با ادامه روند افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کووید 19 در سراسر جهان، دانشمندان برای کشف اطلاعات بیش‌تر پیرامون SARS-CoV-2؛ ویروس عامل این بیماری و بررسی واکسن‌های بالقوه برای کمک به مهار شیوع آن تمامی تلاش خود را به‌کار بسته‌اند. ویروس SARS-CoV-2 در آلوده نمودن و شیوع فراگیر بیماری میان انسان‌ها بسیار موثر بوده است. با این‌حال میزان شیوع بیماری مذکور در میان موش‌ها چندان چشمگیر نبوده است. این موضوع خبر خوبی برای موش‌ها به‌شمار می‌رود؛ اما در مقابل برای دانشمندان چندان مطلوب به‌نظر نمی‌رسد.
انجام آزمایشات روی موش‌ها یکی از مهم‌ترین راهکارهای مورد استفاده توسط دانشمندان برای توسعه و ارزیابی روش‌های درمانی جدید محسوب می‌شود. اما هنگامی‌که دانشمندان تلاش می‌کنند تا یک موش سالم را به ویروس SARS-CoV-2 آلوده نمایند؛ حیوان به این بیماری مبتلا نمی‌شود. این پدیده بدان معناست که دانشمندان به منظور ارزیابی واکسن‌های احتمالی یا بررسی ویروس از طریق روش‌های تهاجمی‌تر قادر به استفاده از موش‌ها نخواهند بود.
یک محقق با نام You-Chun Wang از موسسه ملی کنترل غذا و دارو (NIFDC) در کشور چین می‌گوید: “نیاز به یک مدل جانوری کوچک با قابلیت بازتولید مسیر بالینی و آسیب‌شناسی مشاهده شده در بیماران مبتلا به کووید 19 شدیدا احساس می‌شود.” اما خبر خوب اینکه تیمی از محققان چینی ضمن یکی از مطالعات جدید خود با هدف ایجاد یک گیرنده انسانی موسوم به آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین 2 (hACE2) روی سلول‌های بدن موش‌ها از دنباله ژنی CRISPR/Cas9 استفاده کردند. این آنزیم همان گیرنده‌ای است که ویروس SARS-CoV-2 برای آلوده نمودن سلول‌های انسانی از آن استفاده می‌کند. در واقع دستاورد جدید بدان معناست که اکنون کروناویروس می‌تواند سلول‌های بدن موش‌ها را نیز آلوده نماید.
هنگامی‌که دانشمندان دارای موش‌هایی با آنزیم گیرنده مناسب باشند؛ در این‌صورت این جانوران با روش استنشاق از طریق بینی به ویروس SARS-CoV-2 آلوده می‌شوند. پس از انتقال ویروس به بدن موش‌ها، دانشمندان شاهد تکثیر RNA ویروسی در ریه‌ها، نای و مغز این جانوران بودند. Cheng-Feng Qin؛ یکی از محققان آکادمی علوم پزشکی نظامی (AMMS) در شهر پکن معتقد است که وجود RNAهای ویروسی در مغز موش‌ها تا حدودی غیرمنتظره به‌نظر می‌رسد؛ چرا که تعداد محدودی از افراد مبتلا به بیماری کووید 19 دچار علائم عصبی هستند.
تیم تحقیقاتی همچنین دریافت که آلوده نمودن موش‌ها از طریق معده آن‌ها نیز امکان‌پذیر است. در این‌حالت از مشکلات دستگاه گوارش که بعضا هنگام بروز عفونت‌های انسانی قابل مشاهده هستند؛ تقلید می‌شود. اگرچه در این‌حالت دوز ویروسی موردنیاز برای مبتلا نمودن موش‌ها حدودا 10 برابر میزان لازم برای آلوده کردن آن‌ها از طریق بینی خواهد بود. تیم تحقیقاتی طی یادداشتی اعلام کرد: “اگرچه در میان موش‌ها هیچ‌گونه تلفاتی مشاهده نشده است؛ اما پنومونی بینابینی و مقادیر بالای سیتوکین در موش‌های آلوده شده به SARS-CoV-2 از طریق آنزیم hACE2 مشاهده شد.” این نخستین بار نیست که محققان برای انتقال بیماری کووید 19 به موش‌ها از آنزیم hACE2 استفاده می‌کنند؛ اما تیم تحقیقاتی مدعی است که مدل ابداعی آن‌ها دارای چند مزیت ویژه است.
مدل جدید در وهله نخست به حذف آنزیم بومی hACE2 از بدن موش‌ها پرداخته و ژن گیرنده سلول‌های آن‌ها را با انواع انسانی جایگزین می‌کند. این فرآیند دقیقا در موقعیت خاصی روی کروموزوم X اجرا می‌شود. بعلاوه توزیع بافت hACE2 در موش‌ها با یافته‌های بالینی بیماران کووید 19 مطابقت دارد. همچنین سطوح بالای انتشار hACE2 در ریه‌ها نیز کاملا مشهود است. تیم تحقیقاتی امیدوار است تا سایر محققان نیز از همین روش استفاده نموده و نهایتا روشی برای بررسی بیماری کووید 19 روی یک مدل جانوری ارائه شود.
Chang-Fa Fan؛ یکی از محققان موسسه NIFDC می‌گوید: “موش دارای آنزیم hACE2 که در مطالعات ما مورد استفاده قرار گرفته است؛ در واقع مدل جانوری کوچکی است که امکان درک علائم بالینی غیرمنتظره ناشی از عفونت SARS-CoV-2 در بدن انسان را فراهم می‌کند. این مدل همچنین برای انجام آزمایشات روی واکسن‌ها و یافتن روش درمان یا مقابله با SARS-CoV-2 ارزشمند خواهد بود.”
گزارش مشروح این تحقیق در نشریه Cell Host & Microbe منتشر شده است.
