متاسفانه در چندسال گذشته، بیماری همه‌گیر کرونا مردم را از نظر سلامتی با مشکلاتی مواجه کرده است که گاهی قابل پیشبینی نبوده‌اند. بر اساس داده‌هایی که از سال‌های اخیر تا به الان جمع‌آوری شده، عوارض و خطراتی مانند مشکلات قلبی و سکته مغزی در میان آنانی که مبتلا به کرونا بوده‌اند، حتی اگر ماه‌ها از آن گذشته باشد، بسیار شایع است.
در دسامبر ۲۰۲۰، یک هفته پیش از آنکه دکتر استوارت کاتز اولین واکسن COVID-19 خود را تولید کند، با تب شدیدی مواجه شد. وی دو هفته را با سرفه و بدن درد گذراند و پس از ماه‌ها کمک به دیگران در برابر بیماری کرونا، خودش اولین واکسن کرونا را به وجود آورد.
روز کریسمس، بیماری کاتز بسیار کمتر شده بود، اما برخی از عوارض ناشی از کرونا را در بخش‌های مختلفی از بدنش، به ویژه قلب خود مشاهده کرد. بالا رفتن از دو پله با نفس تنگی همراه بود و قلبش ۱۲۰ بار در دقیقه می‌تپید. او پس از مدت‌ها دوباره سلامت خود را به دست آورد. اما گزارش‌های مربوط به اثرات COVID-19 بر سیستم قلبی عروقی او را نگران سلامت طولانی‌مدت خود کرده است. کاتز می‌گوید: «از خود می‌پرسم: خب، آیا واقعا بیماری‌ام بهبود یافته است؟»
آیا بیماری‌های قلبی و سکته مغزی از عوارض کرونا هستند؟
در یکی از مطالعاتی که امسال انجام شده، محققان از سوابق وزارت امور بازنشستگان ایالات متحده (VA) برای تخمین اینکه COVID-19 اغلب به مشکلات قلبی عروقی منجر می‌شود یا نه، استفاده کردند. آن‌ها دریافتند افرادی که به این بیماری مبتلا بوده‌اند، در یک سال پس از ابتلا به ویروس کرونا SARS-CoV-2 با خطرات قابل ملاحظه‌ای برای ۲۰ نوع بیماری قلبی عروقی، از جمله مشکلات بالقوه فاجعه‌بار مانند حملات قلبی و سکته مغزی مواجه هستند. محققان می‌گویند که این عوارض حتی در افرادی که به نظر می‌رسد به طور کامل از یک عفونت خفیف بهبود یافته‌اند نیز ممکن است رخ بدهد.
برخی از مطالعات کوچکتر، این یافته‌ها را منعکس کرده‌اند. اما برخی دیگر میزان کمتری از عوارض پس از کرونا را نشان می‌دهند. با توجه به اینکه میلیون‌ها یا شاید حتی میلیاردها نفر به SARS-CoV-2 آلوده شده‌اند، پزشکان در این فکر هستند که آیا این همه‌گیری پس‌لرزه‌های قلبی عروقی را به دنبال خواهد داشت یا خیر. در همین حال، محققان در تلاشند تا بفهمند چه کسانی بیشتر در معرض خطر این مشکلات مربوط به قلب هستند، یا چه مدت این خطر ادامه دارد و چه چیزی منجر به این علائم می‌شود.
کاتر می‌گوید: «این مسئله حفره‌ای عمیق در مسئله بهداشت عمومی ایجاد کرده است. ما هنوز نمی‌دانیم که عوارض کرونا خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد، یا سکته مغزی و یا سایر بیماری‌های قلبی را. هنوز به هیچ‌کدام اطمینان نداریم.»
مجله Nature به سوالات و کشفیاتی که دانشمندان در این زمینه داشته‌اند نگاهی می‌اندازد:
چه تعدادی از افراد در خطر هستند؟
پزشکان مشکلات قلبی عروقی ناشی از کرونا را در حین همه‌گیری گزارش کرده‌اند؛ اما نگرانی‌ها در مورد این موضوع پس از انتشار نتایج مطالعه VA در اوایل سال جاری افزایش یافت. زیاد العلی، اپیدمیولوژیست در دانشگاه واشنگتن در سینت‌لوئی و همکارانش، یکی از گسترده‌ترین تجزیه و تحلیل‌ها را برای توصیف خطرات و اتفاقاتی که پس از مرحله حاد کرونا برای قلب و سیستم گردش خون رخ داده است را، ارائه داده‌اند. محققان بیش از ۱۵۰ هزار جانباز را که از کووید ۱۹ حاد بهبود یافته بودند با همسالان غیر آلوده خود و همچنین با یک گروه کنترل قبل از همه‌گیری مقایسه کردند.
آن دسته افرادی که در حین کرونا بیشتر تحت درمان بوده‌اند، معمولا در معرض این قبیل بیماری‌ها قرار گرفته‌اند. در برخی شرایط، احتمال بیماری‌هایی همچون تورم قلبی و لخته شدن خون در ریه‌ها ۲۰ درصد نسبت به گروهی که به کرونا مبتلا نشده‌اند، افزایش یافته است. اما حتی افرادی که در بیمارستان بستری نشده بودند، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها برایشان بیشتر است. برای نمونه می‌توان به افزایش ۸ درصدی میزان حملات قلبی، تا افزایش ۲۴۷ درصدی در میزان التهاب قلبی اشاره کرد.
برای العلی، این مطالعات انجام شده سندی شد برای آنکه کرونا واقعا می‌تواند سلامت برخی افراد را برای همیشه به خطر بی‌اندازد. این نوع تغییرات در دسته عوارض پس از COVID-19 قرار می‌گیرند که مشکلاتی را که پس از عفونت اولیه ظاهر می‌شوند را پوشش می‌دهند. این اختلال به عنوان کووید طولانی شناخته می‌شود و در مجموع تعاریف زیادی دارد.
مطالعات نشان می‌دهد که ویروس کرونا با طیف گسترده‌ای از مشکلات پایدار مانند دیابت ۲، آسیب مداوم ریه‌ها و حتی آسیب‌های مغزی مرتبط است. العلی می‌گوید که مشکلات قلبی عروقی که پس از عفونت SARS-CoV-2 رخ می‌دهد می‌تواند کیفیت زندگی فرد را در درازمدت کاهش دهد. او می‌افزاید: «درمان‌هایی برای این مشکلات وجود دارد، اما قابل بهبود نیستند.»
آیا عوارض و خطرات ناشی از کرونا قطعی هستند؟
به گفته محققان، علی‌رغم وسعت مطالعه، اما همچنان ایرادهایی در آن یافت می‌شود. این مطالعه ناظرانه است، به این معنی که از داده‌هایی که برای اهداف دیگر جمع‌آوری شده‌اند دوباره استفاده می‌کند. به عنوان مثال، این مطالعه فقط جانبازان VA را در نظر می‌گیرد، یعنی که داده‌ها به سمت مردان سفیدپوست منحرف شده است. اریک توپول، ژنومیست در لا جولای کالیفرنیا، می‌گوید: «ما واقعاً هیچ مطالعه‌ای نداریم که برای جمعیت متنوع‌تر و جوان‌تر انجام شده باشد.» او فکر می‌کند قبل از اینکه دانشمندان بتوانند فرکانس بروز مشکلات قلبی عروقی را تعیین کنند، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
دانیل تانکردی، آمارگیر پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا، به منبع بالقوه دیگری برای سوگیری اشاره می‌کند. در این آزمایش، یکی از گروه‌ها در بخش VA بایستی یک سال کامل به SARS-CoV-2 دچار نشده باشد تا بتواند در مطالعات شرکت کند. تفاوت‌های فیزیکی می‌توانست در این مسئله دخیل باشد که یک گروه شانس کمتری در گرفتن این بیماری داشته باشد، پس این مسئله مشکلات آماری قلبی و عروقی ناشی از کرونا را نیز برطرف نخواهد نکرد. با این وجود، تانکردی گمان می‌کند که این آزمایش به درستی انجام شده است و شانس اشتباه در آن کم است. وی می‌گوید: «ادعایی ندارم که آمار داده شده صد درصد درست هستند، اما قطعا کار‌آمدند.» تانکردی امیدوار است که این آزمایش انجام شده، کمکی باشد به ارزیابی‌های دکتر العلی.
مطالعات دیگر مرتبط به عوارض و مشکلات پس از کرونا
دیگر مطالعات هم تا به الان به همین سو پیش رفته‌اند. برای مثال، داده‌های سیستم مراقبت‌های بهداشتی انگلستان، نشان می‌دهد افرادی که با کرونا در بیمارستان بستری شده‌اند، تقریبا سه برابر بیشتر از افراد غیر آلوده در معرض مشکلات قلبی عروقی عمده در طول هشت ماه پس از بستری شدن در بیمارستان هستند. مطالعه دوم نشان داد که در ۴ ماه پس از عفونت، افرادی که مبتلا به کرونا بودند، در مقایسه با افرادی که آلوده نشده بودند، تقریبا ۲.۵ برابر بیشتر در معرض خطر نارسایی قلب قرار داشتند.
سارا ولف هانسون، مدل‌ساز سلامت در موسسه سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن در سیاتل، از داده‌های العلی برای تخمین تعداد حملات قلبی و سکته مغزی ناشی از عوارض کرونا استفاده کرد. کار منتشر نشده او نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، عوارض پس از کرونا باعث ۱۲ هزار سکته مغزی اضافی و ۴۴هزار حمله قلبی اضافی در ایالات متحده شد. اعدادی که به ۱۸ هزار سکته مغزی و ۶۶ هزار حمله قلبی در سال ۲۰۲۱ افزایش یافت. این بدان معنی است که کوید ۱۹ می‌تواند میزان حمله قلبی را حدود ۸ درصد و سکته مغزی را حدود ۲ درصد افزایش داده باشد. ولف هانسون می‌گوید: «این آمارها بسیار هوشیار کننده هستند.»
به گفته دانشمندان، اثرات غیرمستقیم همه‌گیری کرونا، مانند از دست دادن قرار ملاقات‌های پزشکی، استرس و بی‌تحرکی و انزوا در خانه، احتمالا خطرات قلبی عروقی را برای بسیاری از افراد افزایش داده است.
با این حال، این اعداد با آنچه برخی از محققان در کلینیک دیده‌اند مطابقت ندارد. جری مک‌کان، متخصص تصویربرداری قلب در دانشگاه لستر، و همکارانش، در یک مطالعه کوچک، دریافتند آنانی که هنگام کرونا در بیمارستان بستری بوده‌اند و گروهی که تحت مراقبت‌های پزشکی قرار نگرفته بوده‌اند، ریسک خطر قلبی یکسانی داشتند. کارآزمایی قدری کوچکتر از العلی بود، اما مک‌کان و همکارانش در حال کار بر روی یک مطالعه بزرگتر با حدود ۱۲۰۰ شرکت‌کننده هستند. نتایج هنوز منتشر نشده است، اما مک‌کان می‌گوید: «هرچه داده‌های بیشتری به دست آوریم، بهتر می‌توانیم میزان آسیب‌‌ها و مشکلات قلبی ناشی از کرونا را درک و کنترل کنیم.»
با وجود داشتن تصویر ناقص از اثرات قلبی عروقی کرونا، پزشکان احتیاط را توصیه می‌کنند. گروهی تخصصی که توسط کالج قلب و عروق آمریکا تشکیل شده، به پزشکان توصیه می‌کند افرادی که کرونا داشته‌اند را از نظر مشکلات قلبی عروقی، به‌ویژه در صورت داشتن فاکتورهای برخی خطرات مانند سن بالا یا سرکوب سیستم ایمنی آزمایش کنند.
محققان چگونه اطلاعات خود را به‌دست می‌آورند؟
جواب‌های بسیاری که درباره اثرات طولانی مدت کرونا داریم معمولا از منبعی به نام RECOVER می‌آید. این پروژه سعی دارد که ۶۰ هزار نفر را از ۲۰۰ بخش مختلف ایالات متحده، به مدت چهار سال مطالعه کند. این آزمایش شامل افرادی که کرونای طولانی مدت داشته‌اند، افرادی که مبتلا شده‌اند و بهبود یافته‌اند و آنانی که هیچ‌گاه این ویروس را نگرفته‌اند، می‌شود. کاتز که محقق اصلی این کارآزمایی است، می‌گوید: «سن در این مطالعه اهمیتی ندارد.» او و همکارانش قصد دارند کودکان، بزرگسالان، افراد باردار و نوزادانی که در طول آزمایش به دنیا می‌آیند را مورد مطالعه قرار دهند.
اکثر شرکت کنندگان RECOVER پرسش‌نامه‌هایی را در مورد سلامت خود پر می‌کنند و تحت آزمایش‌های امن قرار می‌گیرند. هدف محققان جمع‌آوری اطلاعات اضافی برای حدود ۲۰ درصد از شرکت‌کنندگان است؛ برای مثال، قرار دادن موقت لوله‌های کوچک در قلب بزرگسالان برای به دست آوردن میزان شاخص‌هایی مانند فشار خون و سطح اکسیژن. پس از چندین سال، دانشمندان امیدوارند که فهرستی از عوارض و خطرات طولانی‌مدت کرونا را تکمیل کرده باشند و همچنین درک درستی از افرادی که درگیر آن‌ها می‌شوند و علت وقوع آن‌ها داشته باشند.
در بریتانیا، مک‌کان گروه قلب و عروق را برای پروژه مشابهی به نام مطالعه کووید ۱۹ پس از بستری شدن در بیمارستان یا PHOSP-COVID رهبری می‌کند. این مطالعه بر روی افرادی که به دلیل کرونا در بیمارستان بستری شده‌اند متمرکز است و هدف آن کشف شیوع عوارض پایدار و اینکه چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند و چگونه این ویروس باعث مشکلات سلامتی طولانی‌مدت می‌شود است. تا کنون، این گروه دریافت کرده که تنها حدود یک چهارم افرادی که در بیمارستان بستری شده‌اند، یک سال پس از ابتلا، احساس بهبودی کامل می‌کنند. این تیم نشانگرهای ایمنی را شناسایی کرده که با بدترین موارد عوارض طولانی کرونا مرتبط است.
چطور ویروس کرونا به قلب ما آسیب می‌زند؟
تأثیر کووید ۱۹ بر قلب می‌تواند مربوط به پروتئین کلیدی باشد که ویروس از آن برای ورود به سلول‌ها استفاده می‌کند. این ماده به پروتئینی به نام ACE2 متصل می‌شود که می‌تواند در سطوح ده‌ها نوع سلول انسانی یافت شود. العلی می‌گوید: «این پروتئین دسترسی و اجازه ورود به تقریبا هر سلولی در بدن را می‌دهد.»
توپول می‌گوید وقتی ویروس وارد سلول‌های اندوتلیال می‌شود که رگ‌های خونی را پوشانده‌اند، احتمالاً از آنجاست که بسیاری از مشکلات قلبی عروقی پس از کرونا شروع می‌شوند. لخته‌های خون به طور طبیعی برای التیام آسیب های ایجاد شده در حالی که بدن عفونت را پاک می کند، تشکیل می شوند. این لخته‌ها می‌توانند رگ‌های خونی را مسدود کنند و منجر به آسیب‌های جزئی مانند پادرد یا آسیب‌های جدی مانند حمله قلبی شوند. یک مطالعه بر اساس بیش از ۵۰۰ هزار مورد کووید ۱۹ نشان داد افرادی که مبتلا شده بودند در مقایسه با افرادی که آنفولانزا داشته‌اند، ۱۶۷ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به لخته خون در دو هفته پس از بیماری بودند.
رابرت هرینگتون، متخصص قلب در دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا، می‌گوید که حتی پس از عفونت اولیه، پژک‌ها می‌توانند در جایی که پاسخ ایمنی به پوشش رگ‌های خونی آسیب رسانده و باعث باریک شدن رگ‌ها شده، تجمع کنند. این می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند حملات قلبی و سکته شود؛ حتی چند ماه پس از بهبود زخم اولیه.
SARS-CoV-2 همچنین می‌تواند اثر انگشت خود را بر روی سیستم ایمنی باقی بگذارد. هنگامی که آکیکو ایوازاکی، ایمونولوژیست در دانشگاه ییل در نیوهیون و همکارانش آنتی‌بادی‌های افراد بستری شده در بیمارستان را در مرحله حاد کووید ۱۹ مشخص کردند، تعداد زیادی آنتی‌بادی علیه بافت انسانی پیدا کردند. ایوازاکی مشکوک است که وقتی SARS-CoV-2 سیستم ایمنی فردی را تقویت می‌کند، ممکن است به طور ناخواسته سلول‌های ایمنی را فعال کند که به بدن حمله می‌کنند؛ سلول‌هایی که وقتی سیستم ایمنی فعال نیست، منفعل می‌مانند. این سلول‌های ایمنی می‌توانند به بسیاری از اندام‌ها از جمله قلب آسیب بزنند.
آسیب به رگ‌های خونی می‌تواند حملات به سیستم ایمنی را تشدید کند. ایوازاکی می‌گوید: «این آسیب در طول زمان انباشته می‌شود. هنگامی که سیستم قلبی عروقی در جبهه‌های کافی مورد حمله قرار گرفته باشد، در آن زمان است که افراد می‌توانند عواقب جدی مانند سکته مغزی یا حمله قلبی را تجربه کنند.»
عفونت‌های مجدد و انواع جدید آن
واکسیناسیون، عفونت مجدد و امیکرون نوع SARS-CoV-2، همگی سوالات جدیدی در مورد اثرات قلبی عروقی ویروس کرونا ایجاد می‌کنند. مقاله‌ای که در ماه مِی توسط العلی و همکارانش منتشر شد، نشان می‌دهد که واکسیناسیون خطر ابتلا به این مشکلات و عوارض طولانی‌مدت کرونا را کاهش می‌دهد، اما از بین نمی‌برد.
هانسون همچنین مشتاق ساخت مدلی است که به کمک آن بفهمیم آیا ابتلای مجدد به کرونا، خطرات عوارض آن را تشدید می‌کند؟ و آیا نوع نسبتا خفیف اما گسترده امیکرون بر سیستم قلبی عروقی مانند سایر انواع تأثیر می‌گذارد یا خیر. وی می‌گوید: «ما درواقع در تلاش هستیم تا داده‌ها را در بین مواردی که امیکرون را هم شامل می‌شود، مطالعه کنیم.»
مامانم چهار تا سینوفارم زد دوباره کرونا گرفت!! واکسنا همش الکیه
اوایل ترس از این بیماری نحس در دل اکثریت مردم رخنه کرده بود اما به حپل و قوه الهی با واکسیناسیون به موقع به مدد مولا علی مهار شد. خداوند شفای عاجل عنایت بفرماید به مرضای اسلام الهی امین