زمینه علمی: پرتوهای کیهانی و نقش آنها در زیستپذیری سیارات
پرتوهای کیهانی همواره بهعنوان یکی از تهدیدهای اصلی برای بقای حیات در کیهان شناخته میشوند. این پرتوها متشکل از ذرات پرانرژی هستند که از خارج از منظومه شمسی به زمین میرسند و میتوانند مولکولهای زیستی را تخریب کنند. آنچه معمولاً تصور میشود این است که سیارات فاقد سپر مغناطیسی و جو، تحت تابش این پرتوها از هر گونه احتمال زیستپذیری محروم خواهند بود. اما تحقیقات جدید در حوزه اخترزیستشناسی این دیدگاه را به چالش کشیده است.
جزئیات پژوهش: شبیهسازی رادیولیز و شرایط پنهان حیات
یافتههای یک مطالعهی نوآورانه نشان میدهد که پرتوهای یونیساز، مانند پرتوهای کیهانی، در شرایط خاص میتوانند به مایه حیات تبدیل شوند. پژوهشگران با استفاده از شبیهسازیهای دقیق نشان دادند که این ذرات پرانرژی قادرند ازطریق فرآیندی به نام رادیولیز، الکترونها را از مولکولهای آب یا یخ زیرزمینی سیارات جدا کنند. این فرآیند منجر به تولید انرژی شیمیایی میشود که میتواند حتی در محیطهای بسیار سرد و تاریک، امکان تغذیه میکروبها و زیستمندان میکروسکوپی را فراهم کند.
نتایج کلیدی و پیامدهای زیستکیهانی
بررسیهای شبیهسازیشده روی مناطق کلیدی منظومه شمسی انجام شد. نتایج حکایت از آن دارد که قمر انسلادوس سیاره زحل، بیشترین پتانسیل برای حمایت از حیات را دارد. پس از آن، مریخ و قمر اروپا متعلق به مشتری بهترتیب در ردههای بعدی قرار گرفتهاند. اهمیت این کشف در تعریف مرزهای زیستپذیری کیهانی بسیار چشمگیر است و میتواند دامنه جستجوی حیات فراتر از سیارات با دمای معتدل و نور خورشید را به محیطهای یخزده و تاریک گسترش دهد.
دیدگاه متخصصان
دیمیترا آتری، اخترزیستشناس از دانشگاه نیویورک در ابوظبی، در توضیح اهمیت این دستاورد میگوید: «این کشف نگرش ما نسبت به محلهای ممکن برای پیدایش حیات را تغییر میدهد. اکنون میتوانیم به مکانهایی فکر کنیم که سرد و تاریکاند، اما اگر آب در زیرسطح و پرتوهای کیهانی حاضر باشد، شانس وجود حیات افزایش مییابد. زندگی شاید در نقاطی وجود داشته باشد که پیشتر غیرقابل تصور بود.»
نتیجهگیری
این مطالعه افقهای جدیدی را در زمینه جستجوی حیات فرازمینی گشوده است. پرتوهای کیهانی نهتنها تهدیدی برای حیات نیستند، بلکه توانایی تبدیل جهانهای بایر به اقامتگاههای زیستی را دارند. این کشف میتواند استراتژیهای آینده برای کشف بیوسفرهای پنهان در سیارات و اقمار یخزده را دگرگون کند و چشمانداز ما درباره فراوانی حیات در کیهان را بهشدت گسترش دهد.