دانشمندان بهتازگی گزارش دادهاند که خون یک مرد آلمانی به علت داشتن چربی بسیار زیاد، ظاهری شبیه شیر پیدا کرده بود و اگر پزشکان برای نجات او از یک درمان باستانی که تاریخ آن به هزاران سال قبل باز میگردد استفاده نمیکردند، مرگ او حتمی بود.
این بیمار با وضعیتی که به آن هیپرتریگلیسریدمی حاد میگویند به بیمارستان آورده میشود. هیپرتریگلیسریدمی نوعی بیماری است که نشانه آن، افزایش سطوح مولکولهای تریگلیسرید در خون است.
پزشکان در حالت عادی این بیماری را با تکنیکی به نام پلاسمافرزیس درمان میکنند. در این روش، پلاسمای خون را از بدن خارج میکنند تا تریگلیسرید اضافی (یا سایر اجزای سمی) آن را حذف کنند و خون تمیز و فیلترشدهای را به بیمار باز گردانند.
اما یک مشکل اساسی وجود داشت. زمانی که پزشکان روش مذکور را بر روی بیمار ۳۹ ساله امتحان کردند، خون پرچرب و غلیظ او دوبار دستگاه پلاسمافرزیس را مسدود کرد. این مورد عجیب، که بهگفته پزشکان هرگز نمونه آن دیده نشده است، نیاز به راهکار دیگری داشت تا بتواند چربی غلیظ موجود در خون بیمار را به بیرون بکشد.
سطح نرمال تریگلیسرید در خون، کمتر از ۱۵۰ میلیگرم در هر دسیلیتر است؛ در حالیکه مقدار ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلیگرم در دسیلیتر بهعنوان حد «بالا» در نظر گرفته میشود و مقدار ۵۰۰ میلیگرم در دسیلیتر هم عدد «بسیار بالا» محسوب میشود.
در این مورد خاص، خون بیمار با داشتن تریگلیسریدی معادل ۳۶ برابر حالت «خیلی بالا»، یعنی حدود ۱۸۰۰۰ میلیگرم در دسیلیتر، کاملا متراکم شده بود.
پزشکان میگویند که به همینخاطر بود که بیمار در هنگام مراجعه به بیمارستان، حالت تهوع، استفراغ، سردرد و هوشیاری پایین داشته است. همه اینها، میتوانستند نشانههای سندرم هیپرویسکوزیته باشند که در آن افزایش چسبندگی و غلظت چربی خون منجر به تشنج و کما میشود.
اینکه چرا این مرد آلمانی دچار چنین وضعیتی شده بود، پزشکان حدس میزنند که عواملی مانند چاقی، رژیم غذایی، مقاومت انسولین و احتمالا سابقه ژنتیکی باعث آن شدهاند. با توجه اینکه روش پلاسمافرزیس در مورد این بیمار عمل نکرد، پزشکان به سراغ یک راهکار بسیار قدیمی، که در حالحاضر منسوخ شده است، رفتند و آن چیزی نبود جز فصد خون (bloodletting).
این تکنیک باستانی، که برای خارج کردن خون از بدن افراد مورد استفاده قرار میگرفت، در مصر باستان یعنی در حدود ۳۰۰۰ سال پیش یکی از رایجترین شکلهای درمان پزشکی بوده است.
البته باید توجه داشت در آن زمان، مفهوم پزشکی بسیار متفاوت از امروز بوده و امروزه روش فصد خون بیشتر بهعنوان یک روش شبهعلمی که ضررهای آن بیشتر از فایدههایش است در نظر گرفته میشود.
با اینحال، به نظر میرسید استفاده از آن در موارد خاص، از جمله نجات جان همین مردی که خونش بهطرز بسیار خطرناکی از چربی اشباع شده بود، میتوانست کاربرد داشته باشد.
پزشکان با انجام این تکنیک باستانی توانستند دو لیتر از خون بیمار را خارج کنند و آن را با ترکیبی از سلولهای خونی قرمز و پلاسمای تازه جایگزین کنند.
بهرغم داستانهای ترسناکی که درباره فصد خون وجود داشت، این روش با موفقیت بر روی مرد آلمانی جواب داد و توانست سطوح تریگیسرید او را کاهش دهد، بطوریکه بعد از پنج روز همه نشانههای بیماریش کاملا رفع شدند.
حالا تیم پزشکی، با توجه به این مورد خاص، میگوید که درمان بیمار آلمانی ثابت کرد که فصد خون همچنان میتواند در قرن ۲۱ مفید باشد.
آنها در اینباره گفتهاند: اگر روش پلاسمافرزیس نتواند بهخاطر هیپرویسکوزیته شدید انجام گردد، تجربه ما نشان میدهد که فصد خون ممکن است یک جایگزین موثر برای درمان آن باشد. و این برای اولین بار است که یک گزارش علمی استفاده از این راهکار باستانی را توضیح میدهد.
نتایج این درمان در مجله Annals of Internal Medicine گزارش شده است.