با توجه به آمارهای نگران‌کننده تصادفات جاده‌ای در ایران، مطالعات جدید نشان می‌دهد که استفاده از خودروهای با پلتفرم‌های جدید و ایمن‌تر می‌تواند به کاهش قابل توجهی در مرگ‌ومیر و مصدومان ناشی از تصادفات کمک کند. بر اساس این مطالعات، در صورت جایگزینی خودروهای قدیمی با فناوری‌های مربوط به اواخر دهه 90 میلادی، می‌توان تا 50 درصد از تلفات و مصدومان مرتبط با تصادفات جاده‌ای را کاهش داد. این میزان معادل 30 درصد از کل تلفات و مجروحان ناشی از حوادث جاده‌ای در کشور است.
طبق گزارش بازوی پژوهشی مجلس، در سال گذشته، 20 هزار و 45 نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند که نسبت به سال 1401 با افزایش 3 درصدی همراه بوده است. همچنین، آمار مصدومان تصادفات جاده‌ای در سال 1402 به بیش از 369 هزار نفر رسیده که نشان‌دهنده افزایش 16.4 درصدی است. این آمارها نشان می‌دهد که با وجود روند نزولی تعداد جانباختگان تصادفات تا سال 1395، پس از آن، مجدداً روند افزایشی به خود گرفته است. در سال‌های 1399 و 1400، به دلیل شیوع بیماری کرونا و کاهش سفرها، آمار مرگ‌ومیر تصادفات نیز کاهش یافته بود، اما همچنان در مقایسه با سایر کشورها، به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، آمار مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات در ایران بسیار بالا است.
چالش‌های اصلی در این زمینه شامل کیفیت راه‌ها، ایمنی وسایل نقلیه و سیاست‌های کنترلی در زمینه تخلفات رانندگی است. یکی از راهکارهای مؤثر برای بهبود ایمنی، ارتقاء ناوگان خودرو کشور به‌ویژه خودروهای تولید داخل است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که هزینه تصادفات جاده‌ای در ایران به سه دسته تقسیم می‌شود: هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم و نامشهود. هزینه‌های مستقیم شامل هزینه‌های درمان و خسارات مالی ناشی از تصادف است، در حالی که هزینه‌های غیرمستقیم به تولید و بهره‌وری از دست رفته مربوط می‌شود و هزینه‌های نامشهود شامل آسیب‌های روانی و اجتماعی است.
به‌عنوان مثال، در تحقیقی که در سال 2014 انجام شد، هزینه کل تصادفات جاده‌ای در ایران معادل 7.2 میلیارد دلار برآورد شد که بیش از 2 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد. در سال 2015 نیز برآورد هزینه تصادفات جاده‌ای در سال 2009 حدود 11.458 میلیارد دلار اعلام شد. این ارقام نشان‌دهنده بار اقتصادی سنگین تصادفات جاده‌ای بر کشور است.
با توجه به اینکه اکثر خودروهای سواری موجود در ایران توسط دو خودروساز بزرگ، ایران‌خودرو و سایپا، تولید می‌شوند و بسیاری از آن‌ها از پلتفرم‌های قدیمی مانند پراید و پژو 405 استفاده می‌کنند، ضرورت جایگزینی این پلتفرم‌ها با فناوری‌های جدید و ایمن‌تر بیشتر احساس می‌شود. پلتفرم‌های فعلی به‌ویژه در مقایسه با استانداردهای جهانی، ایمنی کمتری دارند و این موضوع نیازمند توجه جدی از سوی سیاست‌گذاران و خودروسازان است.
تحقیقات نشان می‌دهد که با هزینه‌ای معادل 1626 دلار برای ایمن‌سازی هر خودرو، می‌توان حداقل 2159 دلار کاهش هزینه اقتصادی و در بررسی دقیق‌تر، کاهش هزینه‌ای معادل 7792 دلار برای کشور به همراه داشت. این ارقام نشان‌دهنده توجیه‌پذیری اقتصادی افزایش ایمنی خودروهای داخلی است و می‌تواند به عنوان یک استراتژی مؤثر برای کاهش تلفات جاده‌ای و بهبود کیفیت زندگی شهروندان مورد استفاده قرار گیرد.
در سال 1396، فهرستی از نکات ایمنی لازم برای خودروها در 85 مورد تهیه و برای تمامی خودروهای موجود در کشور الزامی شد. وجود استانداردهای ایمنی برای خودروهای تولید داخلی می‌تواند به افزایش ایمنی آن‌ها کمک کند. با مطالعه و مرور الزامات استانداردهای جهانی، می‌توان مواردی را به خودروسازان الزام کرد که به بهبود ایمنی خودروها منجر شود.
در نهایت، با توجه به آمار و چالش‌های موجود، کشور نیازمند اقداماتی جدی در راستای افزایش ایمنی سرنشینان خودرو است. تحلیل هزینه-فایده به‌عنوان ابزاری کلیدی برای ارزیابی طرح‌های افزایش ایمنی می‌تواند در این راستا مورد استفاده قرار گیرد. با برنامه‌ریزی و تخصیص بودجه مناسب، می‌توان به ارتقاء ایمنی خودروها و کاهش هزینه‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای کمک کرد و در نهایت، سلامت و رفاه شهروندان را تضمین نمود.
