آیا ممکن است تغییرات آب و هوایی منجر به شیوع ویروس کرونا شده باشد؟

اگر تغییرات آب و هوایی سال گذشته منجر به آتش‌سوزی‌های بزرگ شده است، اما همه‌گیری جهانی نشان داده است که ما انسان‌ها تا چه اندازه به طبیعت و محیط زندگی خود وابسته‌ایم. اکنون، برخی دلایل همه‌گیری ویروس کرونا و تغییرات آب و هوایی در ادامه آورده شده است که نشان از مرتبط بودن آن‌ها دارد. با ما همراه باشید.

خفاش‌ها قادرند با ویروس‌هایی زندگی کنند که می‌توانند به راحتی حیوانات دیگر را از بین ببرند. در حالی که سیستم ایمنی ابرقدرت برای آنها یک نعمت بوده است، اجازه می‌دهد این پستانداران در سراسر جهان رشد کنند؛ ولی این موجودات برای  انسان‌ها خوشایند نیست، زیرا آنها این ویروس‌ها را هر کجا که می‌روند با خود حمل می‌کنند.

در حال حاضر، یک مطالعه جدید نشان داده است که با گرم شدن آب و هوا طی قرن گذشته، افزایش نور خورشید و دی اکسید کربن و تغییر در بارندگی، مناطق بوته‌زار استوایی جنوب چین به دشت‌ها و مناطق جنگلی که زیستگاه اصلی خفاش‌ها است، تبدیل شده است. بیش از 40 گونه خفاش جدید به آنجا نقل مکان کردند. رابرت بییر، جانورشناس از دانشگاه کمبریج گفته است:

اینکه چگونه گونه‌های خفاش در نتیجه تغییرات آب و هوایی در مکان‌های جدیدی ساکن شده‌اند، می‌تواند گام مهمی در بازسازی منشا شیوع COVID-19 باشد.

برای بررسی این موضوع، بییر و همکارانش از اوایل دهه 1900 برای ساختن نقشه توزیع آنها از داده‌های مربوط به پوشش گیاهی، دما، بارش، پوشش ابر و نیازهای گیاهی گونه خفاش‌های جهان استفاده کردند. سپس آنها این را با توزیع گونه‌های امروزی مقایسه کردند. بییر توضیح داد:

با تغییر آب و هوا در زیستگاه‌ها، گونه‌ها مناطقی را ترک کرده و به مناطق دیگری رفتند و ویروس‌های خود را نیز با خود بردند. این نه تنها مناطقی را که ویروس وجود دارد تغییر داد، بلکه به احتمال زیاد امکان تعاملات جدید بین حیوانات و ویروس‌ها را فراهم می‌کند و باعث انتقال یا تکامل ویروس‌های مضر می‌شود.

از هر چهار بیماری عفونی در حال ظهور در افراد سه مورد بیماری مشترک انسان و دام است یعنی آنها از حیوانات ناشی می‌شوند. ویروس‌های کرونا بیش از یک سوم از ویروس‌های خفاش توالی یافته را تشکیل می‌دهند. بخش‌های سازنده بیماری همه‌گیری سال 2002 سارس در خفاش‌ها از یک غار مشاهده شده و اکنون بدن آنها توانایی ساخت پیش‌سازهای دیگر بیماری مربوط به SARS-CoV-2 را دارد. بین آنها، 40 گونه خفاش مهاجر نسبتاً اخیر به استان یوننان چین بیش از 100 نوع ویروس کرونا دارند. شواهد ژنتیکی نشان می‌دهد که نوع اولیه SARS-CoV-2 از همین منطقه بوده است.

با این وجود بیشتر این ویروس‌های کرونا نمی‌توانند ما را آلوده کنند. اکنون برخی از گونه‌های خفاش‌ها به دلیل اینکه گونه‌های دیگر ناخواسته باعث شیوع ویروس می‌شوند، باعث می‌شود محققان به اشتباه آن را ردیابی کنند، حتی اگر این حیوانات نقش مهمی در اکوسیستم‌های ما داشته باشند. حداقل 500 گونه گیاهی به گرده‌افشانی خفاش (مانند موز، انبه و آگاو) بستگی دارد، سایر گیاهان به مدفوع آنها بستگی دارند و برخی از گونه‌ها با بلعیدن حشرات کنترل می‌شوند (از جمله پشه‌های مزاحم، بیماری).

اما اقدامات مضر و بی‌وقفه ما بیشتر و بیشتر به سمت زیستگاه‌های طبیعی باقی مانده، از طریق فرایندهایی مانند جنگل‌زدایی که همچنین باعث تغییر آب و هوا می‌شود، تعاملات ما بین این حیوانات و در نتیجه احتمال مواجهه با ویروس‌های آنها را افزایش می‌دهد. زیستگاه‌های تخریب شده همچنین سیستم ایمنی حیوانات موجود در آنها را تحت فشار قرار داده و ضعیف می‌کنند و احتمال بیشتری برای ویروس‌ها ایجاد می‌کنند تا بتوانند از بین موانع گونه‌ها عبور کنند. یک مطالعه که سال گذشته انجام شد، نشان داد که در میان گونه‌های حیات وحش در معرض تهدید، کسانی که به دلیل بهره‌برداری و از بین رفتن زیستگاه کاهش جمعیت دارند، ویروس بیشتری را با انسان به اشتراک می‌گذارند.

بایر و تیم با احتیاط گفته‌اند که کسی هنوز منشأ دقیق SARS-CoV-2 را نمی‌داند؛ بنابراین نتیجه‌گیری آنها هنوز قطعی نیست و مطالعات بیشتر بر اساس پوشش گیاهی مختلف و استفاده از مدل‌های مختلف برای تأیید یافته‌های آنها مورد نیاز است. سایر متغیرهایی که احتمالاً بر توزیع خفاش تأثیر می‌گذارند، مانند گونه‌های مهاجم و آلودگی، نیز باید بررسی شوند.

گرچه همبستگی با علیت برابر نیست، تحقیقات در حال رشد حاکی از آن است که تغییرات آب و هوایی محرک عوامل بیماری‌زایی است که میزبان‌های جدید را آلوده می‌کند. ما حتی نمونه‌هایی داریم که تغییرات تاریخی آب و هوایی جهانی با اختلالات محیطی همراه بوده و منجر به بیماری‌های عفونی در حال ظهور شده است.

کمیلو مورا، متخصص زیست شناسی، از دانشگاه هاوایی، مانوآ گفته است:

این واقعیت که تغییرات آب و هوایی می‌تواند انتقال عوامل بیماری‌زای حیات وحش به انسان را تسریع کند، باید زنگ خطری فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای باشد.

برای کاهش این خطرات، بییر و همکارانش توصیه می‌کنند که تدابیری برای محدود کردن تعاملات انسانی و حیات وحش از جمله وضع مقررات قوی در شکار و تجارت حیات وحش، کاهش رسوم غذایی و دارویی وابسته به حیات وحش و ایجاد استانداردهای دقیق رفاه حیوانات در مزارع، بازارها و حمل و نقل وجود داشته باشد. برای انجام این کار ما باید نیازهای اقتصادی اجتماعی را درنظر بگیریم.همچنین بسیار مهم است که ما برای سالم نگه داشتن گونه‌ها از زیستگاه‌های طبیعی محافظت کنیم، اقدامی که می‌تواند به کاهش تغییرات آب و هوایی نیز کمک کند.

با توجه به احتمال ایجاد شده توسط تجزیه و تحلیل ما که انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی ممکن است یک عامل موثر در شیوع SARS-CoV-1 و SARS-CoV-2 باشد، ما خواستار کاهش قاطع تغییرات آب و هوایی و برنامه‌هایی برای بهبود اقتصادی از جمله به عنوان بخشی از COVID-19 هستیم.