اگر شما هم جزو کسانی هستید که نمی‌توانید چیزی را به خاطر بیاورید، تلاش کنید این کار را در پایان روز انجام دهید. دانشمندان ژنی را در موش‌ها کشف کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد بازیابی حافظه در زمان‌های مختلف روز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آن‌ها سپس به بررسی این موضوع پرداختند که این ژن چگونه باعث می‌شود تا موش‌های مورد آزمایش، درست قبل از بیدارشدن، فراموشی بیشتری داشته باشند.
Satoshi Kida استاد بیولوژی از دانشگاه توکیو می‌گوید: ما احتمالا اولین ژن مرتبط با یادآوری خاطرات را در موش‌ها کشف کرده‌ایم.
هربار که شما چیزی را فراموش می‌کنید، علت آن شاید این باشد که آن را خوب یاد نگرفته‌اید (مثل اسم فردی که چند دقیقه پیش به شما معرفی شده است)، یا شاید نمی‌توانید اطلاعاتی را که در مغزتان ذخیره شده است بازیابی کنید (مثل شعر آهنگ دلخواه‌تان).
این‌روزها بسیاری از محققین حافظه‌شناسی، تحقیقات خود را درباره نحوه ایجاد خاطرات جدید انجام می‌دهند. مطالعه بیولوژی فراموشی، به‌خاطر مشکلات مربوط به تشخیص بین «دانستن» و «به‌یادنیاوردن»، بسیار پیچیده‌تر است. Kida می‌گوید: ما یک تست حافظه طراحی کردیم که می‌توانست بین «یادنگرفتن» و «دانستن، اما به‌یادنیاوردن» تمایز بگذارد.
تیم تحقیق، حافظه موش‌های نر و ماده بزرگسال را تست کردند. در فاز یادگیری یا آموزش این تست‌ها، آن‌ها به موش‌ها اجازه دادند تا برای چند دقیقه یک شی جدید را کاوش کنند.
آن‌ها سپس در فاز یادآوری تست‌ها، به بررسی این موضوع پرداختند که موش‌ها شی قبلا نشان‌داده شده را چه مدت لمس می‌کنند. مشخص شد که موش‌ها زمان کمتری را صرف لمس چیزهایی که قبلا دیده بودند می‌کنند.
محققین همین تست‌ها را بر روی موش‌های سالم و موش‌های بدون BMAL1 انجام دادند. بد نیست بدانید که BMAL1 پروتئینی است که بیان بسیاری از ژن‌های دیگر را تنظیم می‌کند و بین سطوح پایین (درست قبل از بیدارشدن) و سطوح بالا (درست قبل از خوابیدن) نوسان می‌کند.
موش‌هایی که درست قبل از بیدارشدن آموزش دیدند و درست پس از خوابیدن تست شدند، توانستند شی موردنظر را تشخیص دهند. اما موش‌هایی که درست قبل از بیدارشدن آموزش دیدند، اما ۲۴ ساعت بعد از آن مورد آزمایش قرار گرفتند، نتوانستند آن شی را تشخیص دهند. موش‌های سالم و موش‌های بدون BMAL1، الگوی یکسانی در نتایج داشتند، اما موش‌های بدون BMAL1 درست قبل از بیدارشدن فراموش‌کارتر بودند. تیم تحقیق، زمانی که موش‌ها را در مورد تشخیص یک شی یا موش دیگر نیز مورد تست قرار دادند، نتایج مشابهی را مشاهده کردند.
به نظر می‌رسد که چیزی در رابطه با زمان روز، درست قبل از بیدارشدن (که سطوح BMAL1 به‌طور نرمال پایین است)، وجود دارد که باعث می‌شود موش‌ها چیزی را که یاد گرفته و می‌دانند، به‌خاطر نیاورند.
به‌گفته Kida، دانشمندان پیش‌ازاین فکر می‌کردند که ساعت‌های داخلی بدن علاوه‌بر تنظیم چرخه‌های خواب و بیداری ما، بر یادگیری و شکل‌گیری حافظه هم تاثیر می‌گذارند. او می‌گوید: ما حالا شواهدی داریم که نشان می‌دهند ساعت‌های داخلی بدن، بازیابی حافظه را تنظیم می‌کنند.
تیم تحقیق همچنین موفق شدند نقش پروتئین BMAL1 در یادآوری خاطرات را در ناحیه خاصی از مغز به‌نام hippocampus ردیابی کنند. آن‌ها پروتئین BMAL1 عادی را مرتبط با فعال‌شدن گیرنده‌های دوپامین و تغییر چند مولکول سیگنال‌دهنده کوچک دیگر در مغز دانستند.
Kida می‌گوید: اگر ما بتوانیم روش‌هایی را برای تقویت بازیابی حافظه از طریق BMAL1 بیابیم، در این‌صورت می‌توانیم درباره کاربردهای آن‌ها در مورد بیماری‌هایی مانند آلزایمر فکر کنیم.
با این‌حال، هدف وجود چنین توانایی‌هایی در بازیابی حافظه، که بسته به زمان روز تغییر می‌کنند، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. Kida می‌گوید: ما واقعا می‌خواهیم بدانیم که بازیابی ناقص حافظه در زمان‌های خاصی از روز، چه فایده‌های تکاملی برای ما دارد.
