چرا نمی‌توانیم آب شور بنوشیم؟

۷۱ درصد از سطح زمین را آب پوشانده، اما تنها ۳.۵ درصد آن آشامیدنی است. آب برای زنده ماندن انسان‌ها امری حیاتی به شمار می‌آید ولی با این‌که اقیانوس‌ها ۹۶ درصد از آب‌های زمین را تشکیل می‌دهند، نمک زیادشان سبب شده که نتوانیم از آن‌ها بنوشیم. آب شور دریا تشنگی را برطرف نمی‌کند و حتی نوشیدن بیش از اندازه آن، ممکن است باعث مرگ بر اثر کم‌ آبی بدن شود. اما خب اگر آب شور باز هم آب محسوب می‌شود، پس چرا نمی توانیم آن را بنوشیم؟

جواب این سوال ساده و کوتاه است: حجم نمکی که این آب‌ها در خود دارند، بیش از حدی است که کلیه‌ها‌ی ما می‌توانند هضم کنند.

به گزارش NOAA، تفریبا ۳.۵ درصد وزن آب دریا به خاطر نمکی است که در آن حل شده و اگر ما بخواهیم نمک تمام آب‌های دنیا را بگیریم، اندازه آن چیزی حدود برجی ۴۰ طبقه به بلندای ۱۶۶ متر خواهد شد.

راب دسال، موزه‌دار دانشگاه ژنومی نیویورک سیتی می‌گوید:

نمک آب‌ها آنقدر برای بدن انسان زیاد است که نمی‌تواند به سلامت آن را هضم کند و تمام سلول‌های بدن فقط به آب خالص نیاز دارند. برای اغلب‌ حیوانات، پاکیزگی آب آلوده توسط کلیه‌ها انجام می‌شود. اما وقتی انسان نمک زیادی وارد بدنش می‌شود، باز به حجم بیشتری از آب پاک احتیاج پیدا می‌کند که آن نمک‌ها را از بدنش خارج کند.

این پاکیزکی در بدن انسان به‌واسطه ادرار انجام می‌شود، که با انتقال به مثانه، آب آلوده از بدن خارج می‌شود. اما کلیه‌ها تنها در صورتی می‌توانند ادرار را تولید کنند که نمک موجود در بدن‌، کمتر از مقداری باشد که در خون‌ است؛ حجم نمک در آب شور سه برابر میزان طبیعی‌ست که در خون انسان‌ها وجود دارد. یعنی اینکه برای هر یک لیوان آب شوری که می‌آشامیم، باید به همان میزان آب وارد بدن‌مان کنیم تا بتوانیم نمک‌های اضافی را دفع کنیم.

اما ممکن است بپرسید که چرا دوباره آب شور ننوشیم؟ دلیلش این است که با اینکار حجم نمک را در بدن‌تان افزایش می‌دهید و بعد برای از بین بردن نمک‌ها به آب پاک بیش‌تری نیاز دارید. در نتیجه نوشیدن آب شور نمی‌تواند تشنگی را رفع کند؛ بلکه تنها مسبب تشنه‌تر شدن می‌شود.

بعضی حیوانات آب شور می‌‌نوشند، چرا ما نمی توانیم؟

حیواناتی مثل حیوانات دریایی، بدن‌شان با محیط آبی سازگاری دارد و می‌توانند آب شور بنوشند. پرنده‌های دریایی مثل پنگوئن، مرغ دریایی و آلباتروس‌ها ممکن است هفته‌ها بدون آب پاک به‌سر ببرند و از آب شور بنوشند بدون آنکه مشکلی برای سلامت‌شان پیش بیاید؛ دلیلش این است که آن‌ها به‌طور طبیعی عضوی در بدن‌ دارند که پیش از ورود نمک به کلیه‌ها و خون‌شان، نمک‌های اضافی را تصفیه می‌کند.

حیوانات دیگری مانند دلفین‌ها و نهنگ‌ها هم بدن‌شان به کمبود آب پاک عادت کرده و می‌توانند تا مدت‌ها از آب شور تغذیه کنند. این دسته از حیوانات دریایی، آنزیم‌ها و سلول‌هایی دارند که ساختارشان به آن‌ها اجازه می‌دهد تا نمک بیش از اندازه به بدن‌شان وارد نشود.

ولی چرا ما، یا بخش عظیمی از حیوانات اهل خشکی، نمی توانیم بدن‌مان را به آب شور عادت دهیم تا از آن بنوشیم؟ همانطور که می‌دانیم، حیوانات دریایی میلیون‌ها سال پیش از حیوانات خشکی‌زا وجود داشته‌اند. پس وقتی که انسان‌های اولیه و سایر حیوانات زندگی خود را روی خشکی آغاز کردند، بدن‌شان هم به همان میزان خودش را با شرایط خشکی و نوشیدن آب پاک سازگار کرد.

دسال اضافه می‌کند:

اغلب پیشینیان ما، اعم از حیوانات و انسان‌های اولیه، در معرض آب شور قرار نداشتند. در نتیجه به‌طور طبیعی انسان‌ها آنقدر با آب بی‌نمک خو گرفتند که از بین بردن تعادل موجود در این مسئله، بسیار خطرناک و ناسالم خواهد بود.