عادل فردوسی پور به عنوان بزرگ‌ترین نام در تاریخ رسانه ورزش ایران، نزدیک به 20 سال با اجرای برنامه 90 مهمان مردم ورزش دوست کشور در تلویزیون بود. فردوسی پور هر دوشنبه شب برنامه جنجالی و محبوب 90 را بر روی آنتن شبکه سه اجرا می‌کرد و به مسائل، حواشی و اتفاقات مختلف روز فوتبال کشور می‌پرداخت.
هرچند برنامه 90 در سال‌های آخر بخشی از طرفداران خود را از دست داده بود، اما این اتفاق هرگز به دلیل اجرا و محتوای این برنامه نبود. افت کیفیت و حواشی بی‌پایان فوتبال کشور موجب شد تا به طور کلی خیلی از جوانان نسل جدید صرفا از بازی‌های داخلی به تیم ملی توجه داشته باشند و در فوتبال باشگاهی مخاطب لیگ‌های معتبر اروپایی با کیفیت و جذابیت بیشتر شوند.
برنامه 90 در این سال‌ها با نوآوری‌های بی‌شمار، استفاده از فناوری‌های جدید و آیتم‌های جذاب توانسته بود به عنوان یک برنامه تحلیلی، مخاطبان فوتبال نه‌چندان جذاب ایران را راضی نگه دارد و این تنها نشان دهنده هوش و ذکاوت عادل فردوسی پور در برنامه سازی است.
برنامه 90 تا سال‌های آخر خود همچنان به عنوان یک برند تلویزیونی و یکی از برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون باقی ماند تا آنکه در اسفند سال 97، با کمی بی‌مهری جلو ساخت این برنامه گرفته شد.
حال حدود یک سال و نیم از آن ماجرا می‌گذرد، برنامه فوتبال برتر جایگزین برنامه 90 شده و شاگرد عادل فردوسی پور یعنی محمد حسین میثاقی، جای استاد نشسته و برنامه را با تمی جدید بر روی آنتن شبکه سه می‌برد.
برنامه فوتبال برتر شباهت زیادی به برنامه 90 دارد، هنوز هم به داوری، حواشی و اتفاقات مختلف لیگ پرداخته می‌شود و مهمانان جنجالی برنامه و دعواهای معروف دوشنبه شب‌ها نیز تغییر نکرده‌اند. اما برنامه فوتبال برتر از نظر مخاطب به هیچ وجه حتی نزدیک به برنامه 90 نیست. در حال حاضر برنامه فوتبال برتر حتی در میان 10 برنامه پرمخاطب تلویزیون هم جایگاهی ندارد و مخاطبان این برنامه افت شدیدی داشته‌اند.
اصلی‌ترین عامل این اتفاق، قهر مردم با برنامه فوتبال برتر است. خیلی از مخاطبان برنامه 90 صرفا به دلیل اجرای فردوسی پور پای این برنامه می‌نشستند و وی را به عنوان قهرمان مبارزه با فساد در فوتبال می‌دانستند. حال با رفتن فردوسی پور حتی اگر برنامه‌ای با کیفیت بهتر ساخته شود مخاطبی نخواهد داشت، زیرا مردم فردوسی پور را بیشتر از برنامه 90 قبول داشتند.
قطعا با گذر زمان و فراموشی این اتفاقات، طی سال‌های آینده برنامه‌های جایگزین 90 مخاطبان بیشتری پیدا خواهند کرد اما این اتفاق به شرطی رخ می‌دهد که دیگر فردوسی پوری در میان نباشد، عادل فردوسی پور نمی‌خواهد این اتفاق بیافتد، او دلش برای مردم و ساخت برنامه ورزشی تنگ شده و اگر صدا و سیما میزبان او نباشد، حضور در شبکه‌های اینترنتی که این روزها در مقابل صدا و سیما قد علم کرده‌اند، جایگزین مناسبی است.
تجربه فردوسی پور این بار در تلویزیون اینترنتی
در حال حاضر شبکه‌های اینترنتی ایران در دو دسته VOD (مانند فیلیمو، نماوا) و IPTV (مانند تلویزیون اینترنتی آیو اسپرت) هر دو سابقه پخش و اجرای برنامه‌های ورزشی یا اجرای برنامه زنده با مخاطب میلیونی را داشتند و تا حد زیادی نیز موفق بودند. این تجربه به علاوه اقبال خوب مخاطبان طی دوران کرونا از این شبکه‌ها موجب شده تا حالا شبکه‌های اینترنتی را به عنوان رقیبی جدی و نوظهور برای صدا و سیما بدانیم.
از طرفی عادل فردوسی پور با کوله‌باری از تجربه همراه با کلی ایده نو و تازه می‌تواند به یکی از موفق‌ترین برنامه‌‌ساز‌های شبکه‌های اینترنتی ایران تبدیل شود. البته در این راه موانع زیادی پیش روی عادل فردوسی پورقرار دارد که به اختصار به آن‌ها خواهیم پرداخت.
مجوز‌ها، خط قرمز‌ها و انحصار طلبی صدا و سیما
تولید برنامه درهر دو پلتفرم VOD و IPTV نیاز به دریافت مجوز از طرف صدا و سیما دارد، IPTVها که به طور کلی تحت نظارت صدا و سیما فعالیت می‌کنند و VODها نیز باید علاوه بر مجوز ارشاد، مجوز سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضاى مجازى (ساترا) که تخت نظارت صدا و سیما فعالیت می‌کند را نیز داشته باشند.
به این ترتیب تولید هربرنامه اینترنتی نیاز به مجوز صدا و سیما دارد و این سازمان می‌تواند به همان دلیلی که برنامه فردوسی پور را در شبکه سه تعطیل کرد، مجوز ساخت برنامه اینترنت را به وی ندهد.
صدا و سیما عموما با یک استراتژی انحصار طلبانه فعالیت می‌کند و شبکه‌های اینترنتی تا کنون با موانع زیادی روبهرو بوده و توانستند به کار خود ادامه دهند. ساخت برنامه ورزشی فردوسی پور با نامی شبیه به نود و در همان روز و ساعت اجرای برنامه فوتبال برتر و 90 قدیم، یعنی دوشنبه شب‌ها، به معنای آن است که فردوسی پور برای مقابله با برنامه فوتبال برتر شبکه سه برخواسته و این مورد می‌تواند دریافت مجوز را برای او دشوار کند.
همچنین باید دید فردوسی پور چه ایده‌های جدیدی برای برنامه خود دارد و از نظر محتوایی چه تغییراتی در برنامه خود ایجاد می‌کند و آیا این تغییرات و محتوای جدید از نظر ساترا قابل قبول است یا خیر.
ایده‌های تکراری، مهمانان تکراری
هرچند که می‌دانیم فردوسی پور برنامه نود نو را با ایده‌های جدید و به سبک و سیاقی متفاوت اجرا خواهد کرد اما در نهایت به اتفاقات و حواشی فوتبال خواهد پرداخت، برنامه فوتبال برتر نیز دقیقا همین وظیفه را دارد و این می‌تواند موجب به تولید محتوای تکراری شود.
فرض کنید در یک شب هر دو برنامه نود نو و فوتبال برتر به حواشی یک دیدار در لیگ برتر خواهند پرداخت، در این بین مهمانان مشابهی در برنامه حضور پیدا خواهند کرد و بر روی خط تماس تلفنی خواهند آمد.
معمولا برای پرداختن به حواشی یک دیدار نیاز به صحبت با بازیکن یا مربی و سرپرست تیم است، در این حال شاید خود مهمانان به صورت همزمان به هر دو شبکه دعوت شوند و در نهایت مجبور شوند بین پاسخ گویی به عادل فردوسی پور یا محمد حسین میثاقی یکی را انتخاب کنند. یا با تقسیم وظایف مربی تیم به یک برنامه و مربی تیم به برنامه دیگر رود تا هر دو همزمان در مورد یک موضوع پاسخو باشند.
با هر نوع نگاهی، تصور این موضوع و اجرای برنامه‌های تکراری با بودجه‌ها و هزینه‌های مختلف به هیچ وجه معقولانه نیست.
فراگیر نبودن برنامه‌های اینترنتی و کاهش مخاطبان در شهرستان‌ها
خیلی از مردم ما با شبکه‌های اینترنتی آشنایی ندارند یا شاید در شهرستان و روستایی کوچک، پلتفرمی برای ارتباطات با اینترنت پرسرعت نداشته باشند. برنامه تلویزیونی عادل در همه نقاط ایران بیننده داشت و یک برنامه فراگیر بود. اما برنامه نود نو قطعا از نظر عمومیت و تعداد مخاطبان افت شدیدی نسبت به برنامه نود در شبکه سه خواهد داشت.
دست باز فردوسی پور ، یک نقطه قوت مهم
اما در کنار تمامی این موارد، ساخت یک برنامه اینترنتی، خط قرمزهای کمتری نسبت به تلویزیون دارد و دست فردوسی پور برای ایجاد تنوع بسیار بازتر است. به طور مثال فردوسی پور می‌تواند به لیگ فوتبال و فوتسال بانوان بپردازد و مهمانانی در این دسته به برنامه خود دعوت کند. یا اینکه مانند برنامه فوتبال 120 ارتباط زنده با مهمانان خارجی برقرار کند.
گرفتن اسپانسر و تبلیغات در برنامه‌های اینترنتی با برنامه ریزی بهتری صورت می‌گیرد و از این رو فردوسی پور می‌تواند بودجه بیشتری برای برنامه خود تهیه کند.
استفاده از فناوری‌های نوین مانند بازگشت نمایشگر لمسی بزرگ برنامه 90، برگزاری بهتر مسابقات پیامکی، دعوت از مهمانانی که معمولا در تلویزیون حاضر نمی‌شوند و موارد دیگر همگی می‌تواند به موفقیت برنامه فردوسی پور کمک کند.
در هر صورت تاکنون خیلی از سریال‌های شبکه VOD توانسته‌اند مخاطبان بیشتری نسبت به سریال‌های صدا و سیما جذب کنند اما تا کنون صدا و سیما و شبکه‌های اینترنتی در یک برنامه زنده مقابل یکدیگر قرار نگرفته بودند.
با اجرای برنامه نود نو در دوشنبه شب‌ها عملا شاهد مقابله برنامه‌های اینترنتی با صدا و سیما هستیم و این نبرد می‌تواند برای هر دو طرف موفقیت‌بار یا زیان‌بار باشد.
نظر شما چیست؟ آیا عادل فردوسی پور می‌تواند برنامه نود نو را در دوشنبه شب‌ها اجرا کند؟ آیا برنامه وی موفق‌تر از برنامه فوتبال برتر خواهد بود؟ به طور کلی این اقدام عادل فردوسی پور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
