مطالعه جدیدی که این هفته نتایج آن منتشر شده است ادعا می‌کند که هزاران ماده‌ای که در ساخت رنگ مو بکار می‌روند ممکن است باعث ایجاد سرطان سینه در زنان در معرض خطر شوند. اما قبل از آنکه این خبر باعث رعب و وحشت‌تان شود و به‌خاطرش جعبه رنگ موی خودتان را دور بیندازید، چند چیز است که باید در اینجا توضیح دهیم.
Alexandra White، اپیدیمی‌شناس از مرکز تحقیقاتی NIEHS و یکی از نویسندگان مقاله می‌گوید: محققین مدت‌هاست که در حال مطالعه رابطه احتمالی بین رنگ مو و سرطان در بلندمدت هستند، اما تابه‌حال نتایج بدست‌آمده از این مطالعات، با یکدیگر ناسازگار بوده‌اند.
همین موضوع باعث شد تا White و همکارانش به‌سراغ کسانی بروند که در خانواده آن‌ها حداقل یک نفر دارای سرطان سینه بود و در نتیجه در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار داشتند.
محققین مرکز NIEHS، با بررسی تقریبا ۴۷۰۰۰ زن که دارای خواهری با بیماری سرطان سینه بودند، موفق به یافتن افزایش معناداری در شیوع این بیماری در بین کسانی شدند که موهایشان را به‌طور مکرر رنگ یا صاف می‌کردند.
البته احتمال وجود چنین ارتباطی بین سرطان سینه و رنگ‌کردن مو، موضوع جدیدی نیست و در گذشته هم مورد بررسی‌های مختلفی قرار گرفته است. اما متاسفانه هیچ‌کدام از این تحقیقات تابه‌حال موفق به یافتن رابطه مشخصی بین آن دو نشده‌اند.
اما این واقعیت که محصولات رنگ مو جزو احتمالا یکی از علت‌های اصلی اختلال‌های اندوکرین (endocrine) و ایجاد مواد سرطان‌زا در بدن ما هستند، محققین را بر آن داشت تا به‌دنبال رابطه بین این محصولات شیمیایی با سلامتی افراد بگردند.
تعدادی از مطالعات اخیر نشان داده‌اند که استفاده از رنگ‌موهای تیره و مواد صاف‌کننده، با احتمال توسعه سرطان سینه ارتباط دارد. این در حالی است که برخی مطالعات اپیدمی‌شناسی، هیچ ارتباط معناداری بین آن دو نیافته‌اند.
حالا مطالعه جدید مرکز NIEHS، فرصت ایده‌آلی را برای پژوهشگران فراهم ساخته تا بار دیگر به پرسش فوق برگردند. افراد شرکت‌کننده در این تحقیق، دارای پیشینه‌های مختلفی از سراسر آمریکا و پورتوریکو بودند و به پرسش‌نامه‌ای که حاوی سوالاتی درباره تعداد دفعات استفاده از محصولات مو توسط آن‌ها بود پاسخ دادند. تقریبا یک‌دهم از شرکت‌کنندگان، آفریقایی‌آمریکایی بودند که این موضوع به پژوهشگران اجازه می‌داد تا نمونه را به گروه‌های نژادی مختلف تقسیم‌بندی کنند.
نتایج بدست‌آمده نشان داد که در بین شرکت‌کنندگان سفیدپوست، افرادی که حداقل هر ۵ تا ۸ هفته یکبار از رنگ موی دایمی استفاده می‌کردند، در مقایسه با کسانی که از این محصولات اصلا استفاده نمی‌کردند، ۸ درصد احتمال ابتلا به سرطان سینه بیشتری دارند.
اما در مورد آفریقایی‌آمریکایی‌هایی که به‌طور مرتب از رنگ مو استفاده می‌کردند، این درصد بسیار زیاد بود، بطوریکه حتی تا ۶۰ درصد نیز می‌رسید. درباره تاثیر مواد صاف‌کننده مو هم با اینکه تفاوت مشخصی بین گروه‌های نژادی وجود نداشت، اما اثرات آن بسیار قابل‌توجه بود.
هم در سفیدپوستان و هم در آفریقایی‌آمریکایی‌ها، استفاده از یک محصول صاف‌کننده برای حداقل یکبار در هر دو ماه، احتمال ابتلا به بیماری سرطان سینه را ۳۰ درصد افزایش می‌داد.
اما برای درک درست این آمار باید خاطرنشان کنیم که همه این درصدها نشان‌دهنده خطر نسبی هستند و نه خطر مطلق. خطر نسبی بدین معنی است که احتمال توسعه یک بیماری در یک گروه نسبت به گروه دیگر چقدر بیشتر بوده در حالیکه خطر مطلق به شما می‌گوید که احتمال مبتلاشدن به یک بیماری چقدر است.
خطر مطلق معمولا یک عدد بسیار کوچک است. در این مطالعه، هیچ‌کدام از زنان شرکت‌کننده، سابقه تشخیص سرطان سینه را نداشته‌اند. اما از آنجاییکه همه افراد شرکت‌کننده دارای یک عضو خانواده مبتلا به این بیماری بودند، خطر توسعه سرطان در آن‌ها بسیار بالاتر از سایر افراد جامعه بود.
در سال 2008، یک مطالعه انجام‌شده بر روی بیش از ۲۳۰۰۰ زن سوئدی که دارای خواهری با بیماری سرطان سینه بودند، نشان داد که احتمال ابتلای این افراد به سرطان سینه بین ۲ تا ۶.۵ درصد بیشتر از بقیه افراد جامعه است.
بد نیست بدانید که براساس آمارهای اخیر، در کشور آمریکا از هر ۸ زن، ۱ نفر در طول زندگی خود دچار به یک تومور تهاجمی سینه می‌شود. حتی در بین این طیف، زیرگروه‌هایی وجود دارد که بسته به فاکتورهایی مانند وزن بدن، سابقه خانوادگی و سن، در معرض خطر بالاتر یا پایین‌تری قرار دارند.
در مجموع باید بگوییم که براساس یک مطالعه خاص، نمی‌توان برای همه افراد جامعه توصیه یکسانی کرد. نحوه کار علم به این صورت نیست و بنابراین به‌خاطر افزایش‌های نسبتا کم در خطر ابتلا به یک بیماری، مانند آنچه که در این مطالعه مشاهده گردید، حتی بسیار سخت است که بگوییم چگونه باید عادت‌هایتان را تغییر دهید.
در این مطالعه، امکان مشخص کردن علت دقیق اختلاف در خطر نسبی ابتلا به سرطان سینه وجود ندارد؛ چه رسد به اینکه بگوییم این ارتباط سببی است یا خیر. با این‌حال، برپایه نتایج این تحقیق و مطالعات قبلی، شاید تنها بتوان گفت که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی رنگ مو ممکن است باعث بروز اثراتی در بدن گردد.
البته سایر محققین، ارزش این مطالعه را قبول دارند، اما خاطرنشان کرده‌اند که این موضوع باید در ابعاد بزرگتری مورد بررسی قرار گیرد. Dale Sandler، رییس شاخه اپیدمی‌شناسی مرکز NIEHS می‌گوید: ما درمعرض چیزهای زیادی قرار داریم که می‌توانند به‌طور بالقوه به توسعه بیماری سرطان سینه کمک کنند، با این‌حال، بسیار بعید است که تنها با یک فاکتور بتوان خطر ابتلای یک زن به این بیماری را توضیح داد.
بنابراین، اگر شما درباره ابتلا به این بیماری نگران هستید، بهترین کار این است که با پزشک‌تان درباره آن صحبت کنید و زیاد نگران تیترهای ترسناک درباره سرطان سینه نباشید.
نتایج مطالعه حاصر در مجله International Journal of Cancer چاپ شده است.
