کمپانی AMD ضمن برگزاری رویداد کامپیوتکس 2024 از سری جدید پردازنده‌های خود برای بازار دسکتاپ و موبایل رونمایی کرد. این پردازنده‌ها بر پایه آخرین معماری CPU شرکت طراحی شده و عملکرد، ویژگی‌ها، کارآیی و مجموعه قابل‌توجهی از امکانات مرتبط با هوش مصنوعی را به ارمغان می‌آورند.
ابتدا با تراشه‌های دسکتاپی جدید شروع می‌کنیم. AMD از پردازنده‌های سری رایزن 7000 مستقیما به سری رایزن 9000 جهش نموده است. این تراشه‌های جدید بر پایه معماری جدید AMD موسوم به Zen 5 (با اسم رمز Granite Ridge) طراحی شده و با استفاده از فرآیند 4 نانومتری FinFET کمپانی TSMC تولید می‌شوند.
معماری جدید CPU نویدبخش بهبود متوسط 16 درصدی IPC (تعداد دستورالعمل هر کلاک) نسبت به معماری Zen 4 خواهد بود. AMD برخی جزئیات اولیه در خصوص این معماری را به اشتراک گذاشته است. این موارد شامل پیش‌بینی‌‌کننده شاخه به‌روزرسانی شده با دقت و عملکرد بهبودیافته، توان خروجی بالاتر با وجود پایپ‌لاین‌های عریض‌تر و پنجره دستورالعمل با اندازه عمیق‌تر برای موازی‌سازی هرچه بیش‌تر هستند.
کمپانی ادعا کرده که به لطف افزایش 2 برابری پهنای باند داده میان حافظه‌های کش L1 و L2، پهنای باند دستورالعمل‌ها تا 2 برابر ارتقاء یافته است. قالب IO و طرح کلی آن بدون تغییر باقی مانده است. تراشه‌های سری رایزن 9000 بر اساس تعداد هسته‌ها و قالب IO برای عملیات‌های ورودی و خروجی و حافظه همچنان از یک یا دو CCD برای هسته‌های CPU استفاده می‌کنند.
قالب IO نسبت به سری رایزن 7000 بدون تغییر باقی مانده و کماکان از فرآیند 6 نانومتری TSMC استفاده شده است. پردازنده گرافیکی یکپارچه Radeon نیز بدون تغییر باقی مانده و کماکان از 2 واحد محاسباتی بهره می‌گیرد.
امروز AMD از 4 مدل مختلف رونمایی کرد. این پردازنده‌ها به‌ترتیب دارای 16، 12، 8 و 6 هسته هستند و با اسامی رایزن 9950X، رایزن 9900X، رایزن 9700X و رایزن 9600X روانه بازار می‌شوند. تعداد هسته‌ها در مقایسه با مدل‌های نسل قبلی بدون تغییر باقی مانده است. کلاک‌های تقویتی در مدل‌های 16 و 12 هسته‌ای نیز مشابه با نسل گذشته است؛ اما این شاخص در مدل‌های 8 و 6 هسته‌ای افزایش یافته است. شایان به ذکر است که فرکانس‌های پایه در تمامی مدل‌ها کاهش یافته و در نتیجه توان طراحی حرارتی در 3 مدل از 4 پردازنده جدید کاهش پیدا کرده است.
همان‌طور که پیش‌تر اعلام شد؛ AMD ادعا کرده که شاخص IPC در مقایسه با معماری Zen 4 رشد 16 درصدی را تجربه کرده است. بعلاوه AMD به مقایسه پرچمدار جدید خود موسوم به Ryzen 9950X با جدیدترین پردازنده پرچمدار اینتل یعنی Core i9-14900K پرداخته است. نتایج تست نشان‌دهنده رشد 21 درصدی بنچمارک Cinebench 2024 و افزایش 56 درصدی عملکرد Blender هستند.
میزان پیشرفت در حوزه گیمینگ کمتر است؛ اما AMD ادعا کرده که عملکرد پردازنده در عناوینی مانند Horizon Zero Dawn تا 23 درصد بهبود یافته است.
بعلاوه AMD از چیپست‌های جدید X870 و X870E برای مادربردها رونمایی کرد. در مقایسه با مدل‌های X670 و X670E اکنون تمامی مادربردهای سری X800 به‌صورت اجباری از USB 4.0 و همچنین اتصال PCIe Gen 5 برای کارت‌های گرافیکی و حافظه‌های SSD پشتیبانی می‌کنند. AMD ادعا کرده که سرعت اورکلاک حافظه EXPO افزایش یافته است. مشخصه JEDEC پایه از 5200 مگاهرتز در سری رایزن 7000 به 5600 مگاهرتز در سری رایزن 9000 ارتقاء یافته است.
مادربردهای سری 800 از تراشه‌های سری رایزن 7000 پشتیبانی خواهند کرد. بعلاوه مادربردهای موجود سری رایزن 6000 نیز با دریافت به‌روزرسانی بایوس می توانند از پردازنده‌های خانواده رایزن 9000 پشتیبانی نمایند. AMD پشتیبانی از سوکت AM5 را از سال 2025 به 2027 ارتقاء داده است. AMD با عرضه 2 تراشه جدید موسوم به Ryzen 7 5800XT و Ryzen 9 5900XT به پشتیبانی از پلتفرم قدیمی‌تر AM4 خود ادامه می‌دهد.
مدل 5800XT نسخه اورکلاک شده تراشه 5800X به‌شمار رفته و فرکانس تقویت شده آن 100 مگاهرتز افزایش یافته است. این محصول دارای خنک‌کننده Wraith Prism درون جعبه است. تراشه 5900XT برخلاف تصور نمونه اورکلاک شده 5900X محسوب نمی‌شود؛ بلکه در واقع نسخه ضعیف‌تر 5950X با فرکانس پایین‌تر به‌شمار می‌رود.
این تراشه کماکان از طراحی 16 هسته‌ای و 32 رشته‌ای برخوردار است؛ اما سرعت فرکانس پایه و تقویت شده 100 مگاهرتز کاهش یافته است. نهایتا AMD از دو چیپست جدید برای بازار نوت‌بوک رونمایی کرد. این دو چیپست جزو سری Ryzen AI 300 بوده و از اسامی Ryzen AI 9 HX 370 و Ryzen AI 9 365 استفاده می‌کنند.
سری نسل قبلی موسوم به رایزن 8000 دارای 8 هسته پردازشی بود؛ اما مدل‌های جدید مجهز به حداکثر 12 هسته هستند. این هسته‌ها شامل ترکیبی از مدل‌های جدید Zen 5 و نمونه‌های کندتر Zen 5C هستند. بعلاوه این تراشه‌ها دارای ماژول گرافیکی جدید Radeon 890M و واحد پردازش عصبی با توانایی اجرای 50 ترا عملیات محاسباتی در هر ثانیه هستند. این موضوع موجب سازگاری تراشه‌ها با قابلیت‌های +Copilot مایکروسافت می‌شود.
انتظار می‌رود که این تراشه‌ها در نوت‌بوک‌های آینده از برندهای ایسر، ایسوس، اچ‌پی، لنوو و MSI مورد استفاده قرار گیرند. این شرکت‌ها از پشتیبانی تراشه‌های جدید در محصولات آینده خود خبر داده‌اند.
تراشه‌های جدید سری رایزن 9000 و پردازنده‌های دسکتاپی سری 5000 در جولای سال 2024 قابل دسترس خواهند بود. AMD جزئیات مربوط به قیمت‌گذاری این تراشه‌ها را هنوز اعلام نکرده است.
