همه‌گیری ویروس کرونا ممکن است برای افرادی که تمایل دارند همیشه نیمه پر لیوان را ببینند، حتی زمانی که افراد بدبین می‌گویند نیمه خالی هم وجود دارد، چالش‌های زیادی ایجاد کند.
در مواقع عادی، همیشه خوش‌بین بودن می‌تواند باعث شود دوستان بیشتری پیدا کنیم و مزایایی مانند سطح بالاتری از رفاه، افزایش انعطاف‌پذیری و سلامت بهتر را برای ما فراهم کند. معمولا تنها نکات منفی مربوط به زمانی است که اوضاع به همان شکلی که دوست داریم، پیش نمی‌‌رود.
اما اکنون اوضاع کاملا متفاوت است. در طی همه‌گیری، باید طوری رفتار کنیم که گویا احتمال دارد به این ویروس مبتلا شویم؛ در نتیجه باید تمام نکات ایمنی را رعایت کنیم و از شیوع بیماری به دیگران نیز خودداری کنیم. اما در این میان خوش‌بین بودن چه کاری می‌تواند انجام دهد؟!
جنبه‌های مثبت قضیه را ببینیم!
تعریفی از خوش‌بینی می‌تواند این باشد که بدون وجود شواهد کافی، همه چیز به خوبی پیش برود. من به عنوان یک فرد بسیار خوش‌بین، چیزهای خوب (و مشکلات کوچکی نیز) تجربه کرده‌ام. مثلا تصور می‌کنم روزی که قصد دارم کباب بزنم، هوا آفتابی خواهد بود، در نتیجه غذای محشری نیز آن روز در باغ صرف خواهیم کرد، اما اگر باران ببارد هیچ برنامه دومی برای اجرا کردن ندارم. من با موتور سیکلت به مسافت‌های طولانی سفر می‌کنم، مکان‌های زیبایی می‌بینم، اما اگر موتورم خراب شود یا لاستیک پنچر کند، دچار مشکل خواهم شد؛ زیرا برای آن برنامه‌‌ریزی نکرده بودم.
این که به طور کلی خوش‌بین یا بدبین باشیم می‌تواند تأثیر بسزایی در سلامتی ما داشته باشد. آن چیزی که تحقیقات نیز ثابت کرده‌اند این است که خوش‌بینی منجر به احساسات مثبت و افزایش رضایت از زندگی می‌شود.
جنبه منفی خوش‌بینی
در طی همه‌گیری، خوش‌بینی جنبه منفی دارد. در این شرایط خطرناک، خوش‌بینی بیش از حد (که گاهی اوقات خوش‌بینی غیر منطقی یا غیرواقعی نامیده می‌شود) می‌تواند پیامدهای منفی شدیدی داشته باشد. آنچه معمولاً نقطه قوت افراد خوش‌بین است (ریسک‌پذیری)، به یک ضعف خطرناک تبدیل می‌شود.
در این مواقع که شواهد کمی برای تأیید این دیدگاه (همه چیز به خوبی پیش خواهد رفت) وجود دارد، سعی می‌کنیم خطرات را به حداقل برسانیم، آسیب را کم بشماریم و علائم هشدار دهنده را نیز نادیده بگیریم. ممکن است فکر کنیم که در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیری کمتری داریم، در نتیجه این یک توجیح اشتباه است.
ممکن است در فضاهای شلوغ احتیاط کمتری در برابر ویروس و همچنین انگیزه کمتری نیز برای رعایت محدودیت‌ها داشته باشیم. حتی هنگامی که به ویروس مبتلا شدیم، با خوش‌بینی کامل به خود بگوییم فقط یک سرماخوردگی ساده است و سپس به کارهای روزمره خود ادامه دهیم. با این کار ما خود و دیگران را در معرض خطر قرار می‌دهیم و عواقب آن می‌تواند برای همه بسیار کشنده باشد.
چگونه خوش‌بین بودن را مدیریت کنیم؟
افراد خوش‌بین باید در این بحران کمی خود را کنترل کنند. اما چگونه؟ یک روش خوب برای بررسی اینکه آیا ما بیش از حد خوش‌بین هستیم، این است که از خود بپرسیم: چه مدرکی برای اثبات این پیش‌بینی در اختیار دارم؟ اگر هیچ مبنایی برای تصوری که کرده‌ایم، وجود نداشته باشد (مثلاً با ورود به یک فضای بسته و شلوغ برای مدت طولانی به ویروس کرونا مبتلا نخواهیم شد)، باید به فکر تغییر رفتار خود باشیم.
اقدام دیگری که می‌توان انجام داد، مقایسه پیش‌بینی‌های ما با گفته‌های متخصصان و مفسران است. طبق نظریه خوش‌بینی، یک پاسخ خوش‌بینانه هنگامی بوجود می‌آید که فرد معتقد باشد یک رویداد منفی بیرونی، ناپایدار و مربوط به یک مکان خاصی است. پس بسیار مفید خواهد بود که تفکرات خود را به چالش بکشیم. محدودیت‌های فعلی در مقابل من و افراد دیگر تا چه حد است؟ چه مدت احتمال دارد که همه‌گیری وجود داشته باشد؟ تا چه اندازه گسترش ویروس کرونا مربوط به یک مکان خاص است؟
به عنوان یک فرد خوش‌بین، دوست ندارم وقت زیادی را برای سوالاتی از این قبیل صرف کنم. اما اگر قصد داریم خوش‌بینی را مدیریت کنیم، باید وقت بگذاریم تا به این موارد فکر کنیم و درباره ایده‌های خود با دیگران بحث کنیم.
چگونه افراد خوش‌بین را کنترل کنیم؟
در شرایط مبهم، افراد خوش‌بین تمایل دارند به تفسیر مثبت‌ترین قوانین فکر کنند. در شرایطی که مقررات به طور مداوم در حال تغییر کردن هستند، این افراد به نتیجه‌گیری‌های خود خواهند رسید. وقتی قوانین با استثناهایی همراه باشند، تصور می‌کنند که این استثناها در مورد آن‌ها نیز اعمال می‌شوند.
به عنوان مثال، اقدامات محافظتی انگلستان در مورد فاصله‌گذاری اجتماعی این چنین است که باید دو متر از هم فاصله داشته باشیم. اگر از ماسک یا سایر اقدامات احتیاطی استفاده کرده باشیم، فاصله به یک متر کاهش می‌یابد. اما یک فرد خوش‌بین اینچنین فکر می‌کند که باید یک متر از هم فاصله داشته باشیم، نه دو متر کامل. این پیام باید برای خوش‌بینان کاملا روشن و بدون ابهام باشد. گفتن اینکه «دو متر فاصله داشته باشید»، برای افراد خوش‌بین بهتر از مشخص کردن محدوده است. دولت‌ها باید به جای تغییر مداوم دستورالعمل‌ها، ارسال پیام‌های مختلف در مورد میزان خطر و وضع قوانین مختلف در مناطق مختلف، مقررات صریح و بدون ابهامی را ارائه دهند تا بر رفتار خوش‌بینان نیز تأثیر بگذارد.
خوش‌بینی مطلوب
برای افراد خوش‌بین، اکنون این سوال بوجود می‌آید که چگونه می‌توانند زندگی را به شکل وارونه‌ای ببینند و از آن سود نیز ببرند، در عین حال هرگونه خطر برای خود یا دیگران را نیز به حداقل برسانند. اینکه بتوانیم خوش‌بینی کلی خود را کنترل کنیم بسیار مهم است، زیرا قادر خواهیم بود بر این زمان چالش‌برانگیز غلبه کنیم و با انجام این کار نیز خوش‌بین و مثبت باقی بمانیم.
در عین حال، باید دیدگاه‌های دیگران را نیز در این حین جستجو کنیم و در مورد پاسخ‌ها به بیماری همه‌گیر با دیگران صحبت کنیم. ما باید وقت خود را بدون اینکه بیش از حد به این مسئله فکر کنیم یا اینکه بدبین شویم، به سنجیدن خطرات و پیامدهای رفتار خود اختصاص دهیم.
اگر بتوان این کار را انجام داد، علاوه بر امیدواری و نگاه مثبت، از خود و دیگران نیز می‌توان محافظت کرد.
