اهمیت بهداشت خواب: چرا شستن منظم ملحفهها حیاتی است؟
امروزه تحقیقات علمی نشان میدهند که خواب نه تنها برای بازسازی سیستم عصبی و عملکرد مغز حیاتی است، بلکه محیط خواب نیز اثری مستقیم بر سلامت عمومی و کیفیت استراحت ما دارد. بسیاری از مردم ممکن است مدت زمانی طولانی را بدون تعویض ملحفهها و روبالشیهای خود سپری کنند؛ در حالی که این عادت میتواند پیامدهای مهمی برای سلامتی داشته باشد. یک نظرسنجی معتبر در بریتانیا (YouGov, 2022) نشان داد تنها ۲۸٪ از مردم هر هفته ملحفهها را میشویند و برخی این فاصله را تا دو ماه افزایش میدهند، موضوعی که نگرانیهای بهداشت میکروبی و آلرژیزا را فراگیرتر میکند.
دیدگاه علمی: تخت خود را از چه چیزی باید محافظت کنید؟
شرایط تخت: محیطی برای رشد میکروبها و مواد آلرژن
تختخواب محلی استثنایی برای تجمع انواع میکروبها، قارچها، سلولهای مرده پوست و مواد آلرژیزاست. هر شب صدها هزار سلول پوستی از بدن دفع و روغنها و تعریق بدن به ملحفهها منتقل میشود؛ حتی اگر قبل از خواب دوش گرفته باشید. باکتریهایی مانند استافیلوکوکوس بر روی پوست ما زندگی میکنند و عرق بیبو را به ترکیبات بدبو تبدیل میکنند، که دلیل اصلی ایجاد بوی بدن پس از خواب است. افزون بر این، در طول روز، موی سر و بدن ما گردوغبار، آلودگیهای محیطی و گرده گیاهان را جمع کرده و به فضای خواب وارد میکنند. این مواد میتوانند حملات آلرژی، تنگی نفس و افت کیفیت هوای اتاق خواب را به همراه داشته باشند.
انگلها و قارچهای نامرئی در بستر خواب
سلولهای مرده پوست، منبع غذایی کنههای گردوغبار هستند؛ موجوداتی میکروسکوپی که در ملحفههای گرم و مرطوب رشد میکنند. اگرچه خود کنهها بیماریزا نیستند، اما فضولات آنها میتواند محرکی قوی برای اگزما، آسم و رینیت آلرژیک باشد. مطالعات نشان دادهاند که گونههایی از قارچها همچون Aspergillus fumigatus میتوانند حتی در بالشتهای استفادهشده رشد و در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، عفونتهای جدی ریوی ایجاد کنند. در صورت خوابیدن با حیوانات خانگی، این وضعیت تشدید میشود؛ چرا که مو و بدن آنها مواد آلرژی زا، آلودگی و حتی بقایای مدفوع را به بستر وارد میکنند.
چند وقت یکبار باید ملحفه و اجزای تخت را شستشو داد؟
ملحفه و روبالشی
متخصصان میکروبیولوژی توصیه میکنند شستشوی ملحفه و روبالشی به صورت هفتگی انجام شود و در مواقعی همچون بیماری، تعریق شدید یا حضور حیوانات خانگی این زمان به سه تا چهار روز کاهش یابد. برای حذف باکتریها و کنهها، شستشو با دمای ۶۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر و استفاده از مواد شوینده کافی است. خشککن یا اتو کردن نهایی نیز به بهداشت بیشتر کمک میکند. برای ازبینبردن کنههای موجود در بالشتها، قرار دادن آنها در فریزر به مدت حداقل ۸ ساعت پیشنهاد میشود.
تشک تخت
تشکها باید حداقل هفتهای یکبار جاروبرقی کشیده و هر چند روز یکبار هوا داده شوند تا رطوبت اضافی که زمینه رشد کنه و قارچ را فراهم میکند، دفع شود. پوششهای پلاستیکی یا ضدآلرژی برای محافظت بیشتر و تعویض تشک هر هفت سال به حفظ سلامت خواب کمک میکنند.
داخل بالشتها
توصیه میشود که هر چهار تا شش ماه یکبار داخل بالشت شسته شود؛ با این حال، همیشه برچسب راهنمای شستشوی محصول را بررسی کنید. خشککردن کامل پس از شستشو برای جلوگیری از رشد قارچها اهمیت زیادی دارد.
پتو و کاور لحاف
پتوها و روکشهای لحاف هر دو هفته – یا در موارد حضور حیوانات خانگی زودتر – باید شستشو شوند. این اجزا نیز ناقل سلولهای مرده، عرق و مواد آلرژن هستند. شستشو در دماهای بالا موثرترین راه برای حذف میکروبهاست و برخی کارشناسان توصیه میکنند همانند حوله با آنها رفتار شود.
لحاف
برای لحافها، هر سه تا چهار ماه شستشو و بسته به میزان استفاده یا حضور کودکان و حیوانات خانگی توجه بیشتر توصیه میشود. بسیاری از لحافها قابلیت شستوشوی ماشینی دارند اما برخی دیگر نیاز به خدمات حرفهای دارند؛ پس همیشه به برچسب محصول دقت کنید.
پشت پرده یک تخت به ظاهر تمیز؛ اهمیت شستشوی منظم
اگرچه تختخواب ممکن است ظاهر تمیزی داشته باشد، اما در واقع منبع تجمع میکروبها، مواد آلرژن، کنهها و سایر محرکهاست. شستشوی منظم از انباشت تدریجی این مواد آلی و بیولوژیکی جلوگیری کرده و ریسک ابتلا به واکنش آلرژیک، عفونت و حتی بروز بوی نامطبوع را به حداقل میرساند. ارتباط مستقیم بهداشت خواب با سلامت قلب، ایمنی بدن و شفافیت ذهنی در مطالعات علمی مکرراً اثبات شده است. سرمایهگذاری روی محیط خواب سالم یعنی سرمایهگذاری بر تندرستی بلندمدت.
نتیجهگیری
رعایت بهداشت خواب تنها برای احساس طراوت کافی نیست؛ بلکه ضامن حفظ سلامت بدن و محافظت از دستگاه تنفسی و ایمنی است. با شستشوی منظم اجزای تخت، نه تنها از تجمع باکتریها، قارچها و مواد آلرژن پیشگیری میکنید، بلکه کیفیت خواب، آرامش ذهن و سلامت کلی خود را نیز ارتقا میبخشید. توصیه اکید دانشمندان: اکنون ملحفهها را بشویید و اجازه دهید آرامش و سلامت به اتاق خوابتان بازگردد.
