در این مقاله قصد معرفی یکی از فناوری‌هایی را داریم که این روز‌ها نام آن را زیاد می‌شنویم یعنی دالبی اتموس، فناوری برتر در صدای فراگیر.
این روز‌ها نام دالبی اتموس را زیاد می‌شنویم، روی لپ‌تاپ، تلویزیون، اسپیکر و اپ‌هایی مانند اپل‌موزیک. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که این فناوری دقیقا چه کاربردی دارد و تاثیر آن بر روی صدا چیست؟
به‌طور خلاصه این فناوری در ارائه صدای فراگیر کاربرد دارد به باعث می‌شود احساس کنید که صدا‌ها را از دور و بر خود می‌شنوید. اگر با Surround Sound آشنا باشید ممکن است برایتان این سوال پیش آید که SS با دالبی اتموس چه تفاوتی دارد، چراکه هر دو کاربردی مشابه دارند. در ادامه به معرفی و توضیح ساده هر دو می‌پردازیم و تفاوت آن‌ها را نیز بیان می‌کنیم.
Surround Sound
این فناوری یکی از پیشگامان صدای فراگیر بود که به طور خلاصه به جای یک کانال، صدا را با دو یا چند کانال خروجی می‌داد. به طوری که بخشی از صدا را از یک کانال و دیگری را از کانالی دیگر می‌شنویم. هر کانال نیز با یک یا در مورد سینما‌ها با چند اسپیکر به گوش می‌رسد.
تفاوت کانال و اسپیکر
هر کانال به بخشی از صدای کلی گفته می‌شود که می‌توانند مانند یکدیگر باشند و یا هر کدام بخشی را خروجی بگیرند. فایده جدا کردن بخش‌های مختلف صدا در اصل همان بهبود صدای فراگیر است. به‌طوری که برای مثال می‌توان صداهایی که قرار است در پشت مخاطب شنیده شود با یک کانال و صداهایی که از جلو شنیده می‌شوند در کانالی دیگر قرار بگیرند. سپس صدای هر کانال را می‌توان با یک و یا چند اسپیکر پخش نمود. پس لزوما تعداد اسپیکر‌ها در فناوری Surround Sound به معنای صدای فراگیر بهتر نیست و این تعداد کانال‌های صدا است که اهمیت دارند.
برای مثال یک هلیکوپتر در فیلم را تصور کنید. زمانی که این فیلم را بخواهید در سینما ببینید، متوجه خواهید شد که تعداد بسیار زیادی از اسپیکر‌ها در اطراف سالن سینما وجود دارند. اما باید بدانید که در سینما‌هایی که از دالبی اتموس پشتیبانی نمی‌کنند این اسپیکر‌ها در اصل برای رسیدن صدا به تمام مخاطبان است و تفاوتی در صدای خروجی اسپیکر‌های سمت راست سالن با یکدیگر وجود ندارد. حال به هلیکوپتر داخل فیلم بازگردیم! فرض کنید که این هلیکوپتر بخواهد از سمت راست تصویر به چپ و در نهایت به پشت دوربین برود. در این حالت ابتدا اسپیکر مرکزی که پشت تصویر است، سپس اسپیکر کناری نمایشگر، بعد تمام اسپیکر‌های سمت چپ سالن به صورت همزمان و یکسان و در آخر اسپیکر‌های عقب سالن صدای هلیکوپتر را پخش خواهند کرد.
نسخه‌ای از Surround Sound که بیشتر مردم با آن آشنایی دارند نسخه 5.1 است. در این نسخه 5 کانال وجود دارد که معمولا در سینما‌های خانگی هر کدام با یک اسپیکر پخش می‌شوند، و همچنین 1 اسپیکر برای بیس صدا وجود دارد و آن یک دهم در عدد نسخه نیز مربوط به همین بیس است.
نسخه بهبود یافته Surround Sound اما 7.1 نام دارد. همان‌طور که انتظار می‌رود در این نسخه هفت کانال و برای هر کدام یک اسپیکر وجود داشته، که در کنار یک بیس، صدای فراگیر بهتری را در اختیار ما می‌گذارد.
دالبی اتموس
یکی از اولین خصوصیات دالبی اتموس تعداد کانال‌های بیشتر است. به طوری که سیستم‌های صوتی خانگی که از دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند، 5.1.2 و 5.1.4 نام دارند که هر کدام به ترتیب دو و چهار اسپیکر سقفی نیز دارند. بسیاری از مردم تنها تفاوت دالبی را در همین مورد می‌دانند در حالی که جادوی آن چیز دیگری است.
برای توضیح آن بهتر است که مثال هلیکوپتر را با جسمی کوچک‌تر مانند یک پهپاد بررسی کنیم. در اتموس تعداد چنل‌ها دیگر محدودیت ما محسوب نمی‌شوند. اگر پهپاد ما از چپ به راست برود، دیگر بعد از اسپیکر‌های کنار نمایشگر تمامی اسپیکر‌های سمت راست یک صدای مشابه را تولید نمی‌کنند و هر کدام به صورت جداگانه عمل می‌کنند. برای مثال اگر بهپاد بخواهد از جلو به عقب دوربین برود، اسپیکر‌های سمت راست دانه به دانه و به ترتیب صدای آن را پخش می‌کنند که رد شدن این پهپاد را بسیار طبیعی‌تر جلوه می‌دهد.
کار اصلی اتموس دقیقا همین است. اگر اسپیکر‌های یک لپ‌تاپ یا سینما گواهی اتموس را داشته باشند بدین معناست که برنامه اتموس دقیقا از توانایی‌های سیستم صوتی مورد نظر باخبر است و بدون محدودیت در تعداد آن‌ها (محدودیت 128 عددی وجود دارد اما زیاد پیش نمی‌آید که این تعداد اسپیکر نیاز شود) صدا را طوری شبیه سازی می‌کند که در صورت نیاز از یک یا چند اسپیکر به صورت جدا برای تولید صدای یک جسم خاص در فیلم استفاده کند.
ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که اسپیکر‌های لپ‌تاپ و تلویزیون یا امثال آن‌ها که تعداد کم‌تری دارند چگونه از دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند؟ جواب نیز ساده است، دقیقا مانند زمانی که با اسپیکر‌های زیادی سر و کار دارد.
وقتی یک کالا استاندارد و گواهی دالبی اتموس را دارد از تعداد و موقعیت اسپیکر‌های آن و موقعیت حدودی کاربر نسبت به کالا باخبر است و صدا را جوری تفکیک می‌کند و به هر اسپیکر می‌دهد که باز هم صدای فراگیر را ارائه دهد. البته واضح است که کیفیت آن در کالا‌های مختلف متفاوت خواهد بود و برای مثال یک ساندبار بهتر از لپ‌تاپ یا تلویزیون عمل خواهد کرد.
