از زمان شیوع جهانی ویروس کرونا (کووید۱۹)، ادعاهای زیادی در شبکه‌های اجتماعی وجود داشته مبنی بر اینکه غذاها و مکمل‌های خاصی می‌توانند از این بیماری جلوگیری یا آن را بهبود ببخشند. هرچند سازمان بهداشت جهانی (WHO) تلاش کرده تا چنین ادعاهایی درباره غذاهای “معجزه‌گر” را رد کند، اما اطلاعات و اخبار جعلی همچنان در حال انتشار هستند.
درست است که همه ما می‌خواهیم خودمان را در مقابل بیماری کووید۱۹ محافظت کنیم، اما در حال‌حاضر هیچ مدرک علمی درباره اینکه خوردن غذاهای خاص یا پیروی از رژیم غذایی خاص ما را از ابتلا به این بیماری محافظت خواهند کرد وجود ندارد.
در ادامه به چند ادعای غلطی که در این‌باره در حال پخش شدن هستند می‌پردازیم:
ادعای غلط 1: سیر
شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند سیر دارای اثرات آنتی‌باکتریال است. براساس مطالعات انجام‌شده، مواد فعال تشکیل‌دهنده سیر (شامل آلیسین، آلیل الکل و دی‌آلیل دی‌سولفید) در برابر چند نوع باکتری، مانند سالمونلا (salmonella) و استافیلوکوک اورئوس (staphylococcus aureus)، نقش محافظت‌کننده دارند. اما مطالعاتی که روی خواص ضدویروسی سیر انجام شده باشند محدود است.
هرچند سیر به‌عنوان یک غذای سالم در نظر گرفته شده، اما مدرکی وجود ندارد که نشان دهد خوردن آن می‌تواند از ابتلا به کووید۱۹ جلوگیری کند یا آن را بهبود ببخشد.
ادعای غلط 2: لیمو
اخیرا ویدیویی در فیس‌بوک ادعا کرده بود که نوشیدن آب گرم با لیمو می‌تواند با ویروس کرونای جدید مقابله کند. اما باید بگوییم که هیچ مدرک علمی درباره اینکه لیمو می‌تواند بیماری را بهبود ببخشد وجود ندارد.
لیمو منبع خوب ویتامین C است و این ویتامین برای کمک به عملکرد سلول‌های ایمنی مهم است؛ اما سایر مرکبات و سبزیجات هم دارای ویتامین C هستند.
ادعای غلط 3: ویتامین C
همانطور که گفته شد ویتانین C نقش مهمی در عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن بازی می‌کند. اما فقط این ویتامین نیست که به سیستم ایمنی کمک می‌کند. اکثر اطلاعات غلط درباره ویتامین C و ویروس کرونا از مطالعاتی سرچشمه می‌گیرند که رابطه بین این ویتامین و سرماخوردگی معمولی را بررسی کرده‌اند.
هرچند در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌شود که ویتامین C می‌تواند سرماخوردگی را بهبود یا از آن جلوگیری کند، اما باید بگوییم که شواهد علمی موجود در این زمینه نه‌تنها محدود بلکه متناقض نیز هستند. ضمن اینکه تفاوت‌های مهمی بین سرماخوردگی و بیماری ویروس کرونا وجود دارد.
در حال‌حاضر هیچ مدرک محکمی درباره اینکه ویتامین C می‌تواند از ابتلا به کووید۱۹ جلوگیری یا آن را بهبود خواهد ببخشید وجود ندارد. ضمن اینکه، اکثر بزرگسالان در رژیم غذایی خود که شامل انواع میوه‌ها و سبزیجات می‌شود، ویتامین C موردنیازشان را دریافت می‌کنند.
ادعای غلط 4: غذاهای آلکالین
افرادی در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند که بیماری ویروس کرونا را می‌توان با خوردن غذاهای با pH بالاتر از pH ویروس بهبود بخشید. همانطور که می‌دانید، pH زیر ۷ به‌عنوان اسیدی در نظر گرفته می‌شود، pH برابر با ۷ خنثی است و pH بالای ۷ قلیایی است. بعضی از غذاهای قلیایی که ادعا شده می‌توانند بیماری کووید۱۹ را بهبود ببخشند عبارتند از لیمو، لیموترش، پرتقال، چای زردچوبه و آووکادو.
با این‌حال، اطلاعات موجود در شبکه‌های اجتماعی، اعداد pH غلطی را به این غذاها نسبت داده‌اند. برای مثال، گفته شده که pH لیمو برابر ۹.۹ است که غلط است. همچنین ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه غذاهای اسیدی می‌توانند بعد از متابولیزه شدن توسط بدن، قلیایی شوند.
در مجموع، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد غذاها می‌توانند حتی pH خون، سلول‌ها یا بافت‌ها را تحت تاثیر قرار دهند، چه برسد به عفونت‌های ویروسی. بدن ما صرفنظر از هر نوع غذایی که می‌خوریم، سطح اسیدیته خود را تنظیم می‌کند.
ادعای غلط 5: رژیم کتو
ادعا شده است که رژیم کتوژنیک (کتو) که شامل غذاهای با چربی بالا و هیدروکربن پایین می‌شود می‌تواند افراد را در برابر کووید۱۹ محافظت کند.
ادعای فوق از این ایده سرچشمه می‌گیرد که رژیم کتو می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. هرچند مطالعه‌ای قبلا نشان داده بود که رژیم مذکور ممکن است در پیشگیری یا بهبود آنفلوآنزا موثر باشد، اما این مطالعه روی موش‌ها انجام شده بود. بنابراین دانستن اینکه آیا رژیم کتو روی انسان‌ها هم تاثیر مشابهی خواهد گذاشت خیلی سخت است.
ضمن اینکه در حال‌حاضر هیچ مدرک علمی در اثبات اینکه رژیم کتوژنیک می‌تواند از ابتلا به ویروس کرونا جلوگیری کند وجود ندارد.
توصیه فعلی
انجمن رژیم‌های غذایی بریتانیا (BDA) اعلام کرده است که هیچ غذا یا مکمل خاصی نمی‌تواند از ابتلا به کووید۱۹ جلوگیری کند. BDA، در کنار توصیه سازمان بهداشت جهانی، مردم را تشویق کرده است که از غذاهای سالم و متعادل برای پشتیبانی از سیستم ایمنی بدن استفاده کنند.
رژیم غذایی سالم و متنوع دارای پنج گروه غذایی اصلی است که اکثر مواد مغذی موردنیاز بدن را تامین می‌کنند. اکثر موادی که ما از رژیم غذایی معمولی دریافت می‌کنیم (شامل آهن، زینک، اسید فولیک، سلنیوم و ویتامین‌های B6 ،A ،B12 ،C و D) همگی در حفظ عملکرد نرمال سیستم ایمنی نقش دارند.
مردم همچنین تشویق شده‌اند که برای مقابله با شیوع بیشتر ویروس کرونا، اقدامات محافظتی لازم از جمله شستن مرتب دست‌ها، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پیروی از محدودیت‌های رفت‌وآمد را انجام دهند.
BDA همچنین توصیه کرده است که بزرگسالان بریتانیایی روزانه ۱۰ میکرو‌گرم ویتامین D و غذاهای غنی از ویتامین D مانند ماهی چربی‌دار، زرده تخم‌مرغ و غلات مصرف بکنند.
دلیل این توصیه هم آن است که منبع اصلی ویتامین D نور خورشید است و اکثر ما به‌خاطر محدودیت‌های رفت‌وآمد، نور کافی دریافت نمی‌کنیم.
اما در رابطه با اطلاعات جعلی و غلط در شبکه‌های اجتماعی، تشخیص اینکه چه اطلاعاتی واقعا درست هستند کار دشواری است. اما به‌طورکلی اگر یک ادعا دارای شرایط زیر بود بدانید که “جعلی” است:
- برای درمان و جلوگیری از ویروس کرونا، خوردن غذا، نوشیدنی یا مکمل خاصی را توصیه کند (به‌ویژه در دوزهای بالا)
- محدود کردن گروهای غذایی اصلی را در رژیم‌تان تشویق کند.
- یک غذای خاص را بیش از سایر غذاها، برای جلوگیری یا درمان ویروس تعریف کند.
- هنگام توصیه کردن یک غذا یا مکمل، از کلیدواژه‌هایی مانند “درمان”، “بهبود”، ” تقویت”، “سم‌زدایی” یا “غذاهای معجزه‌گر” استفاده نماید.
- توصیه او توسط هیچ سازمان معتبر سلامتی مانند WHO یا NHS تایید نشده باشد.
همه ما می‌دانیم که شبکه اجتماعی یک ابزار قدرتمند و عالی است؛ اما متاسفانه می‌تواند محلی برای پخش اخبار جعلی و نادرست نیز باشد. نوصیه آخر ما این است که فریب تبلیغات را نخورید و بدانید که هیچ غذا یا مکمل معجزه‌گری وجود ندارد که محافظت شما در برابر ویروس کرونا را تضمین کند.
