عکاسی از آسمان شب لزوما به معنای صرف هزینه زیاد نیست. البته قبول داریم که عکاسی با بهترین دوربین‌های بدون آینه یا DSLR، تصویری تمیزتر و واضح‌تر را به شما ارائه می‌دهد. اما در هر صورت جهت نیل به این هدف، لازم نیست که تجهیزات حرفه‌ای داشته باشید. حتی دوربین برخی از گوشی‌های هوشمند نیز توانایی تصویربرداری از ستارهها را دارا است. فارغ از دوربین مورد استفاده شما، عکاسی از ستارهها بیشتر یک مسئله تکنیکی بوده و در واقع چیزی فراتر از تنظیمات دوربین است. البته این فرایند چندان هم سخت و پیچیده نیست.
ازآنجایی‌که بدترین عملکرد دوربین‌ها مربوط به شب بوده، پس عکاسی از آسمان شب نیز نیازمند صبر و تمرین است. فوکوس خودکار که گاهی اوقات امکان‌پذیر بوده، بهتر است که کنار گذاشته شود. این در حالی است که یک سه‌پایه از ملزومان ضروری این کار به حساب می‌آید. بهترین تصاویر ضبط شده از ستارهها، آن‌هایی هستند که باید پس از عکس‌برداری، مقدار کار نرم‌افزاری نیز بر روی آن‌ها انجام گیرد. البته تعدیلات ساده‌ای وجود دارند که باعث می‌شوند تا خروجی تصویر شما، ظاهر بهتری داشته باشد. در این مطلب قصد داریم تا مراحل عکاسی از آسمان شب، از مسیرهای ستاره‌ای گرفته تا شکار جزئیات راه شیری را به شما آموزش دهیم.
گام اول: تجهیزات موردنیاز را تهیه کنید
عکاسی از ستارهها لزوما نیازمند تجهیزات دوربینی 5000 دلاری مورد استفاده سازمان ناسا نیست، هر چند که در زمینه عکاسی از آسمان شب، به تجهیزات مناسبی نیاز دارید و اولین مورد آن‌ها نیز، یک سه‌پایه است. یک سه‌پایه باعث ثابت ماندن دوربین شما شده و در نتیجه در هنگام ضبط تصاویر با نوردهی بالا، خروجی تصویر شما تار نخواهد شد. حتی یک سه‌پایه رومیزی نیز می‌تواند نیاز شما را برطرف کند، هر چند که یک مدل تمام اندازه، انعطاف‌پذیری بهتری خواهد داشت.
درحالی‌که دوربین مورد استفاده شما مهم‌ترین بخش این معادله نیست، اما در هر صورت دوربین‌های مجهز به حسگرهای بزرگ‌تر، گزینه‌هایی مناسب‌تر خواهند بود. دوربین‌های فول فریم به دلیل نسبت بالای سیگنال به نویز و نیز عملکرد مناسب در محیط‌های کم نور، گزینه‌های بهتری هستند. همین مزایا نیز باعث می‌شوند تا این دستگاه‌ها قادر باشند که در محیط‌های تاریک از جمله عکاسی ستاره‌ای، عملکرد مناسبی را از خود نشان دهند. البته دوربین‌های مخصوص عکاسی ستاره‌ای نیز در بازار موجود هستند. لنزهای دوربین نیز نقش مهمی را ایفا می‌کنند؛ لنزهای با دریچه دیافراگم بزرگ، نور بیشتری را جذب کرده و در نتیجه تصاویری صاف‌تر را به ارمغان می‌آورند. مثلا لنز دوربین 8000 دلاری Nikon Nikkor Z 58mm Noct با گشودگی دیافراگم f/0.95، مخصوص عکاسی ستاره‌ای طراحی شده است. حتی اگر از یک دوربین میان-رده کراپ-سنسور DSLR به همراه یک کیت لنز استفاده کنید، آنگاه بازهم نیازتان برطرف خواهد شد.
ازآنجایی‌که قصد عکاسی در شب را دارید، پس بهتر است که گوشی خود را شارژ کرده و یا از یک چراغ‌قوه LED استفاده کنید تا بتوانید عملیات نصب دوربین را به پایان برسانید. بهتر است که پیش از بیرون رفتن از خانه، با کنترل‌های دوربین خود آشنایی داشته باشید؛ کنترل از راه دور دوبین نیز مفید خواهد بود (برخی از دوربین‌ها از طریق اپلیکیشن نیز قابل کنترل هستند).
گام دوم: وضعیت آب‌و‌هوا را بررسی کنید
حتما می‌دانید که در هوای ابری نمی‌توانید از ستارهها عکس بگیرید. حالت ماه را نیز باید در نظر داشت. بهتر است که در هنگام ماه جدید و یا در جهت مخالف آن به عکاسی بپردازید، زیرا بدین ترتیب، ستارهها بهتر نمایان می‌شوند.
اگر قصد نمایش راه شیری در پس‌زمینه را دارید، آنگاه باید دوربین خود را با توجه به محل این پدیده تنظیم کنید. البته اگر محل دوربین شما از همه جهت دید خوبی دارد، پس مشکل چندان برایتان پیش نخواهد آمد. در زمینه شکار راه شیری، اپلیکیشن PhotoPills می‌تواند تا حدودی مشکل‌گشا باشد.
گام سوم: از شهر خارج شوید
نورهای شهری عاملی مخرب در عکاسی از آسمان شب هستند. در شهرهای شلوغ، نه دوربین و نه چشمان شما قادر به مشاهده ستارهها نیستند. حتی‌الامکان نباید هیچ نوری در اطراف شما باشد.
گام چهارم: فقط به آسمان نگاه نکنید
عکاسی از مناظر اطراف می‌تواند شکوه و عظمت آسمان شب را بهتر نمایش دهد. در محیط به دنبال عناصر محیطی مختلف همانند یک درخت و یا یک کوه دوردست بگردید. قرار دادن چنین مواردی در عکس، می‌تواند خروجی جالب‌تری را ایجاد نماید.
دو روش جهت قرار دادن منظره در تصویر وجود دارد. یکی اینکه در عناصر زمین هیچ تغییری ایجاد نکرده تا ظاهری شبح مانند داشته باشند و دیگری نیز اینکه نورهایی را بر روی آن‌ها بتابانید تا بتوان جزئیات آن‌ها را بهتر به نمایش گذاشت.
گام پنجم: نوردهی را تنظیم کنید
در ابتدا اگر از دوربینی استفاده می‌کنید که توانایی ضبط تصاویر RAW را دارد، آنگاه بهتر است که از همین فرمت بهره جویید. طبیعتا در هنگام ویرایش تصاویر، کار با فرمت RAW به مراتب آسان‌تر از JPEG است. همچنین اگر تابه‌حال آشنایی چندانی با مثلث نوردهی نداشته‌اید، اکنون فرصت خوبی است تا خود را با دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو (ISO) آشنا کنید.
عکاسی از آسمان شب یک تکنیک مبتنی بر نوردهی طولانی است. البته این موضوع همیشه صدق نمی‌کند. اگر زمان نوردهی بیش از حد طولانی باشد، آنگاه به دلیل حرکت ستارهها، این پدیده‌ها نیز تارتر ضبط خواهند شد. بهتر است که سرعت شاتر شما بیش از 20 ثانیه نباشد تا هم ستارهها به‌صورت نقطه‌ای نشان داده شده و هم جزئیات راه شیری نیز بهتر نمایان شود. جهت دریافت نور بیشتر باید از دیافراگم بزرگ‌تر استفاده کرده و همچنین در افزایش ایزو نیز زیاده‌روی نشود. عدد ایزو بسته به لنزهای شما باید بین 1600 الی 6400 باشد.
اما این تنها روش عکاسی از ستارهها نیست. عکاسی از مسیر ستارهها که در آن شما به‌صورت هدفمند ستارهها را تار می‌کنید (تا بدین شیوه بتوان مسیر حرکت ستارهها در آسمان را نشان داد)، یکی دیگر از گزینه‌ها است. در این مورد واقعا به صبر بالایی نیاز دارید! اگر 20 ثانیه صبر کردن برای شما سخت است، آنگاه در این مورد بایستی تا 20 دقیقه صبر کنید! هرچه زمان نوردهی بیشتر باشد، بهتر است. اگر قصد نمایش بهتر مسیر ستارهها را دارید، آنگاه باید دوربین خود را بر روی حالت «bulb» قرار داده و سپس شاتر را برای چندین ساعت باز بگذارید (اگر دوربین شما کنترل از راه دور داشته باشد، بهتر است. در غیر این صورت، باید به‌صورت فیزیکی، دکمه شاتر را در طول این مدت نگه دارید). البته شاید برخی از دوربین‌های میان-رده از قابلیت «bulb» برخوردار نباشند.
یکی دیگر از گزینه‌ها، ترکیب چند نوردهی کوتاه‌تر با یکدیگر، جهت نمایش مسیر ستارهها است. اگر دوربین شما از حالت «bulb» برخوردار نیست، آنگاه این روش می‌تواند مفید باشد، هرچند که باید در نرم‌افزارهای ویرایش تصویر همانند فتوشاپ، کار بیشتری را بر روی خروجی تصویر خود انجام دهید.
گام ششم: فوکوس دوربین را تنظیم کنید
جهت دریافت بهترین خروجی، باید فوکوس دوربین خود را بر روی حالت دستی قرار دهید. دور بودن ستارگان منجر به راحتی بیشتر فوکوس کردن می‌شود. ابتدا باید فوکوس را به بی‌نهایت رسانده و سپس تنظیم دقیق را از آنجا آغاز کنید. در دوربین‌های بدون آینه و یا DSLR در حالت «live view»، می‌توانید جهت فوکوس، پیش‌نمایش تصویر را بزرگ‌تر کنید. در صورت پشتیبانی دوربین شما، فعال کردن حالت «Focus peaking» نیز مفید خواهد بود. بهتر است که در ایزو و سرعت شاتر بالاتر، چندین عکس آزمایشی را به ثبت رسانده و سپس تنظیمات موردنیاز تصویر نهایی را اعمال کنید.
گام هفتم: از تایمر خودکار و یا کنترل از راه دور استفاده کنید
در هنگام نوردهی طولانی، اگر به دوربین خود دست بزنید (حتی در صورت وجود سه‌پایه)، آنگاه دستگاه شما تکان خواهد خورد. با تنظیم ترکیبات، نوردهی و فوکوس، آماده عکاسی خواهید بود، اما عکاسی بدون دخالت دست می‌تواند بهترین نتیجه را داشته باشد. اگر دوربین شما به کنترل از راه دور مجهز بوده و یا از وای‌فای و اپلیکیشن موبایلی پشتیبانی می‌کند، پس بهتر است که از آن‌ها استفاده کنید. در غیر این صورت می‌توانید از تایمر خودکار استفاده کرده و بدین ترتیب پیش از ضبط عکس، دستان خود را از روی دوربین بردارید.
گام هشتم: بازبینی و تعدیل
پس از اینکه تصویر موردنظر را ضبط کردید، ابتدا آن را بر روی نمایشگر دوربین خود بازبینی کرده و سپس صحنه بعدی را شکار کنید. با زوم کردن به داخل، مطمئن شوید که فوکوس دوربین بسیار واضح است. اگر تصویر بیش از حد تاریک بود، آنگاه سعی کنید که سرعت شاتر را کاهش داده و یا اینکه ایزو را افزایش دهید. سعی کنید با تغییر ویژگی‌ها، بهبودهایی را به دست آورید. گاهی اوقات پس از ضبط چندین تصویر، کشف منظره‌ای که بیشترین ستاره را در خود جای داده، میسر می‌شود.
گام نهم: ویرایش
حقیقت پشت تمامی تصاویر عالی که از آسمان شب گرفته شده‌اند، اعمال تغییرات پساپردازشی است. آنچه که خود دوربین ضبط می‌کند، نسبت به ایدئال‌های ما از کیفیت کمتری برخوردار بوده و این همان جایی است که ویرایش تصویر وارد عمل می‌شود. اپلیکیشن‌های ویرایش تصویر بسیاری وجود دارند، اما پیشنهاد ما استفاده از نرم‌افزارهای دسکتاپی مبتنی بر تصاویر RAW همانند Adobe Lightroom ،Capture One و Skylum Luminar است.
تعدیلات تصویر را آغاز کرده و ستارهها را روشن‌تر کنید، البته زیاده‌روی در این کار منجر به ایجاد نویز بیش از حد می‌شود. در هر صورت جانب تعادل را نگه دارید. احتمالا می‌خواهید که آسمان فراتر از واقعیت آبی و یا بنفش به نظر برسد تا اینکه سیاه یا خاکستری باشد. جهت نیل به این هدف، تغییر تعادل سفیدی (white balance) آسان‌ترین راه است.
کنتراست نیز می‌تواند ستارهها را واضح‌تر کند، اما بهتر است که به‌جای دستکاری محض اسلایدر کنتراست، هایلایت‌ها، سفیدی‌ها، سایه‌ها و سیاهی‌ها را به‌صورت جداگانه تعدیل کنید. شاید بخواهید که هایلایت‌ها را افزایش داده و در عین حال نیز سایه‌ها را کاهش دهید. این روش در قیاس با تعدیل اسلایدر کنتراست، کنترل دقیق‌تری را به ارمغان می‌آورد.
در رابطه با راه شیری نیز، تعدیل وضوح و ارتعاش می‌تواند گردوغبار تصویر را از بین ببرد. همچنین تعادل سفیدی بومی‌سازی شده نیز می‌تواند رنگ راه شیری را تغییر داده و بدین ترتیب آن را از مابقی آسمان جدا سازد. همچنین می‌توانید به روشن و تاریک کردن مناطق درون راه شیری پرداخته و بدین ترتیب آن را برجسته‌تر سازید.
هرچند که اجباری به انجام این کار نیست، اما معمولا عکاسان حرفه‌ای، همیشه هواپیما و ماهواره‌ها را از تصاویر خود کنار می‌گذارند. معمولا این پدیده‌ها به‌صورت نوارهای نوری ظاهر شده و به نوعی مخالف حرکت دایره مانند ستارهها، نمایش داده می‌شوند. در فتوشاپ باید مدتی زیادی با ابزارهای «healing brush» و یا «clone stamp tool» مشغول باشید تا بتوانید اثرات این پدیده‌ها را از بین ببرید، اما در هر صورت ارزشش را خواهد داشت.
عکاسی از آسمان شب فقط به ضبط تصاویر ختم نمی‌شود. جهت انجام این کار باید از نورهای شهری دور شد، در هنگام خواب سایرین، باید به خارج از خانه بروید و اینکه در نهایت در مقابل یکی از زیباترین مناظر جهان قرار گیرید. شاید نور محدود باعث چالش‌برانگیز شدن عکاسی نجومی شود، اما در هر صورت تجربه و خروجی نهایی، ارزش این تلاش را دارد. اگر یک عکاس حرفه‌ای نیستید، آنگاه چنین تجربه‌ای می‌تواند هم جنبه سرگرمی داشته و هم اینکه شیوه‌ای عالی جهت یادگیری ویرایش تصویر باشد.
