مراقبت از سلامت روان در کشور ما هنوز متاثر از دلایلی همچون قیمت بالای خدمات روانشناسی، باورهای غلط فرهنگی یا در دسترس نبودن خدمات مشاوره است. بنابراین با وجود اینکه مشورت با یک فرد متخصص و کمک گرفتن از روانشناسان و مشاوران می‌تواند در تصمیمگیری و عبور از موقعیت‌های سخت و پیچیده‌ی زندگی کمک‌کننده باشد اما بسیاری از افراد همچنان از این امکان بی‌بهره‌اند. آن هم در شرایط امروز جامعه که به دلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محدودیتهای همه‌گیری کرونا فشارهای روزمره‌ی زیادی روی افراد است. بنابر آمار منتشر شده از دفتر سلامت روان وزارت بهداشت حدود ۲۳ درصد از جمعیت کشور به نوعی دچار اختلالات روان هستند و حدود ۶۶ تا ۷۵ درصد از این افراد برای درمان به روانپزشکان، روانشناسان و متخصصان سلامت روان مراجعه نمی‌کنند. اما بسیاری از روانشناسان و مشاورانی که با اسنپ‌دکتر همکاری میکنند، معتقدند مشاوره‌ی روانشناسی آنلاین به دلیل افزایش دسترسی همگان به خدمات مشاوره، قیمت پایین و ناشناس ماندن مراجعان در مشاوره‌ی غیرحضوری توانسته افراد مختلفی را از سراسر ایران خصوصا از شهرهای دور افتاده و محروم به دریافت مشاوره‌ی روانشناسی ترغیب کند.
مشاوره‌ی روانشناسی فراتر از مرزها؛ از محروم‌ترین شهرها تا کشورهای دیگر
معصومه مختارپور روانشناس، مشاور خانواده، ازدواج و مسائل جنسی و استاد دانشگاه است، او درباره‌ی تجربه خود در زمینه‌ی ارائه‌ی مشاوره به افرادی از طیف‌های مختلف در اسنپ‌دکتر می‌گوید: «با توجه به اینکه من بیش از ۲۰ سال سابقه‌ی کار در حوزه‌ی روانشناسی و مشاوره دارم و تحصیلاتم در حوزههای کودک، خانواده و روانشناسی بالینی است به افراد زیادی از طیف‌های گوناگون جامعه مشاوره داده‌ام. اما فکر می‌کنم این طیف با شروع همکاریام با اسنپ‌دکتر بسیار متنوعتر شده است. غالبا در ابتدای هر مشاوره با چند سوال تلاش می‌کنم درک بهتری از بافت فرهنگی و خانوادگی فرد داشته باشم. بر همین اساس متوجه شدم که در این اپلیکیشن با کاربران مختلفی روبه‌رو هستم؛ مراجعانی از شهرهای مختلف ایران و حتی مناطق محروم و شهرهای کوچک که دسترسی به اینترنت این امکان را به آن‌ها داده که از مشاوره‌ی روانشناسی بهره‌مند شوند. جالب اینکه در این مدت حتی از خارج از کشور برای مثال از ترکیه و چین هم مراجع داشته‌ام.»
دسترسی به مشاوره‌ی روانشناسی با کمترین هزینه
دکتر مختارپور امکان محک زدن مشاوران را از دیگر مزایای اسنپ‌دکتر می‌داند و می‌گوید: «اصولا در مشاوره‌ی روانشناسی خیلی مهم است که فرد با مشاور و روانشناس خود ارتباط برقرار کند. در مشاوره‌ی حضوری، عملا امکان مراجعه به مشاوران مختلف و انتخاب از بین آن‌ها برای افراد سخت‌تر است. اما افراد در اسنپ‌دکتر با کمترین هزینه میتوانند به مشاوران مختلف دسترسی پیدا کنند و مشاور مناسب را برای خود انتخاب کنند. گاهی هم افراد می‌خواهند درباره‌ی مسائلی که به هر حال برای آن‌ها تابوست، مثل مسائل جنسی صحبت کنند و مشاوره‌ی آنلاین به آن‌ها این امکان را میدهد که در تماس تلفنی بدون خجالت، نکات تاریک زندگی خود را روی دایره بریزند و درباره‌ی آن‌ها حرف بزنند».
او ادامه میدهد: «برای خود من هم همکاری با اسنپ‌دکتر و دسترسی به مراجعانی از طیف‌های مختلف تجربه‌ی بسیار خوبی بوده. علاوه بر این از آنجایی که در اسنپ‌دکتر پزشکان و روانشناسانی با تخصص‌های مختلف وجود دارند، در صورت نیاز می‌توانیم مراجعان را به این متخصصان ارجاع دهیم تا روند درمان با سرعت بیشتر و کیفیت بهتری دنبال شود.»
از اختلافات زناشویی تا مشاوره برای فرزندان
شکوه جباری مشاور خانواده، ازدواج، کودک و نوجوان است و درباره‌ی تجربه‌ی خود از مشاوره در اسنپ‌دکتر می‌گوید: «افراد زیادی از شهرهای مختلف حتی شهرهای دور افتاده در رابطه با موضوعاتی مثل اختلافات زناشویی، طلاق و غیره برای مشاوره با من تماس می‌گیرند. به نظر می‌رسد مراجعان از کیفیت مشاورهها راضی هستند و به همین دلیل دوست دارند روند مشاوره ادامه پیدا کند. بنابراین بسیاری از این جلسه‌های مشاوره‌ی آنلاین چند ماه ادامه پیدا میکند. خیلی از افرادی هم که تماس می‌گیرند والدینی هستند که درباره‌ی استفاده از اینترنت و روابط فرزندانشان در فضای مجازی نیاز به مشورت دارند و خیلی از تماسها هم در زمینه‌ی مشاورههای پیش از ازدواج است.»
نقش اینترنت و اپلیکیشن‌های پزشکی در ترویج فرهنگ مشاوره
اعظم دشتی دکترای مشاوره، روان درمانگر و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی است. او معتقد است که اسنپ‌دکتر نقش مهمی در ترویج فرهنگ مشاوره دارد و در این باره می‌گوید: «من در این مدت نه تنها به افرادی از شهرهای مختلف مشاوره داده‌ام، بلکه مراجعانی از مناطق بسیار کوچک و دور افتاده از مرکز هم داشته‌ام که به خدمات مشاوره دسترسی ندارد و بدون وجود اسنپ‌دکتر و مشاوره‌ی آنلاین نمی‌توانستند با یک متخصص صحبت کنند. به نظرم اسنپ‌دکتر می‌تواند به خودش افتخار کند که توانسته چنین تغییری را در جامعه ایجاد کند.»
مشاوره‌ی آنلاین؛ فضای امنی برای حرف زدن
این استاد دانشگاه با اشاره به نیاز جامعه‌ی ما به خدمات روانشناسی و سلامت روان تاکید میکند: «در شرایط کنونیِ جامعه‌ی ما به دلیل بالا بودن میزان اضطراب پایه و شرایطی که کرونا ایجاد کرده به خدمات مشاوره نیاز مبرمی وجود دارد. ایجاد امکان مشاوره برای مردم و کمک گرفتن از یک متخصص واقعا کار بزرگی است. در بسیاری از کشورهای دنیا چنین خدماتی از سوی مراکز درمانی و دانشگاهها -نه فقط از سوی مشاوران بلکه به وسیله‌ی دانشجویان روانشناسی- هم ارائه می‌شود؛ فقط برای اینکه افراد بتوانند با یک نفر حرف بزنند.»
او معتقد است: «افراد به دلیل مشکلات کلان در جامعه، نمیتوانند همه جا خود واقعیشان را بروز بدهند و بنابراین نیاز زیادی به مشاوره دارند؛ فضای امنی که بتوانند به راحتی در آن صحبت کنند. حتی اگر این مشاوره به درمان هم منجر نشود، حداقل می‌تواند کمک کند وضع بدتر نشود. من امیدوارم بیمهها هم در این زمینه وارد شوند و به کمک مشاوره و خدمات روانشناسی بیایند تا با کاهش هزینه‌ها خدمات مشاوره برای همه قابل استفاده باشد. خیلی مهم است که اگر یک مادر با کودک پنج ساله‌ی پرخاشگری مواجه است، از کودکی به او برچسب نزند و با کمک مشاور بتواند رابطه‌ی بهتری با فرزندش داشته باشد.»
مزیت ناشناس بودن و صحبت از رازهای پنهان
مصطفی صادقی دکترای روانشناسی، زوج درمانگر، سکس تراپیست و مشاور افسردگی است. او معتقد است اسنپ‌دکتر دسترسی به مشاوره‌ی روانشناسی را برای افرادی از شهرهای کوچک و حتی روستاهای ایران ایجاد کرده است. مزیت ناشناس بودن در این شکل از مشاوره این فرصت را فراهم آورده تا افراد بتوانند درباره‌ی موضوعاتی که تابوست به راحتی صحبت کنند.
او در این باره می‌گوید: «تنوع جغرافیایی مراجعان در اسنپ‌دکتر برای من بسیار جالب است؛ به طور مثال تا به حال کاربرانی از کشورهای مختلف مثل آمریکا، سوئیس و ژاپن در اسنپ‌دکتر با من تماس گرفته‌اند. همچنین تماسهای زیادی از شهرهای مختلف کشور و حتی روستاهای صعبالعبور گرفته می‌شود و تقریبا از همه‌ی استانها مثل سیستان و بلوچستان، تبریز، شهرکرد، چهارمحال و بختیاری و غیره مراجع داشته‌ام. اگر امکان مشاوره‌ی آنلاین فراهم نبود بسیاری از این افراد نمی‌توانستند از کمک یک روانشناس بهره‌مند شوند. در شهرهای کوچک مسئله‌ی دیگری که وجود دارد این است که افراد همدیگر را به خوبی می‌شناسند و به همین دلیل ترجیح میدهند درباره‌ی مسائل خود، خصوصا مسائل حساس با مشاور هم صحبت نکنند. در برخی موارد افراد می‌خواهند مسائلی را در زمینه‌ی سکس‌تراپی و مسائل جنسی با مشاور مطرح کنند که در گفت‌و‌گوی حضوری برای آن‌ها سخت است. اما در مشاوره‌ی آنلاین خیلی راحت و شمرده این مسائل را با مشاور در میان میگذارند.»
مشاوره‌ی شبانه‌روزی و حفظ جان افراد در شرایط بحرانی
این روانشناس با تاکید بر اینکه تا به حال دست کم جان پنج نفر را در جریان مشاوره‌ی تلفنی از مرگ نجات داده، می‌گوید: «در دسترس بودن امکان مشاوره به صورت شبانه‌روزی برای افرادی که در موقعیت‌های حساس قرار دارند، خدمت بزرگی است. من به خاطر اینکه شبها غالبا کار پژوهشی انجام میدهم تا دیروقت در دسترس هستم و در این مدت کاربرانی با من تماس گرفته‌اند که تصمیم داشتند به زندگی خود پایان دهند. اما به دلیل در دسترس بودن مشاوره توانستند شانس دوباره‌ای به خود بدهند و قبل از قطعی کردن تصمیم با یک متخصص صحبت کنند. خوشبختانه من توانستم با یک مشاوره‌ی انگیزشی آن‌ها را منصرف کنم تا در جلسه‌های بعدی درمان ادامه پیدا کند. گاهی هم فرد آنقدر افسرده است که اصلا نمیتواند از خانه بیرون بیاید و همین که یک کد تخفیف برای مشاوره از سوی اسنپ‌دکتر دریافت میکند، انگیزهای برای او می‌شود تا مشاوره را امتحان و گاه دنبال کند.»
موهبت استفاده از مشاور در شرایط قرنطینه
دکتر صادقی همچنین با اشاره به اهمیت زیاد مشاوره در شرایط همه‌گیری کرونا می‌گوید: «به دلیل شرایط کرونا و قرنطینه، خانوادهها زمان بیشتری را با هم می‌گذرانند و اختلافات خانوادگی بیشتر خودش را نشان میدهد و پررنگتر می‌شود. من گاه تماسهایی داشته‌ام که در اوج درگیری و اختلاف گرفته شده و به کنترل اوضاع و کاهش تنش منجر شده است. این امکان تنها با در دسترس بودن خدمات روانشناسی فراهم شده که بخش بزرگی از مراجعان از این خدمات رضایت داشته‌اند و مشاوره از طریق اسنپ‌دکتر را به اطرافیان خود نیز پیشنهاد داده‌اند.»
