طرح فروش جدید خودروهای ایران خودرو با استقبال بیسابقهای روبرو شده است. به طوری که تا کنون بیش از 1.5 میلیون نفر در این طرح ثبت نام کردهاند! این در حالی است که کارشناسان پیشبینی میکنند این رقم همچنان افزایش یابد. اما در پس این استقبال گسترده، پرسشهای مهمی مطرح شده است. یکی از این پرسشها، سود هنگفتی است که بانکها از این طرح به دست میآورند.
برای شرکت در این طرح، متقاضیان موظفند مبلغ ۲۳۰ میلیون تومان را به صورت وکالتی در بانکها بلوکه کنند. با توجه به تعداد بالای ثبتنام کنندگان، مبلغ هنگفتی در حسابهای بانکی بلوکه شده است. کارشناسان تخمین میزنند که این رقم به بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان برسد.
اما سوال اینجاست که از این پول بلوکه شده چه کسی سود میبرد؟ به نظر میرسد بانکها بیشترین بهره را از این طرح ببرند. آنها میتوانند از این نقدینگی برای افزایش اعتبار خود و انجام سرمایهگذاریهای کوتاهمدت استفاده کنند. علاوه بر این، برخی بانکها برای جذب مشتریان بیشتر، وامهایی با شرایط آسان به متقاضیان ارائه میدهند که این خود به سودآوری بیشتر آنها کمک میکند.
برخی کارشناسان معتقدند که این طرح، یک همکاری پرسود بین ایران خودرو و بانکها است. ایران خودرو با این طرح، میتواند به نقدینگی مورد نیاز خود دست یابد و بانکها نیز از این فرصت برای افزایش سود خود استفاده میکنند و این وسط فقط مصرف کننده است که سرش بیکلاه میماند! فکر کنید که از هر ۱۰۰ نفر فقط ۶ نفر صاحب خودرو خواهد شد که آن هم معلوم نیست به صورت عادلانه تقسیم شود یا خیر!
این طرح با انتقادات بسیار زیادی روبرو شده است. برخی منتقدان معتقدند که این طرح، یک نوع قمار بزرگ است و بسیاری از متقاضیان بدون آنکه خودرویی برنده شوند، مبالغ هنگفتی را از دست میدهند. همچنین، برخی دیگر معتقدند که این طرح، به نفع دلالان و افراد دارای سرمایه است و افراد عادی شانس کمی برای برنده شدن دارند.
با توجه به انتقادات و سوالات مطرح شده، آینده طرحهای فروش خودرو در هالهای از ابهام قرار دارد. دولت و خودروسازان باید به این سوال پاسخ دهند که آیا این طرحها به نفع مصرفکننده است یا خیر؟ همچنین، باید راهکارهایی برای شفافسازی این طرحها و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی اندیشیده شود.