تغییرات آب و هوایی تهدیدی مستقیم برای سلامتی انسان هستند و اکنون نیز شواهد نشان میدهند که زنان باردار در تابستانهای گرمتر از حد معمول، آسیبپذیرتر هستند.
هفتاد پژوهش جدید از سراسر جهان نشان دادهاند که درجه حرارت بالاتر در دوران بارداری با افزایش تولد زودرس و سقط جنین، به ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط، ارتباط دارد.
اگرچه خطر نسبتا کمی به نظر میرسد، اما دانشمندان نگران این هستند که این مسئله ممکن است در آینده تأثیر عمدهای بر سلامت عمومی داشته باشد؛ به ویژه تغییرات آب و هوایی نیز اکنون باعث ایجاد امواج گرمایی شدیدتر و مکرر میشود.
پژوهشگران توصیه میکنند همانطور که به کودکان خردسال، سالمندان و افرادی که بیماریهای زمینهای دارند در مورد خطرات ناشی از گرمای شدید هوا هشدار داده میشود، به زنان باردار نیز باید توصیه شود تا مراقب باشند.
بارداری باعث میشود بدن نیازهای جدیدی را احساس کند، قلب باید مداوم کار کند، درجه حرارت داخلی بدن افزایش مییابد و بدن در معرض فشارهای گرمایی، خستگی و کمبود آب قرار خواهد گرفت.
تیم بینالمللی این پژوهشات اینچنین نتیجهگیری کرده است:
زنان باردار نیز به اندازه افرادی که در برابر هوای گرم حساس و در خطرند، نیاز به مراقبت و توجه دارند.
این زمینه تحقیق هنوز نسبتا جدید است، اما اکنون هم برای مادر و هم برای نوزاد نگرانیهایی وجود دارد. هیچ یک از مطالعات موجود در بررسی فعلی کامل نبوده و قادر به ارائه علت یا معلول واضحی نیست. یعنی میتوان گفت که این الگو هم منطقی است و هم نگرانکننده. مطالعهای که سال گذشته براساس ارزیابی 56 میلیون تولد در ایالات متحده منتشر شد، نشان داد که بین افزایش دما و کم شدن دوره حاملگی ارتباطی وجود دارد.
ناتانیل دنیکولا (Nathaniel DeNicola) متخصص زنان و زایمان در مقاله جداگانهای در سال 2019 در مورد این موضوع اینچنین توضیح میدهد:
هنگامی که مطالعات زیادی با یک نتیجه مشابه و با دلیل منطقی و بیولوژیکی گردهم جمع میشوند، باید به آن بیشتر توجه کنیم.
با تحلیل مطالعات بیشتر در مورد این موضوع بیش از هر زمان دیگری، میتوان فهمید که چگونه حساسیت به گرما بر سه نتیجه در بارداری تأثیر میگذارد: تولد نوزاد مرده، زایمان زودرس و وزن کم کودک هنگام تولد. این تحقیق از 24 کشور دنیا انجام شده است که بیشتر آنها در آمریکای شمالی، اتحادیه اروپا، استرالیا و نیوزیلند مستقر بودند، اگرچه 7 کشور از کشورهای مورد بررسی، درآمد کم و متوسطی داشتند.
محققان دریافتند که برای هر یک درجه سانتیگراد افزایش دما، خطر تولد زودرس و تولد نوزاد مرده به طور متوسط تقریبا 5 درصد افزایش مییابد. در موج گرمایی طولانیمدت، خطر تولد زودهنگام کودک 16 درصد افزایش مییابد.
میانگین جهانی میزان زایمانهای زودرس حدود 10 درصد است، بنابراین اگر گرما وجود داشته باشد، تأثیر گرمای شدید نسبت به سایر عواملی که میتوانند بر نتایج بارداری تأثیر بگذارند، نسبتا ناچیز است. تجزیه و تحلیل نشان داد که وزن کم کودک هنگام تولد، فقط در 3 درصد از نوزادان متولد شده در طول گرما رخ داده است و در نتیجه ارتباط بسیار کمتری با این قضیه دارد.
اگرچه از 28 مطالعه تنها 18 مورد ارتباط بین وزن کم هنگام تولد و قرار گرفتن در معرض گرما را نشان داد، 40 مطالعه از 47 پژوهش ارتباط بین تولد زودرس و قرار گرفتن در معرض گرما را بررسی کرده بود.
پژوهشگران اینچنین گفتهاند:
شواهد قوی در مورد امواج گرما وجود دارد؛ اگرچه بیشترین تاثیر گرما در کل دوران بارداری بوده است.
نتایج بدست آمده برای گروههای مختلف در جامعه متفاوت بوده است. به عنوان مثال، برخی مطالعات، بارداری در کشورهای کم درآمد و متوسط را بررسی کرده است که گرما میتواند در طول نه ماه به زنان باردار آسیب برساند، این در حالی است که مطالعات دیگر در کشورهای با درآمد بالا، هفتههای آخر را بیشتر در معرض خطر میداند.
روشها و زیرجمعیتهای مختلف مورد بررسی، تشخیص را دشوار میکند. علاوه بر این، تقریبا یک سوم از مطالعات انجام شده از کیفیت پایین برخوردار بودند، این به این معنی است که نتیجهگیریهایی که میتوان انجام داد، بسیار محدود هستند.
به عنوان مثال، چندین مطالعه نشان داد که میزان زایمان زودرس فقط هنگامی که دما از 25 درجه سانتیگراد (77 درجه فارنهایت) فراتر رود، افزایش مییابد؛ این مسئله میتواند توضیح دهد که چرا سایر تحقیقات که فقط شامل دمای زیر این آستانه بودند، نتایج مشابهی را نشان ندادند.
در مورد نتایج بارداری عوامل زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفته و کنترل شوند که از جمله میتوان به آموزش، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی، امنیت غذایی و وجود تهویه مطبوع اشاره کرد. حتی جنسیت جنین نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد.
به عنوان مثال، مطالعهای که در ژاپن انجام شد، نشان داد که سقط خود به خودی جنین پس از یک دوره قرار گرفتن در معرض گرما در میان جنینهای پسر بیشتر است. با نگاهی به 70 مطالعه، بررسی جدید نیز همین نتیجه مشابه را نشان داده بود.
چیزی که باعث این نتایج میشود، هنوز مشخص نیست. برخی پژوهشات در حیوانات نیز نشان داده است که قرار گرفتن در معرض گرما در دوران بارداری میتواند در سنتز پروتئینهای شوک حرارتی (پروتئینهای گرماشوک) تداخل داشته و منجر به آسیب سلولهای جنینی، استرس اکسایشی یا التهاب شود. باید دید که آیا این مسئله در انسانها نیز وجود دارد یا خیر.
تحقیقات بیشتر باید از اولویت زیادی برخوردار باشند، خصوصا در قسمتهایی که به دلیل عدم وجود حمایتهای بیشتر، در معرض خطر قرار گرفتن زنان باردار نیز بر اثر گرما بسیار بیشتر به نظر میرسد.
پژوهشگران از این مسئله نگران شده و اینگونه اظهار کردهاند:
قرار گرفتن در معرض دمای بالا در کشاورزی و سایر کارها در بیرون از منزل ممکن است قبل از تشخیص حاملگی رخ دهد و حتی در اواخر بارداری، زنانی از لحاظ مالی در سطح پایینتری هستند، ممکن است بیشتر از حد تحمل خود در گرما کار کنند تا دستمزد خود را از دست ندهند.
تا اینجا این مسئله باعث نگرانی شده است، اما در بسیاری از برنامههایی که راجع به گرمازدگی در سراسر جهان ارائه میشوند (از جمله برنامههای ایالات متحده و اروپا)، افراد باردار به عنوان گروه آسیبپذیر قرار داده نشدهاند.
اسکای ویلر (Skye Wheeler)، محقق امور حقوق زنان، در اوایل سال جاری اینچنین گفته است:
زنان باردار به عنوان گروهی در معرض خطر گرمایش زمین تا حد زیادی نادیده گرفته شدهاند. این دیدگاه به وضوح باید تغییر کند.