مکملهای ویتامین دی رایگان در زمستان امسال به بیش از دو میلیون نفر از کادر درمانی بالینی در انگلیس ارسال میشود. بیش از 80 درصد بیماران بستری ویروس کرونا در مقایسه با جمعیت عمومی دچار کمبود ویتامین دی هستند. در مطالعه کوچکی، به نظر میرسد که دوز بالای ویتامین دی باعث کاهش شدت ویروس کرونا میشود. در حالی که برخی از دانشمندان در مورد مصرف ویتامین دی به صورت گسترده اختلاف نظر دارند، برخی دیگر معتقدند که همه افراد باید از این مکملهای ویتامین دی بهره ببرند.
اما انگلیس باید قدم بزرگتری بردارد و مواد غذایی اساسی مانند آرد و شیر را با ویتامین دی غنی کند؛ البته این روش معمولا در کشورهای کانادا، سوئد، فنلاند و استرالیا اجرا شده است. به هر حال، تحقیقات نشان میدهد که یک سوم افراد قرصهایی که به آنها داده میشود را مصرف نمیکنند. بسیاری از افراد آسیبپذیر که برای آنها قرص تجویز میشود، چندین داروی دیگر را با آن مصرف میکنند. این افراد به دلیل بیماریهایی که به آن مبتلا شدهاند، دچار حواسپرتی و کاهش حافظه میشوند، در نتیجه ممکن است زمان مصرف قرص و داروها را اشتباه کنند. بسیاری از افرادی که بیشتر به قرص نیاز دارند، از قرصهای رایگان استفاده نمیکنند.
حدود یک قرن پیش، بیش از 80 درصد کودکان در اروپای صنعتی و نیمکره شمالی آسیب استخوانی ناشی از بیماری راشیتیسم داشتند. پدربزرگ نویسنده این مطلب نیز در دهه 1910 در کانادا بزرگ شد و به راشیتیسم مبتلا بود، او زندگی خود را با پاهای به شکل کمانی ادامه میداد. راشیتیسم ناشی از کمبود ویتامین دی است. ویتامین دی همان ویتامینی است که اگر در معرض نور خورشید قرار بگیریم، آن را جذب خواهیم کرد. زیرا بدن هنگامی که پوست در معرض نور خورشید باشد، آن را ایجاد میکند. در زمستانهای سرد و طولانی کانادا، نور خورشید زیاد وجود ندارد، در نتیجه پوست بدن افراد به مقدار زیادی در برابر نور قرار ندارد و از این ویتامین بهره نخواهد برد.
در دهه 1930، تعدادی از کشورها، از جمله کانادا، افزایش غنیسازی مواد غذایی ضروری با ویتامین دی را ضروری میدانستند. یک شبه، موارد کمبود ویتامین دی و راشیتیسم تقریباً از بین رفت. متأسفانه، این روند ممکن است با برخی شواهد ناشی از افزایش نرخ راشیتیسم، کمی تغییر کند.
در انگلیس، مردم حتی بیشتر از مردم کانادا به ویتامین دی نیاز دارند. بیشتر مناطق مسکونی کانادا در جنوب انگلستان قرار دارد. در انگلیس، روزها در زمستان کوتاهتر است و زمان کمتری نیز برای قرار گرفتن در معرض آفتاب پوست وجود خواهد داشت. بیشتر افراد قبل از طلوع خورشید به مدرسه یا محلکار میروند و پس از غروب خورشید مدرسه یا دفتر خود را ترک میکنند. پوست این چنین افرادی هرگز در معرض نور آفتاب قرار نمیگیرد. در این چنین شرایطی است که کمبود ویتامین دی به راحتی فراهم میشود.
کمبود ویتامین دی خیلی رایج به نظر میرسد؛ حدود یک میلیارد نفر در جهان، یک چهارم از بزرگسالان و یک دهم از کودکان در انگلستان از این کمبود رنج میبرند. کمبود ویتامین دی (کمتر از 12 نانوگرم/ میلیلیتر در خون) بسیار نادر است؛ زیرا رژیمهای غذایی از سالهای قبل بهبود یافته است. ماهیهای روغنی، گوشت قرمز، تخم مرغ، برخی از قارچها و غلات صبحانه غنیشده حاوی ویتامین دی هستند. اما کمبود خفیفتر این ماده (کمتر از 20 نانوگرم/ میلیلیتر در خون) بسیار شایعتر است و خطر ابتلا به بیماریهای مختلف در استخوان، خون و مشکلات تنفسی را افزایش میدهد.
مصرف ویتامین دی خطر شکستگی استخوانها را کاهش میدهد، عملکرد عضلات را بهبود میبخشد و حتی ممکن است خطر مرگ ناشی از ابتلا به برخی سرطانها را نیز کاهش دهد. مطالعه بزرگی با حضور 7000 بیمار انجام شد، اینچنین نشان داد که زنانی که در دوران بارداری ویتامین دی مصرف میکنند، کمتر در معرض بیماریهای پری-اکلامپسیا (کاهش جریان خون ارسالی به جفت)، دیابت حاملگی، وزن کم نوزاد هنگام تولد و احتمالا خونریزی بعد از زایمان قرار میگیرند. مطالعه دیگری که تقریباً با صد هزار نفر انجام شد، نشان داد که مصرف مکملهای ویتامین دی میزان مرگ زودرس را تا حد کمی کاهش میدهد. با وجود این همه مزایا، چرا با تقویت غذاهای اساسی به ویتامین دی مخالف هستیم؟
لیبرتاریسمها (کسانی که به آزادی اراده و حق تفکر و بیان آزادانه باور دارند) ممکن است بگویند که افراد باید خود انتخاب کنند که ویتامین دی مصرف میکنند یا خیر. زیرا با تغذیه اجباری با ویتامین دی، آزادی افراد نقض میشود و مقدار مالیات نیز افزایش پیدا میکند. همچنین، ویتامین دی زیاد باعث آسیب و صدمه زیاد به بدن میشود. خطر ابتلا به موارد مختلفی از جمله دفع ادرار بیش از حد، احساس تشنگی، سرگیجه، سردرد، درد استخوان، سنگ کلیه و حتی نارسایی کبدی را در افراد افزایش میدهد. همچنین مصرف ویتامین دی میتواند با برخی از داروهای تجویز شده مانند استاتینها تداخل داشته باشد. برخی مطالعات همچنین حاکی از آن است که طعم شیری که با ویتامین دی غنی شده است، با شیر معمولی متفاوت است.
تعادل داشته باشید!
روشهای سادهای برای بهرهمندی از ویتامین دی و جلوگیری از مشکلات استفاده از آن وجود دارد. برخی از اعتراضها بر اساس شواهد درستی نیست. به عنوان مثال، غذاهای اصلی به ندرت با ویتامین دی غنیسازی میشود. یک تحلیل اقتصادی وجود دارد که نشان میدهند منافع اقتصادی (صرفهجویی در هزینه به دلیل اینکه تعداد کمتری از افراد از کمبود ویتامین دی رنج میبرند) بیشتر از هزینهها در این راه است.
برای جلوگیری از تحمیل ویتامین دی به مردم، راهحلی وجود دارد این است که دولت غنیسازی را به مردم توصیه کند و یارانه دهد. شرکتهایی که ویتامین دی را به شیر و نان خود اضافه کردند، میتوانند به دنبال راهنماییهای بهداشت عمومی انگلیس، آن را تبلیغ نیز کنند.
برای جلوگیری از مصرف بیش از حد ویتامین دی، غذاها نباید بیش از حد غنی شوند. سازمان بهداشت جهانی دستورالعملهایی برای مقدار ایمن غنیسازی ویتامین دی ارائه کرده است. در کانادا و ایالات متحده، شیر به مقدار حدود 1 میکروگرم در 100 میلیلیتر غنی شده است. نوشیدن یک فنجان شیر حدود 3 میکروگرم ویتامین دی بدن افراد را تأمین میکند، یعنی چیزی کمتر از یک سوم آنچه در حال حاضر در انگلیس توصیه میشود. اگر حدود 100 فنجان شیر غنیشده بنوشید، در آن صورت در اثر ویتامین دی آسیب خواهید دید. دادن حق انتخاب به مردم باعث میشود تا دیگر اعتراضی برای تغییر طعم غذای غنیشده که با غذای اصلی متفاوت است، نداشته باشند.
در آخر، هرکسی که دارویی مصرف میکند و با ویتامین دی تداخل دارد، باید به پزشک اطلاع دهد، چون ممکن است مقدار ویتامین دی جذب شده از غذاهای غنیشده به همراه دارو و قرصها بسیار زیاد باشد که باعث شود آسیبهایی به بدن فرد وارد شود. اگرچه، باز هم، در کشورهایی که مجاز به تقویت مواد غذایی با ویتامین دی هستند، این مسئله جزو مشکلات محسوب نمیشود.
تقویت مواد غذایی ضروری با مقادیر معقول ویتامین دی، اقدامی ارزانقیمت است که فواید کوچک اما مهمی برای سلامتی افراد دارد. غنیسازی مواد غذایی با ویتامین دی، پیش از فصل آنفلوآنزا یا موج دیگر ویروس کرونا در کشورها انجام خواهد شد.