حتما می‌دانید که خنک‌کننده‌های کامپیوتر، به 2 دسته آبی و بادی (مایع و فن) تقسیم می‌شوند. حال شاید بخواهید بدانید که هرکدام چه ویژگی‌هایی داشته و چگونه کار می‌کنند. در ادامه قصد داریم که به مقایسه خنک کننده آبی و بادی بپردازیم.
منظور از خنک‌کننده‌های آبی (مایع) چیست؟
همانند اتومبیل‌ها، خنک‌کننده‌های آبی سخت‌افزارهای کامپیوتر نیز به یک رادیاتور مجهز هستند. در این خنک‌کننده‌ها، آب در میان سینک حرارتی (هیت سینک) جریان پیدا می‌کند. در واقع گرمای پردازنده شما به این سینک حرارتی منتقل می‌شود.
با گرم شدن مایع داخل سینک حرارتی (به دلیل فعالیت سخت‌افزار)، این مایع به داخلی رادیاتوری که در جایی دیگر از کیس شما قرار دارد، منتقل می‌شود. بدین ترتیب گرمای حاصله، به محیط خارج از کیس منتقل می‌شود. در نهایت هم مایع سرد شده، مجددا به داخل سینک حرارتی بازمی‌گردد و این فرایند همین‌طور تکرار می‌شود.
خنک‌کننده‌های مایع نسبت به خنک‌کننده‌های بادی، کارایی بیشتری دارد. دلیل این موضوع نیز این است که مایع گرم شده به خارج از محفظه، منتقل شده و مایع سرد شده با آن جایگزین می‌شود. بدین ترتیب بهتر می‌توان دمای پردازنده و یا سایر سخت‌افزارها را پایین نگه داشت.
مقایسه خنک کننده آبی و بادی
خب، بهترین روش جهت خنک نگه داشتن سخت‌افزارهایی همانند CPU چیست؟ اول از همه باید به شما بگوییم که خنک‌کننده‌های آبی نسبت به خنک‌کننده‌های بادی، دارای کارایی بیشتری هستند. دوم هم اینکه خنک‌کننده‌های مایع باعث می‌شوند که پردازنده موردنظر بتواند در فرکانس‌های بالاتر به فعالیت بپردازد. دلیل این موضوع نیز به گرمای کمتر و همچنین اعمال کنترل بیشتر بر گرما بازمی‌گردد.
یکی از محصولات جانبی مشتق از خنک‌کننده‌های آبی، کیس‌هایی هستند که همین کار را در مقیاسی بزرگ‌تر انجام می‌دهند. چنین سیستم خنک‌کنندگی می‌تواند گرمای ایجاد شده را مستقیما به خارج از کیس انتقال دهد. این در حالی است که خنک‌کننده‌های بادی (یا همان فن‌ها)، گرما را از سخت‌افزار موردنظر دور کرده، اما آن را همچنان در کیس نگه می‌دارند.
به همین دلیل است که افرادی که قصد اورکلاک کردن CPU خود را دارند، فقط از خنک‌کننده‌های مایع استفاده می‌کنند. حتی گاهی اوقات در سناریوهای نادری، کاربران توانسته‌اند که با استفاده از خنک‌کننده‌های آبی پیچیده، فرکانس کاری سخت‌افزارها را 2 برابر کنند.
یکی دیگر از مزایای خنک‌کننده‌های آبی نسبت به خنک‌کننده‌های بادی این است که دیگر نیازی نیست که نگران صدای زیاد فن‌ها در هنگام پردازش‌های سنگین باشید. به هر حال با بالا رفتن دور فن‌ها، هرچقدر هم که فن‌های شما باکیفیت باشند، آنگاه بازهم می‌توانید صدای آن‌ها را بشنوید.
این مطلب را نیز بخوانید: 5 روش برای خنک کردن یک لپ‌تاپ داغ
معایب خنک‌کننده‌های آبی
خنک‌کننده‌های مایع جهت داشتن کارایی لازم، نسبت به خنک‌کننده‌های بادی به فضای بیشتری نیاز دارند. یک کیت خنک‌کننده مایع نیازمند فضا برای پیشرانه، مخزن مایعات، سیستم لوله‌کشی، فن‌ها و منبع تغذیه است. اگر پیش‌تر یک کیس مبتنی بر سیستم خنک‌کنندگی بادی داشته‌اید، اکنون جهت نصب سیستم خنک‌کنندگی آبی، باید یک کیس بزرگ‌تر تهیه کنید.
البته می‌توانید بخش بزرگی از سیستم خنک‌کنندگی را در خارج از کیس خود قرار دهید، اما این کار را پیشنهاد نمی‌کنیم، زیرا مقداری از فضای اطراف کیس را اشغال کرده و اگر میز شما چندان بزرگ نباشد، آنگاه این موضوع می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. هر چند که با پیشرفت فناوری، سیستم‌های خنک‌کنندگی مایع نیز جمع‌و‌جورتر شده‌اند، اما بازهم فضای بیشتری را نسبت به یک خنک‌کننده بادی، اشغال می‌کنند.
یکی از معایب خنک‌کننده‌های مایع جدید که دارای سیستم گردش بسته هستند، این است که فقط می‌توانند یک سخت‌افزار مشخص را خنک کنند. با این اوصاف اگر بخواهید که CPU و کارت گرافیک خود را خنک نگه دارید، آنگاه باید 2 عدد خنک‌کننده مایع خریداری کنید. اگر این خنک‌کننده‌ها را به‌درستی نصب نکنید، آنگاه می‌توانند به سخت‌افزارهای شما آسیب برسانند. به همین دلیل بهتر است که در این زمینه، کار را به کاردان بسپارید.
آیا خنک‌کننده مایع، ارزش خرید دارد؟
بسیاری از کاربران، هنوز هم بیشتر از خنک‌کننده‌های بادی استفاده می‌کنند. دلیل این موضوع نیز به آشنایی بیشتر، سهولت در استفاده و همچنین قیمت کمتر فن‌ها مربوط می‌شود. به هر حال با توجه به پیشرفت فناوری‌های ساخت خنک‌کننده‌های آبی و همچنین کوچک‌تر شدن اندازه آن‌ها، این خنک‌کننده‌ها نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند.
همچنین در رابطه با خنک‌کننده‌های مایع سیستم بسته نیز باید بگوییم که نصب آن‌ها بسیار آسان‌تر بوده و همچنین تقریبا نیازی هم به نگهداری و مراقبت ندارند. بسته به هدفی که دارید، شاید یک خنک‌کننده آبی شخصی‌سازی شده، کارایی بیشتری نسبت به یک مدل سیستم بسته داشته باشد، اما در هر صورت دومی ریسک کمتری دارد. البته در قیاس با خنک‌کننده‌های بادی، خنک‌کننده‌های مایع هنوز هم برتری‌ها و مزیت‌های بیشتری دارند.
برخی از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری، مشغول قرار دادن خنک‌کننده‌های آبی در لپ‌تاپ‌های تولیدی خود هستند. چنین موضوعی در صورت تحقق می‌تواند عملکرد این دستگاه‌ها را تا حد زیادی بهبود بخشد. در حال حاضر تنها در رایانه‌های رده-بالای دسکتاپی می‌توان خنک‌کننده‌های مایع را مشاهده کرد، البته آن‌هم در صورتی که این دستگاه‌ها متعلق به حرفه‌ای‌ها باشند.
این مطلب را نیز بخوانید: با بهترین ابزارهای بررسی دمای پردازنده مرکزی آشنا شوید
پرسش و پاسخ‌های مرتبط با خنک‌کننده‌های مایع
اگر در رابطه با این نوع از خنک‌کننده‌ها چندان اطلاعاتی نداشته باشید، آنگاه شاید پرسش‌هایی همانند “آیا خنک‌کننده آبی می‌تواند به CPU من آسیب بزند؟” را در سر داشته باشید. در ادامه قصد داریم که به پاسخ چند پرسش رایج در این زمینه بپردازیم.
آیا خودم می‌توانم یک خنک‌کننده مایع را نصب کنم؟
خیر. بهتر است که در صورت نداشتن تجربه کافی، این کار را انجام ندهید. اگر این پرسش شما است، پس می‌توان این نتیجه را گرفت که بار اولتان است که این کار را انجام می‌دهید. بنابراین بهتر است که کار را به یک کاربلد سپرده و یا اینکه در این رابطه، بیشتر تحقیق کنید.
اگر با تماشا کردن چندین ویدیو بازهم نتوانستید که به توانایی‌های خود اعتماد کنید، آنگاه بهتر است که شخصی دیگر، این کار را برای شما انجام دهد. همچنین بهتر است که در حین انجام کار، پرسش‌های خود را از آن شخص پرسیده تا دفعه بعدی بدانید که باید چه کار کنید.
آیا می‌توان از آب عادی استفاده کرد؟
بله، جهت پر کردن مخزن سیستم خنک‌کننده مایع خود می‌توانید از آب لوله‌کشی نیز استفاده کنید. البته اگر می‌توانید، آنگاه بهتر است که از آب مقطر استفاده کنید. آب مقطر، خالص‌ترین نوع آب بوده و کمترین مشکل را نیز برای شما به وجود می‌آورد. دلیل این موضوع نیز این است که ناخالصی‌های آب لوله‌کشی در این آب وجود ندارند.
آیا استفاده از خنک‌کننده مایع برای CPU خطرناک است؟
خود این قضیه، مشکلی ندارد، اما نصب نادرست تجهیزات می‌تواند خطراتی را برای سخت‌افزارهای شما به وجود آورد. به‌عنوان مثال، می‌توان به نشت مایع در صورت نصب نادرست یکی از قطعات، اشاره کرد. به همین دلیل است که بهتر است یک متخصص این کار را برای شما انجام دهد.
در صورت نشت مایع، چه اتفاقی می‌افتد؟
نشت مایع، بدترین سناریویی است که می‌تواند در این زمینه برای شما رخ دهد. یکی از دلایل اصلی نشت مایع، مربوط به چفت نشدن قطعات است. همچنین ترک برداشتن و یا مسدود شدن لوله‌ها نیز می‌تواند از دلایل وقوع این موضوع باشد. به هر حال در صورت وقوع چنین مشکلی، قطعات خراب شده را باید تعویض کنید.
پیشنهاد می‌کنیم که در طول 24 ساعت اول کار کردن خنک‌کننده، آن را دقیقا بررسی کنید و از صحت کارکرد آن، اطمینان حاصل نمایید. به هر حال شما که نمی‌خواهید با خراب شدن قطعات، متوجه این موضوع شوید. گام‌های لازم به محض اطلاع از نشتی مایع:
- فورا کامپیوتر را خاموش کنید.
- کابل را از پریز برق جدا کنید.
- کیس رایانه خود را باز کنید.
- با استفاده از یک دستمال، سعی کنید که مایع ریخته شده را جذب کنید.
- تمامی قطعاتی را که خیس شده‌اند، خارج کنید.
- قطعات خیس شده را با دقت خشک کنید.
- همه سخت‌افزارها را به مدت 24 الی 48 ساعت در معرض هوا قرار دهید تا خشک شوند. هر چه این مدت طولانی‌تر باشد، بهتر است.
- همه قطعات را مجددا در جای خود قرار دهید.
تماس با آب، همیشه سریعا باعث غیرقابل استفاده شدن سخت‌افزارها نمی‌شود. قطع سریع جریان برق، بسیار حیاتی است. دلیل این موضوع نیز به واکنش به وجود آمده در هنگام برخورد آب و الکتریسیته که در نهایت باعث خوردگی و زنگ‌زدگی قطعات می‌شود، بازمی‌گردد.
سخن پایانی
در بالا سعی کردیم که به مقایسه خنک کننده آبی و بادی بپردازیم. اگر قصد استفاده از خنک‌کننده‌های آبی را دارید، آنگاه بهتر است که اطلاعات کافی را جمع‌آوری کنید. همچنین در زمینه نصب نیز نباید از درخواست کمک بترسید. اگر این کار را به‌درستی انجام دهید، آنگاه دمای قطعات کامپیوتر خود را کاهش داده و در نتیجه به افزایش عمر آن‌ها، کمک کرده‌اید.
میشه به خنک کننده ابی ضد یخ یا مواد دیگه ای اضافه کرد؟
شاید خنده دار بنظر برسه ولی سوالم جدیه . ضد یخ باعث میشه اب دیر تر به دمای جوش برسه و خنک بمونه و بخار نشه
این خنک کننده ها چین دیگه چه خفنن از سیستم موتور و رادیاتور ماشین من پیشرفته ترن