لازم نیست که به شما بگوییم قیمت بیت‌کوین در سال جدید میلادی افزایش یافته است. اما آیا می‌دانستید که نرخ هش (hash rate) و مشکلات این حوزه نیز در حال افزایش هستند؟
در تاریخ 15 دی 1398 (5 ژانویه 2020)، نرخ هش بیت‌کوین به رقمی فراتر از همیشه یعنی 117 اگزا هش (exahashes) به ازای هر ثانیه (EH/s) رسید. این رقم به این معنا است که ماینرها تقریبا هر ثانیه 117000000000000000000 هش را تولید می‌کنند، به این امید که بلوک بعدی در این شبکه را پیدا کنند. همزمان با اینکه مشکلات ماینینگ پشت سر هم افزایش می‌یابند، این صنعت توانسته که رقم 13.79 تریلیونی را در دومین روز سال نو میلادی به ثبت برساند.
2020 سومین سالی است که در آن ارزش بیت‌کوین نصف شده است. این موضوع به رویدادی الگوریتمی اشاره می‌کند که طی آن پاداش‌های بلوک‌های بیت‌کوین نصف می‌شوند (در حال حاضر 12.5 بیت‌کوین). پس، آیا استخراجکنندگان این ارز سعی می‌کنند تا پیش از اینکه عایدی آن‌ها نصف شود، تعداد بیت‌کوین بیشتری را استخراج کنند؟
شاید، ولی احتمالا خیر. شفافیت چندانی در این زمینه موجود ندارد. توضیحات ظریف‌تری برای افزایش نرخ هش وجود دارند. فارم‌های (مجموعههای) ماینینگ که پیش‌تر راه‌انداری شده‌اند، اکنون در این موقعیت هستند که سطح عملیات خود را ارتقاء دهند.
استخراجکنندگان بیت‌کوین در تعقیب هش‌ها هستند
ایتان ورا (Ethan Vera)؛ یکی از متصدیان مجموعه استخراج Luxor Mining Pool در آمریکای شمالی به Bitcoin Magazine گفت: “می‌بینیم که بخش اعظمی از نرخ هش از طریق عملیات فعلی به دست می‌آید. بخش بزرگی ار نرخ هش مربوط به کشور چین است. مجموعه F2Pool هفته خوبی داشته و توانسته که نرخ هش خود را تا حدود یک اگزا هش (حدود 5 درصد از کل خروجی) افزایش دهند. Huobi و سایر مجموعههای استخراج بیت‌کوین نیز سطح بالایی از افزایش نرخ هش را تجربه کرده‌اند.”
بخشی از این افزایش نرخ هش مربوط به عملیات دستگاه +Bitmain Antminer S17 است. این دستگاه به‌تازگی عرضه شده و از باکیفیت‌ترین دستگاه‌های استخراج ASIC است، اما این دستگاه تنها سخت‌افزار جدیدی است که طی چند ماه اخیر روانه بازار شده است. ورا می‌گوید که احتمالا اکثریت نرخ هش اضافی از مدل‌های قدیمی‌تر نشأت گرفته باشد؛ مدل‌هایی که با توجه به افزایش قیمت بیت‌کوین در سال نو میلادی، از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر شده‌اند.
ورا اظهار کرد: “تعداد کمی از همکارانمان هنگامی‌که قیمت بیت‌کوین زیر 7500 دلار بود، از دستگاه‌های S9 خود جهت استخراج استفاده نمی‌کردند. اما از آن زمان که این دستگاه‌ها را روشن کرده‌اند، به‌طور معمول نرخ هش نیز قیمت بیت‌کوین (از میان سایر عوامل) را دنبال کرده است.”
هنگامی‌که داده‌های مؤسسه مدیریت دارایی‌های دیجیتال CoinShares را در نظر می‌گیریم، این اطلاعات نشان می‌دهند که هر استخراج‌کننده‌ای آستانه سودآوری 6000 دلاری داشته است (این رقم به این معنا است که قیمت هر بیت‌کوین باید حداقل 6000 دلار باشد تا اکثریت استخراجکنندگان بتوانند با استفاده از تجهیزات خود به سودآوری دست یابند). این مسئله می‌تواند دلیل این باشد که چرا نرخ هش مشغول دنبال کردن قیمت است، زیرا همان‌طور که ورا به‌صورت مختصر بیان می‌کند: “استخراجکنندگان هنگامی به استخراج ارز دیجیتال می‌پردازند که این کار سودآور باشد.”
تیم Luxor تقریبا با آستانه 6000 دلاری مؤسسه CoinShares موافق است. ورا توضیح می‌دهد که هنگامی‌که قیمت بیت‌کوین به این مقدار نرسیده بود، استخراجکنندگان جهت کاهش هزینه‌های خود، دستگاه‌های نه‌چندان کارآمد خود را خاموش کرده بودند. اما ازآنجایی‌که قیمت بیت‌کوین رو به افزایش گذاشت و این دستگاه‌های نیز پیش‌تر خریداری شده بودند، متصدی‌های استخراج دوباره آن‌ها را راه‌اندازی کرده و بدین ترتیب نرخ هش نیز افزایش یافت.
پیش‌تر نیز سناریوی مشابهی را تجربه کرده بودیم؛ یعنی هنگامی‌که قیمت بیت‌کوین در اواخر سال 2019 به 3000 دلار سقوط و نرخ هش نیز تقریبا 50 درصد کاهش یافت. طی این سناریو، نرخ هش نتوانست که جایگاه پایه‌ای خود در فروردین 1398 (آوریل 2019)؛ یعنی هنگامی‌که قیمت این ارز افزایش یافته بود را به دست آورد.
ورا اظهار کرد: “با توجه به اینکه این عدد یک میانگین است، تفاوت بزرگی نیز وجود دارد. بنابراین همین که ما به این رقم رسیدیم و با توجه به اینکه استخراجکنندگان مختلف دستگاه‌های خود را خاموش و روشن می‌کنند، باید شاهد نوسانات بزرگی در نرخ هش باشیم.”
ورا فکر می‌کند که: “با افزایش قیمت، بخش از استخراجکنندگان تا زمانی که حاشیه سودشان افزایش یابد، بیت‌کوین‌های خود را نگه می‌دارند. اما هنوز بسیاری از استخراجکنندگان سریعا و بدون در نظر گرفتن حاشیه سود، بیت‌کوین‌های خود را به RMB (یک واحد پول چینی) و یا دلار آمریکا تبدیل می‌کنند.”
استخراجکنندگان چینی سرعت بیشتری دارند
اما هنوز هم پشت افزایش نرخ هش، دلایل ظریف و پیچیده دیگری نیز وجود دارند. به گفته ورا، تعداد زیادی از مجموعههای استخراج بیت‌کوین مخصوصا در چین، در حال فراهم آوردن تجهیزات ماینینگ مخفی (موسوم به مخازن ناشناس) جهت انجام عملیات استخراج هستند.
فرضیه تیم Luxor از افزایش نرخ هش در میان این متصدیان ناشناس سرچشمه می‌گیرد. با توجه به افزایش این رقم و یک حساب سرانگشتی و نیز آشنایی این تیم با بازار ماینینگ چین، تیم Luxor استنباط می‌کند که استخراجکنندگان مخفی در واقع از سایر محموعه‌ها بزرگ‌تر بوده و همین‌‌ها هستند که ظرفیت عملیاتی این صنعت را افزایش داده‌اند.
ورا بیان می‌دارد: “مقدار نرخ هش ناشناس همچنان به افزایش خود ادامه می‌دهد. احتمالا مجموعههای عظیم چینی مشغول جمع‌آوری استخراجکنندگان مخفی و همچنین فراهم آوردن تجهیزات برای آن‌ها هستند. تا جایی که ما می‌دانیم، این محصولات توسط مجموعههای بزرگ غربی ارائه نمی‌شوند.”
این ترتیبات یک بازی برد-برد برای طرفین است. مجموعههای استخراج چینی مزدی را بابت فراهم کردن این خدمات اخذ می‌کنند و استخراجکنندگان مخفی نیز درحالی‌که از منافع نرخ هش انباشته برخوردار می‌شوند، تا حد زیادی نیز مستقل باقی خواهند ماند.
چنین روابطی به روند بازگشتی استخراج متمرکز بیت‌کوین در کشور چین معطوف هستند. بر اساس گزارش استخراج آذرماه 1398 (دسامبر 2019) مؤسسه CoinShares، این نهاد بریتانیایی تخمین می‌زند که 65 درصد استخراج در چین متمرکز شده باشد. علاوه بر این، از زمان گزارش این مؤسسه در خرداد 1398 (ژوئن 2019) و در زمان تهیه این گزارش، 70 درصد نرح جدید هش از جانب متصدیان چینی ایجاد شده بود.
به نظر می‌رسد که داده‌های مؤسسه CoinShares فقط نرخ هش نشأت گرفته از چین را در نظر گرفته و درنتیجه، نرخ هش ناشی از فعایت سایر کشورها در مجموعههای استخراج چینی را نادیده گرفته باشند. ورا می‌گوید که هنگامی‌که نرخ هش نشأت گرفته از خارج را ردیابی کنیم، می‌بینیم که این رقم به طرز نگران‌کننده‌ای بالاتر است.
وی گفت: “بر اساس تحلیل‌های ما، چین تقریبا 90 درصد شبکه بیت‌کوین را در سطح مجموعههای استخراج کنترل می‌کند.”
ورا به عنوان یک استخراج کننده بیت‌کوین، امیدوار است که ماینرهای آمریکای شمالی نرخ هش خود را در کشور خود ایجاد کنند. در اینجا نه‌تنها بحث عدم تمرکز مطرح است، بلکه مسائل مربوط به جغرافیای سیاسی نیز وجود دارند. افزایش تنش‌ها میان کشورهای ایران و ایالات‌متحده و نیز تهدید تحریم‌های بلندمدت علیه ایران، می‌توانند باعث ایجاد برزخی قانونی برای فعالان حوزه ماینینگ شوند.
ازآنجایی‌که بیت‌کوین و بخش استخراج آن در میان بازیگران سازمانی از مشروعیت بهتری برخوردار است، اگر فعالان این حوزه بخواهند که سودهای خود را از تحریم‌ها نجات دهند، آنگاه ممکن است که مجموعههای استخراج آمریکایی بتوانند جذابیت خود را بهتر نشان دهند.
ورا اظهار کرد: “ما فکر می‌کنیم و همچنین امیدواریم که استخراجکنندگان آمریکایی از مجموعههای غیرآمریکایی جدا شوند. یکی از موارد جالب اعمال مقررات خاکستری (مقرراتی که انجام برخی از کارها را در یک منطقه ممنوع می‌کنند) مربوط به ماینینگ در کشورهای تحریم‌شده (مانند ایران) است. اگر شما به مجموعه‌ای ملحق شوید که نرخ هش از کشورهای تحریم‌شده را نیز بپذیرد و یا اینکه اگر بلوکی از یک استخراج‌کننده فعال در کشوری تحریم‌شده پیدا شود، آنگاه می‌توان این موارد را مصداق مناطق خاکستری نامید. ما فکر می‌کنیم که اتخاذ چنین رویه‌ای برای مجموعههای بزرگ، بیش از حد ریسکی باشد.”
