چرا آمار گزارش شده از مبتلایان ویروس کرونا در سراسر اروپا اکنون در در حال افزایش یافتن است؟ بسیاری از کشورها در ابتدای تابستان دوران قرنطینه خود را به پایان رساندند، اما مشاهده شد که بیشتر مناطق در پاییز افزایش قابل توجهی در مبتلایان ویروس داشتهاند. بازگشایی مجدد مدارس و دانشگاهها منجر شد تا افراد زیادی از مکانهای مختلف با هم در ارتباط باشند، اما آیا افت دما نیز میتواند در این افزایش آمار مبتلایان و قربانیان نقشی داشته باشد؟
همانطوری که میدانیم مردم بیشتری در فصل زمستان دچار سرماخوردگی و آنفولانزا میشوند (که این سرماخوردگی ممکن است به دلیل انواع ویروس کرونا باشد)، اما دلایل متعددی برای این امر نیز وجود دارد. این مسئله اغلب به این واقعیت نسبت داده میشود که وقتی هوا سردتر میشود، افراد زمان بیشتری را در خانه میگذرانند، سرفه و عطسه میکنند که تنفس کردن همین هوا خود باعث انتقال ویروس میشود.
وقتی هوا سردتر باشد، به احتمال خیلی زیاد مسافرت با اتوبوس یا قطار شلوغ را نسبت به پیادهروی یا دوچرخهسواری ترجیح میدهید. نظریه دیگری که در این بین ارائه میشود این است که افراد در صورت کمبود نور خورشید ویتامین دی کمتری میگیرند و در نتیجه سیستم ایمنی ضعیفتری خواهند داشت.
با این حال، مطالعات نشان داده است که افزایش سالانه سرماخوردگی و آنفولانزا به ویژه با کاهش دما و رطوبت نسبی در محیط داخلی مصادف است. ویروسهای آنفولانزا زنده میمانند و در هوای سرد و خشک به راحتی منتقل میشوند. بنابراین اینکه فکر کنیم همین مسئله در مورد ویروس کرونا، که دارای اندازه و ساختار مشابهی است، صدق میکند، نیز منطقی است.
آزمایشهایی که در آزمایشگاهها روی ویروس کرونا و ویروسهای مشابه آن انجام شده است، نشان داده است که وقتی دما و رطوبت نسبی زیاد باشد، ویروسها روی سطوح به خوبی زنده نمیمانند، اما دمای مناسب اتاق میتواند محیط ایدهآلی برای آنها باشد جوری که بتوانند چند روز دوام بیاورند. این ویروسها ممکن است در دمای یخچال (4 درجه سانتیگراد) و رطوبت نسبی پایین، تا یک ماه یا بیشتر زنده بمانند.
گزارشهای مکرری در مورد شیوع ویروس کرونا در بین کارمندان کارخانههای بستهبندی گوشت، که تحت این نوع شرایط کار میکنند، ارائه شده است. با این حال، در این کارخانهها همچنان تعداد زیادی از افراد در کنار هم کار میکنند. شواهد نشان میدهد احتمال گسترش ویروس در این شرایط بسیار زیاد است. شرایط زندگی این افراد نیز ممکن است انتقال را افزایش دهد.
ویروسهای کرونای دیگری که در طول قرن 21 گسترش یافته بودند، (SARS-CoV و MERS-CoV) نیز داستان کمی متفاوتی را بیان میکنند. مطالعهای که وضعیت آب و هوای سال 2003 در چین را هنگام شیوع سارس بررسی کرده بود، نشان داد که اوج عفونت در تمام فصول مانند آن چیزی بود که در بهار رخ داده بود. (از آنجایی که ویروس سپس از بین رفت، هیچ راهی برای تایید این مسئله از طریق مطالعات وجود نداشت).
گسترش بیماری تنفسی در خاورمیانه (مرس) نیز در بهار اتفاق میافتد. با این حال، این مسئله ممکن است به آب و هوا ربطی نداشته باشد و بیشتر مربوط به نحوه زندگی شترها باشد؛ زیرا که انسانها میتوانند این بیماری را نه تنها از یکدیگر بلکه از شترها نیز بگیرند. شترهای جوان منبع اصلی عفونت هستند و حیوانات جدید در اسفندماه متولد میشوند.
نیمکره جنوبی
میتوانیم به آنچه در نیمکره جنوبی در طول فصل زمستان رخ داده است، نگاهی داشته باشیم. آفریقای جنوبی بیش از هفتصد هزار مورد ابتلای ویروس کرونا را گزارش کرده بود و در تیرماه نیز اوج بیماری را تجربه کرد، اما نیوزیلند به خوبی عفونت را کنترل کرده و کمتر از دو هزار مورد مبتلا داشته است.
این دو کشور از بسیاری جهات تفاوتهای زیادی باهم دارند، بنابراین مقایسه مستقیم آنها چندان مفید نخواهد بود. اما به نظر میرسد که هوای سردتر تیر و مردادماه عامل اصلی تعیین میزان عفونت نبوده است. اینچنین به نظر میرسد نیوزیلند به دلیل محیط جغرافیایی، کیفیت سیستم مراقبتهای بهداشتی و اثربخشی بهداشت عمومی، گسترش ویروس را متوقف کرده است.
دادههای اولیه از استرالیا نشان داده است که رطوبت کم عاملی است که باید بیشتر مراقب بود. با این حال، در ملبورن، آمار مبتلایان در تیرماه با شروع هوای سرد افزایش یافت. این مسئله منجر به قرنطینه خانگی شدیدی شده بود، اگرچه در مهرماه این آمار کاهش یافت.
در کل، باید برای این ویروس همهگیر در ماههای سرد نیز به خوبی آماده شویم. اما چیزی که از این ویروس تا اینجا فهمیدیم، این است که ویروسهای جدید ممکن است ما را شگفتزده کنند.
در هر آب و هوایی که باشید، تماس نزدیک با افراد فرصتی برای انتشار ویروس کرونا فراهم میکند. بنابراین باید فاصله اجتماعی خود را با افرادی که در یک مکان زندگی نمیکنیم، حفظ کنیم و در مکانهای بسته نیز در صورت امکان از ماسک صورت استفاده کنیم.