در هفته‌های اخیر شیوع ویروس کرونا در صدر همه اخبار گرفته است، اما این‌روزها یک بیماری ویروسی اپیدمیک دیگری هم در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد: آنفلوآنزا. اما سوال اینجاست که این دو بیماری چه تفاوت‌هایی با هم دارند و کدامیک از آن‌ها واقعا نگران‌کننده‌تر است.
ویروس کرونای جدید که با نام کووید۱۹ هم شناخته می‌شود، هم‌اکنون باعث بیماری بیش از ۷۵ هزار نفر و مرگ دست‌کم ۲۰۰۰ نفر شده است که عمدتا در چین بوده‌اند. اما باید بگوییم که این آمار در مقایسه با آنفلوانزا تقریبا ناچیز است. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا (CDC)، بیماری آنفلوآنزا امسال تنها در آمریکا منجر به بیماری ۲۶ میلیون نفر، بستری شدن ۲۵۰ هزار نفر و مرگ ۱۴ هزار نفر شده است.
دانشمندان سال‌هاست که روی آنفلوآنزای فصلی مطالعه می‌کنند. بنابراین، علی‌رغم خطرات آن، ما چیزهای زیادی درباره آن می‌دانیم. اما از آنجاییکه کووید۱۹، ویروس جدیدی است، ما اطلاعات زیادی درباره آن نداریم؛ یعنی نمی‌دانیم که شیوع این ویروس تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد و باعث مرگ چند نفر خواهد شد.
دکتر آنتونی فاوچی (Anthony Fauci)، مدیر انستیتوی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا می‌گوید: ما در مورد آنفلوآنزا می‌دانیم که هر سال حتما یک فصل شیوع آنفلوآنزا وجود دارد. همچنین با اطمینان می‌توانیم بگوییم که با فرارسیدن ماه‌های مارس و آوریل، میزان موارد ابتلا به آن کاهش می‌یابد. ما با دقت خوبی می‌توانیم نرخ مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوآنزا و میزان بستری‌ها را پیش‌بینی کنیم. اما مشکلی که در مورد ویروس کرونای جدید وجود دارد این است که ما چیز زیادی درباره آن نمی‌دانیم.
با این‌حال، دانشمندان سخت در تلاشند تا اطلاعات بیشتری را درباره کووید۱۹ به دست بیاورند و مطمئنا دانسته‌های ما در مورد آن روزبه‌روز افزایش خواهد یافت. اما براساس آنچه که تا الان درباره این ویروس مرموز می‌دانیم، می‌توانیم تاحدودی آن را با آنفلوآنزا مقایسه کنیم.
علایم و شدت بیماری
همانطور که احتمالا می‌دانید هم ویروس آنفلوآنزا (شامل ویروس‌های آنفلوآنزای نوع A و B) و هم کووید۱۹ مسری هستند و باعث بیماری تنفسی می‌شوند.
طبق گفته CDC، علایم شایع آنفلوآنزا شامل تب، سرفه، گلودرد، درد ماهیچه‌ها، سردرد، گرفتگی بینی، خستگی و گاهی اوقات اسهال و استفراغ می‌شوند. بروز این علایم اغلب ناگهانی است و اکثر افرادی که دچار این بیماری می‌شوند، در کمتر از دو هفته بهبود می‌یابند. اما در برخی از موارد، آنفلوآنزا ممکن است باعث التهاب ریه شود. براساس آمار CDC، امسال در فصل آنفلوآنزا، حدود ۱ درصد از مردم آمریکا (مشابه نرخ سال گذشته)، علایم شدیدی نشان داده‌اند که منجر به بستری شدن آن‌ها در بیمارستان شده است.
اما در مورد کووید۱۹، پزشکان همچنان در تلاشند تا تصویر کاملی درباره علایم بیماری و شدت آن به دست بیاورند. در مطالعه کوچکی که بر روی ۱۰۰ نفر از افراد مبتلا به این ویروس انجام شده و نتایج آن که در تاریخ ۳۰ ژانویه در ژورنال The Lancet به چاپ رسید، شایع‌ترین علایم بیماری عبارتند از تب، سرفه و تنگی نفس. تنها حدود ۵ درصد از بیماران در این مطالعه دارای گلودرد و گرفتگی بینی بودند و فقط ۱ تا ۲ درصد آن‌ها دچار اسهال، تهوع و استفراغ شدند.
در مطالعه دیگری که تا الان بزرگترین جامعه آماری مبتلایان به کووید۱۹ را داشته، پژوهشگران مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین (CCDC)، تعداد ۴۴۶۷۲ مورد تاییدشده در چین را بین تاریخ‌های ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ تا ۱۱ فوریه ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار دادند. از این تعداد، ۸۰.۹ درصد (یا ۳۶۱۶۰ مورد) دارای علایم خفیف، ۱۳.۸ درصد (۶۱۶۸ مورد) دارای علایم شدید و ۴.۷ (۲۰۸۷ مورد) دارای علایم بحرانی بودند. موارد بحرانی آن‌هایی بودند که دچار ازکارافتادگی سیستم تنفسی، شوک سپتیک یا ازکارافتادگی چندین ارگان شده‌اند.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، از آنجاییکه ویروس‌های تنفسی باعث ایجاد علایم مشابهی می‌شوند، تشخیص آن‌ها از یکدیگر، تنها براساس علایم‌شان، می‌تواند کار سختی باشد.
نرخ مرگ‌ومیر
براساس آمار CDC، در فصل آنفلوآنزای امسال در آمریکا، حدود ۰.۰۵ درصد افراد مبتلا به این بیماری فوت کرده‌اند. اما ظاهرا نرخ مرگ‌ومیر ناشی از کووید۱۹ بیشتر از آنفلوآنزا است.
در مطالعه‌ای که در تاریخ ۱۸ فوریه توسط CDC چین منتشر شد، نرخ تلفات کووید۱۹ در چین چیزی حدود ۲.۳ درصد بود. این عدد، بسیار بالاتر از میزان مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوآنزا است.
البته باید به این نکته هم توجه داشت که نرخ تلفات کووید۱۹ براساس مکان، سن افراد و عوامل دیگر متغیر بوده است. برای مثال در استان هوبای، مرکز شیوع ویروس کرونا، آمار مرگ‌ومیر به ۲.۹ درصد رسید؛ در حالیکه در سایر استان‌های چین فقط ۰.۴ درصد بود. ضمن اینکه، افراد مسن بیشترین تلفات را داشته‌اند.
بطوریکه طبق این مطالعه، نرخ مرگ‌ومیر در چین در بین افراد ۸۰ سال به بالا، ۱۴.۸ درصد؛ بین افراد ۷۰ تا ۷۹ سال، حدود ۸ درصد؛ بین ۶۰ تا ۶۹ سال ۳.۶ درصد؛ برای ۵۰ تا ۵۹ سال ۱.۳ درصد؛ برای ۴۰ تا ۴۹ سال ۰.۴ درصد؛ و بین افراد ۱۰ تا ۳۹ سال فقط ۰.۲ درصد بود. تا به‌حال، هیچ بچه زیر ۹ ساله‌ای در اثر این ویروس نمرده است.
انتقال ویروس
دانشمندان برای اندازه‌گیری سرعت انتقال یک ویروس، از پارامتری به نام نرخ پایه بازتولید یا R0 استفاده می‌کنند. این عدد درواقع نشان‌دهنده میانگین تعداد افرادی است که ویروس را از یک شخص بیمار واحد گرفته‌اند. مقدار R0 برای آنفلوآنزا حدود ۱.۳ است.
پژوهشگران همچنان در تلاش برای تعیین R0 برای کووید۱۹ هستند. مطالعه‌ای که در تاریخ ۲۹ ژانویه در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شده نشان می‌دهد که عدد R0 برای ویروس کرونای جدید ۲.۲ است؛ به عبارتی هر فرد مبتلا می‌تواند ویروس را به ۲.۲ نفر منتقل کند. البته این را هم باید بگوییم که R0 لزوما عدد ثابتی نیست، بلکه ممکن است بسته به مکان و عوامل دیگری مانند میزان تماس افراد با هم متغیر باشد.
ریسک آلوده شدن
مرکز CDC ارزیابی کرده است که هر سال در آمریکا، به‌طور متوسط حدود ۸ درصد از جمعیت این کشور به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند.
به گفته CDC، هم‌اکنون تعداد ۲۹ مورد ابتلا به کووید۱۹ در آمریکا وجود دارد و ویروس‌های نوظهوری مانند این همیشه برای سلامت عمومی خطر بزرگی محسوب می‌شوند. هنوز معلوم نیست که شیوع این ویروس در آمریکا چه میزان خواهد بود.
برخی از افراد، مانند پرستاران و پزشکان، بیشترین احتمال ابتلا به کووید۱۹ را دارند. اما برای عموم مردم آمریکا، ریسک آلودگی فوری به آن در حال‌حاضر پایین است.
پاندمی
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که نباید آنفلوآنزای فصلی را که هر سال شیوع پیدا می‌کند، با آنفلوآنزای پاندمی یا شیوع جهانی یک ویروس آنفلوآنزای جدید که بسیار متفاوت از انواع معمول آن است یکی گرفت. این بیماری پاندمی برای مثال در سال 2009 با شیوع آنفلوآنزای خوکی اتفاق افتاد که طبق برآورد CDC باعث مرگ ۱۵۱ هزار تا ۵۷۵ هزار نفر در سراسر دنیا شد. در حال‌حاضر هیچ آنفلوآنزای پاندمی در دنیا وجود ندارد.
شیوع کووید۱۹ هنوز به عنوان پاندمی در نظر گرفته نشده است، برای اینکه اکثر موارد ابتلا به آن، در چین اتفاق افتاده است. با این‌حال، در ۳۰ ژانویه سازمان بهداشت جهانی شیوع این ویروس را به عنوان وضعیت اضطراری برای سلامت عمومی اعلام کرد. اعلام این وضعیت، بیشتر به‌خاطر نگرانی‌هایی بود که درباره گسترش این بیماری به کشورهایی با سیسم بهداشتی ضعیف‌تر وجود داشت.
جلوگیری
برخلاف آنفلوآنزای فصلی که واکسن‌هایی برای محافظت در برابر آلودگی به آن وجود دارد، هیچ واکسنی فعلا برای کووید۱۹ وجود ندارد. اما پژوهشگران موسسه ملی سلامت آمریکا در مراحل اولیه توسعه یک واکسن هستند که ظاهرا قرار است فاز اول آزمایش کلینیکی آن را در سه ماه آینده انجام گیرد.
به‌طورکلی، CDC برای جلوگیری از شیوع ویروس‌های تنفسی از جمله ویروس‌های کرونا و ویروس‌های آنفلوآنزا، این موارد را توصیه را کرده است: دستان‌تان را با آب و صابون برای حداقل ۲۰ ثانیه بشورید؛ از لمس چشم‌ها، بینی و دهان خود با دست‌های نشسته خودداری کنید؛ از تماس نزدیک با افراد بیمار اجتناب نمایید؛ وقتی بیمار هستید در خانه بمانید و سطوح و اشیایی را که میزان تماس با آن‌ها بیشتر است، ضدعفونی کنید.
سلام خداقوت
مقاله خوبی بود
متشکرم.