندان برای پدیده مذکور بیان میکنند وجود ستارهای به نام S0-2 در اطراف سیاه چاله است که به دور آن میچرخد. این ستاره که حدود ۱۰ الی ۱۵ برابر بزرگتر از خورشید است در تابستان سال ۲۰۱۸، مقادیر بسیار زیادی گاز به سمت بیرون خود منتشر کرده که حالا امسال به سیاه چاله رسیدهاند.
Tuan Do سرپرست گروه تحقیق و دانشمند فیزیک دانشگاه UCLA میگوید که: اولین تصویری که آن شب از *Sagittarius A دیدم، بقدری درخشان بود که آن را با ستاره S0-2 اشتباه گرفتم؛ چراکه هرگز آن را به این درخشندگی ندیده بودم. اما بلافاصله مشخص شد که منبع آن باید خود سیاه چاله بوده باشد؛ که واقعا هیجان انگیز بود.
البته دانشمندان یک احتمال دیگر را هم میدهند. آنها میگویند با توجه به اینکه در سال ۲۰۱۴ یک ستاره دوتایی عجیبوغریب به نام G2 به *Sgr A نزدیک شده بود، سیاه چاله ممکن است لایه بیرونی آن را کنده باشد و دانشمندان حالا تازه آن را مشاهده میکنند. اما فرضیه سومی که آنها مطرح کردهاند این است که پدیده درخشندگی سیاه چاله احتمالا مربوط به مرگ ستارگان بزرگی در آن اطراف است که به آخر عمر خود رسیدهاند.
یافتههای تیم تحقیقاتی دانشگاه UCLA بهتازهگی در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده است و جدیدترین کشف امسال درباره سیاه چالهها به حساب میآید. همانطور که در جریان هستید در ماه آوریل، دانشمندان بالاخره توانستند وجود فیزیکی این اجرام آسمانی فوقسنگین را با یک تصویر تاریخی به اثبات برسانند.
بسیار عالی بود