دانشمندان سریعترین مورچه دنیا را کشف کردند. وقتی صحبت از حیوانات سریع دنیا میشود شاید حیواناتی مانند چیتاها یا سگهای تازی به ذهنتان برسد، اما اگر این سرعت براساس طول جابهجاشده بدن در هر ثانیه اندازهگیری شود، هیچ موجودی به پای بندپایان نمیرسد. و حالا رکورد جدیدی توسط یک مورچه کوچک به ثبت رسیده که بیشترین سرعت مشاهده شده در بین مورچهها را دارد.
برنده این مسابقه سرعت، مورچه نقرهای صحرا (Saharan silver ant) یا Cataglyphis bombycina است که با سرعت ۸۵۵ میلیمتر در هر ثانیه حرکت میکند.
شاید این سرعت به نظر شما عدد بزرگی به حساب نیاید، اما بد نیست بدانید که میزان جابهجایی مورچه در هر ثانیه، ۱۰۸ برابر طول خودش است. حتی یک چیتا در هر ثانیه تنها میتواند ۱۶ برابر طول بدنش جابهجا بشود. این عدد، در مورد یوسین بولت، دونده مشهور جامائیکایی، ۶.۲ است. اگر این دونده میتوانست با سرعت مورچه نقرهای صحرا بدود، بالاترین سرعت او حدود ۸۰۰ کیلومتر در ساعت میشد.
این میزان سرعت، مورچه نقرهای صحرا را بعد از کرم ساحلی کالیفرنیا (Paratarsotomus macropalpis) با سرعت ۳۲۲ طول بدن در هر ثانیه و سوسک ببری استرالیا (Cicindela eburneola) با سرعت ۱۷۰ طول بدن در هر ثانیه، در جایگاه سوم قرار میدهد.
این مورچههای ریز و کوچک واقعا شگفتانگیز هستند. در بیابان صحرا که اکثر موجودات آنجا برای اجتناب از درجه حرارتهای بالای ۵۰ درجه سانتیگراد، از لانه خود به بیرون نمیروند، مورچه نقرهای صحرا برای انجام این کار، سازگاریهای مختلفی را در خود ایجاد کرده است.
آنها در مقایسه با سایر مورچهها، پاهای بلندی دارند تا بدن آنها را دورتر از ماسه سوزان قرار دهد. بدن آنها پروتئینهای خاصی تولید میکند که مقاومت آنها در برابر گرما را افزایش میدهد.
این مورچهها همچنین مسیر خورشید را دنبال میکنند تا از کوتاهترین مسیر به لانههایشان آگاه باشند. سطح بدن آنها با موهای خاصی پوشیده شده که سطحمقطعی مثلثیشکل دارند و با انعکاس نور خورشید، بدن آنها را خنک نگه میدارند.
ضمن اینکه، آنها خیلی سریع هم حرکت میکنند. بنابراین این مورچهها میتوانند به سرعت هرچه تمام در گرمای سوزان صحرا جابهجا بشوند. مورچههای نقرهای، تنها چند دقیقه را در بیرون از لانه خود، برای تمیز کردن اجساد افتاده در بیابان صرف میکنند. به خاطر همین ویژگیهاست که باید لقب سریعترین مورچه دنیا را به مورچه نقرهای صحرا داد.
دانشمندان دانشگاه Ulm در آلمان، برای فهمیدن اینکه این مورچهها دقیقا با چه سرعتی حرکت میکنند و چگونه به چنین سرعتهایی دست مییابند، از آنها در سرعتها بالا فیلمبرداری کردند.
تیم تحقیق ابتدا باید لانهای را پیدا میکردند که اصلا کار راحتی نبود؛ برای اینکه مورچهها مدت زمان طولانی را در بیرون از لانههایشان سپری نمیکردند. اما بعد از اینکه لانه مناسبی پیدا شد، آنها یک لوله آلومینیومی را در ورودی لانه کار گذاشتند تا از طریق آن برای مورچهها غذا بفرستند.
Sarah Pfeffer، سرپرست گروه مطالعه میگوید که: بعد از آنکه مورچهها غذاهای ارسال شده را یافتند، شروع به رفت و آمد در داخل لوله کردند و ما از دوربین خودمان برای فیلمبرداری از آنها استفاده کردیم.
گروه مطالعه همچنین یکی از لانهها را بهدقت از خاک درآوردند و آن را با خودشان به آلمان منتقل کردند تا ببینند این مورچهها در درجه حرارتهای خنکتر چگونه حرکت میکنند.
مورچهها در گرما شدید بیابان، حداکثر کارآیی را از خود نشان میدادند؛ بطوریکه بالاترین سرعت ثبتشده برای آنها حدود ۸۵۵ میلیمتر در ثانیه بود. اما در آزمایشگاه آلمان، در دمای ۱۰ درجه سانتیگراد، بسیار کند عمل کردند و سرعتی حدود ۵۷ میلیمتر در ثانیه را به ثبت رساندند.
گروه تحقیق، همچنین بالاترین سرعت این مورچهها را با سرعت مورچه بزرگتری به نام Cataglyphis fortis، که آن هم در بیابان صحرا زندگی میکند و سبک زندگی مشابهی با Cataglyphis bombycina دارد مقایسه کردند. C. fortis ، حداکثر سرعتی برابر با ۶۲۰ میلیمتر در ثانیه به ثبت رساند که چیزی معادل ۵۰ طول بدن او در هر ثانیه میشد.
اما نکته جالب این بود که پاهای C. bombycina نسبت به پاهای C. fortis، بیست درصد کوتاهتر بودند و سوالی که پیش میآمد این بود که آنها چطور میتوانستند با وجود پاهای کوتاهتر با چنین سرعتی حرکت کنند؟
فیلمبرداری سرعت بالا، به حل این مساله هم کمک کرد. مورچه نقرهای صحرا، میتواند پاهای خود را با سرعتی تا ۱۳۰۰ میلیمتر در ثانیه تاب بدهد که همین موضوع، طول گامهای او را از ۴.۷ میلیمتر به ۲۰.۸ میلیمتر در سرعتهای بالاتر میرساند.
وقتی این مورچه با سرعت بیش از ۳۰۰ میلیمتر در ثانیه حرکت میکند، همه شش پای او بهطور همزمان از زمین جدا میشوند. کار پاهای او بهقدری هماهنگ است که هر پای او تنها به میزان ۷ میلیثانیه با سطح زمین تماس پیدا میکند و باعث میشود که میزان فرو رفتن پاها در ماسه به حداقل برسد.
مرحله بعدی مطالعه مذکور قرار است بر روی این موضوع باشد که ماهیچههای این مورچهها چگونه به آنها امکان چنین سرعتهای باورنکردنی را میدهد.
نتایج این تحقیق در مجله Journal of Experimental Biology به چاپ رسیده است.
خداوند چقدر کارش از روی حکمت و زیبا هست.وچقدر تحقیقات کشورهای دیگه در این زمینه جالبه.