گوشی‌های هوشمند امروزی می‌توانند کارهای زیادی را انجام دهند، اما با این اوصاف مردم همچنان به خرید گوشی‌های ساده می‌پردازند. به نظر شما دلایل انجام این کار کدامند؟ با آی‌تی‌رسان همراه باشید تا پاسخ این پرسش را پیدا کنیم.
امروزه گوشی‌های هوشمند می‌توانند بازی‌های سه‌بعدی با گرافیک بالا را اجرا کرده، به اطلاعات گوناگون دسترسی پیدا کنند و حتی تصاویر نزدیک به دوربین‌های DSLR را نیز به ثبت برسانند. البته موارد ذکر شده، در حال حاضر به امری بدیهی تبدیل شده‌اند. گوشی‌های ساده شرکت نوکیا که سال‌ها پیش طراحی شده‌اند، هنوز هم تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما سؤال اینجاست که دلایل خرید این دستگاه‌ها مخصوصا در سالی همانند 2020 چه بوده و چرا مردم چنین کاری را انجام می‌دهند؟
تاریخچه‌ای مختصر از گوشی‌های ساده
در دهه 1990 و 2000 میلادی، صنعت موبایل به دو جبهه تقسیم شده بود: گوشی‌ها و سایرین. جبهه اولی قرار بود که مردم را خوشحال کند، اما در این امر چندان موفق نبود. گوشی‌های اولیه می‌توانستند به برقراری تماس و ارسال پیامک بپردازند. در این زمینه می‌توان به دستگاه‌های نمادینی همچون نوکیا 3310 و موتورولا StarTAC اشاره کرد.
با گذر زمان، پروتکل کاربردی بی‌سیم (WAP) نیز وارد جریان شد و بدین ترتیب مردم می‌توانستند به ارسال پیام‌های تصویری (عکس و ویدیو) پرداخته و همچنین وب‌گردی ساده‌ای را نیز تجربه کنند. هزینه‌های بالای داده و همچنین کیفیت نسبتا ضعیف باعث شد تا تقاضای چندانی برای این قابلیت‌ها به وجود نیاید. در نتیجه اکثر مردم همچنان از گوشی‌های خود جهت ارتباطات ساده استفاده می‌کردند.
اگر به گذشته بازگردیم، می‌بینیم که جبهه “سایرین” جالب‌تر به نظر می‌رسد. سربازان این جبهه دستگاه‌هایی شبیه به لپ‌تاپ‌های جیبی بودند. از این گجت‌ها می‌توان به Psion Series 5 ،Nokia Communicator و BlackBerry اشاره کرد. در ادامه ابزارهایی با نمایشگر لمسی روی کار آمدند که به گوشی‌های هوشمند امروزی نیز شباهت‌های زیادی داشتند. PDAهایی که از سیم‌کارت پشتیبانی می‌کردند، در این رده قرار می‌گرفتند. از جمله این دستگاه‌ها می‌توان به محصولات شرکت‌های HP و Palm اشاره کرد.
با ادامه یافتن دهه 2000 میلادی، گوشی‌های ساده به ویژگی‌های دست یافتند که تا پیش از آن در اختیار برادران محبوب و البته گران‌تر آن‌ها بود. دستگاه‌هایی همانند LG Renoir (محصول سال 2008) توانستند که صفحه‌کلید T9 را در قالب یک نمایشگر لمسی نه‌چندان خوشایند، قرار دهند.
در بریتانیا، شبکه محلی Three یک مدل گوشی را به بازار عرضه کرد که می‌توانست به‌صورت سرخود، به برقراری تماس‌های اسکایپ بپردازد. در همین حال، Motorola Rokr نیز قابلیت بخش فایل‌های MP3 را ارائه کرد. این موضع بدین معنا بود که قابلیت‌های یک گوشی سیم‌کارتی با ویژگی‌های یک آیپاد ترکیب شده‌اند.
البته بازیگران عجیبی همانند Nokia N-Gage و LG enV نیز در این صحنه حضور داشتند. آن دوران، زمانی هیجان‌انگیز بود، زیرا دستگاه‌های بسیار متفاوتی در بازار حضور داشتند. اما معلوم بود که این اوضاع دوام چندانی نخواهد داشت. تا پایان دهه 2000 میلادی، بازار گوشی‌های هوشمند رشد خوبی را تجربه کرده بود. این موضوع بدین دلیل بود که این دستگاه‌ها ارزان بوده و همچنین شرکت‌ها نیز توانسته بودند که ادراک عمومی را نسبت به این گجت‌ها، تغییر دهند.
BlackBerry یکی از بهترین نمونه‌ها در این زمینه است. گوشی‌های مجهز به صفحه‌کلید QWERTY این شرکت توانستند به لطف مدل‌های اقتصادی همانند BlackBerry Curve، از ادارات خارج شده و به سمت خیابان‌ها رهسپار شوند. در همین حال نیز اولین آیفون در سال 2007 عرضه شد و اولین گوشی اندرویدی (HTC Dream) نیز یک سال پس از آن، در قفسه فروشگاه‌ها قرار گرفت.
در این بین، هزینه استفاده از داده‌های اینترنت نیز کاهش یافت و اپراتورهای مخابراتی بسته‌های سخاوتمندانه‌تری را ارائه می‌دادند. در همین زمان بود که بسیاری از مردم با موج خرید گوشی‌های هوشمند همراه شده و در نتیجه تا نیمه سال 2013 میلادی، فروش گوشی‌های هوشمند از فروش گوشی‌های ساده پیشی گرفت.
گوشی‌های ساده در سال 2020
نمی‌توانیم بگوییم که گوشی‌های ساده به کلی ناپدید شده‌اند. چنین دستگاه‌هایی نه‌تنها همچنان وجود دارند، بلکه به تکامل خود نیز ادامه می‌دهند. این گوشی‌ها به‌طرز چشمگیری در مناطقی همانند جنوب صحرای آفریقا محبوب هستند؛ یعنی جایی که حتی ارزان‌ترین گوشی‌های اندرویدی نیز برای بسیاری دست نیافتنی به حساب می‌آیند.
در نیمه سال 2019، گوشی‌های ساده نزدیک به 58.3 درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده بودند، اما این رقم در حال کاهش است. همچنین لازم به ذکر است که بگوییم، اقتصاد دیجیتالی عظیمی حول این دستگاه‌های ساده شکل گرفته است.
بهترین مثال در این زمینه، مربوط به M-Pesa است. M-Pesa را می‌توان جواب آفریقایی‌ها به Venmo دانست. این شرکت در سال 2005 توسط Vodafone و Safaricom تأسیس شد. این سرویس به مشتریان کشورهایی همانند کنیا و تانزانیا این امکان را می‌دهد که از طریق پیامک به نقل و انتقال پول بپردازند.
در جهان غرب، گوشی‌های ساده کارکرد و جایگاهی متفاوت‌تر دارند. در کشورهای غربی، این دستگاه‌ها بیشتر برای کسانی مناسب هستند که رابطه خوبی با فناوری ندارند. One vendor و Doro با گوشی‌های ساده که دارای کلیدهای بزرگ و هندزفری‌هایی با صدای بلند هستند، در این بازار فعالیت دارند. Alcatel Go Flip 3 نیز نقشی مشابه را بازی می‌کند، هرچند که صراحت دو بازیگر قبلی را ندارد.
البته عنصر نوستالژی نیز در این بین بی‌تأثیر نیست. بسیاری از گوشی‌های ساده امروزی، در واقع نسخه‌های بازسازی شده مدل‌های قدیمی‌تر خود هستند. در این زمینه، نوکیا بهترین مثال است. این شرکت، مدل بازسازی شده گوشی‌های 3310، 8110 و 5310 را روانه بازارها کرده است. این دستگاه‌ها همان گوشی‌های ساده هستند، اما از نمایشگر رنگی، پخش موسیقی و دوربینی ساده بهره می‌برند.
ظاهرا یکی از دلایل خرید گوشی‌های ساده در سالی همانند 2020 این است که این دستگاه‌ها یادآور خاطرات قدیمی هستند. به‌علاوه، این گوشی‌ها را می‌توان به‌عنوان گوشی زاپاس نیز در نظر گرفت. این دستگاه‌ها در محیط‌هایی همانند فستیوال‌ها که امکان آسیب دیدن گوشی‌ها وجود دارد نیز قابل استفاده هستند.
نه هوشمند و نه ساده!
صنعت گوشی‌های هوشمند و بسیاری از مسائل اطراف ما، خاصیت دودویی ندارند. اصطلاحی میانی نیز در این بین وجود دارد (در صنعت گوشی‌ها) که متعلق به دستگاه‌های مجهز به KaiOS است. این گوشی‌ها معمولا ظاهری شبیه به گوشی‌های ساده داشته و از نمایشگرهای مربعی و صفجه‌کلید فیزیکی T9 برخوردار هستند. البته برخی از ویژگی‌های گوشی‌های هوشمند نیز در این دستگاه‌ها یافت می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به فروشگاه اپلیکیشن، دستیار صوتی، مرورگر وب، دریافت به‌روزرسانی اینترنتی و استریم ویدیو اشاره کرد.
سیستم‌عامل‌هایی همانند KaiOS می‌توانند بر روی طیف وسیعی از سخت‌افزارهای ضعیف اجرا شوند. گوشی‌های 20 دلاری MTN Smart از جمله این دستگاه‌ها هستند. KaiOS در ابتدا کار خود را به‌عنوان Firefox OS آغاز کرد. این سیستم‌عامل در واقع تلاش شرکت موزیلا جهت رقابت با اندروید و iOS بود. مزیت رقابتی این سیستم‌عامل این بود که می‌توانست بر روی ضعیف‌ترین سخت‌افزارها نیز اجرا شود. این یک پروژه کوتاه‌مدت برای موزیلا بود و در واقع در اوایل سال 2017 متوقف شد و دلیل این کار نیز، جذابیت‌های کم این سیستم‌عامل عنوان شد.
اما این پایان ماجرا نبود. جامعه توسعه‌دهندگان سریعا کدهای منبع این سیستم‌عامل را به پروژه‌ای به نام B2G OS یا همان Boot 2 Gecko منتقل کرد. در ادامه این پروژه به KaiOS تغییر نام داد. در مه 2019، KaiOS بر روی 100 میلیون دستگاه نصب شده بود. طبیعتا این عدد در حال حاضر بیشتر نیز شده است، مخصوصا با توجه به اینکه هزینه دسترسی به موبایل در کشورهایی همانند هند، کاهش یافته است. در ادامه، KaiOS به‌سرعت در بین توسعه‌دهندگان محبوب شد و از هواداران آن نیز می‌توان به فیسبوک و گوگل اشاره کرد.
آینده گوشی‌های ساده
پیش‌بینی‌های بلندمدت، آینده خوبی را برای گوشی‌های ساده تصور نمی‌کنند. تلاش‌هایی همانند KaiOS به مرور زمان قوت بیشتری گرفته و در نتیجه بازار گوشی‌های ساده را محدودتر می‌کنند. البته عوامل دیگری نیز در این ماجرا دخیل هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به Android Go اشاره کرد. Android Go پروژه شرکت گوگل بوده و هدف از آن نیز این است که از این سیستم‌عامل در دستگاه‌های ارزان‌تر و ضعیف‌تر استفاده شود. البته شرکت‌هایی که گوشی‌های ساده را تولید می‌کنند، همچنان سعی خواهند کرد که تولیدات خود را پابرجا نگه دارند که جهت نیل به این هدف نیز باید دلایل خرید گوشی‌های ساده را افزایش دهند.
